NGOẠI ƠI!

(Nguyễn Quang Thiều)

Con về thăm ngoại, ngoại ơi!

Làng xưa chiều vắng nắng trong mưa.

Con đò gạt sóng về bến lở

Lưa thưa tu hú gọi cuối mùa.

 

Con tuổi hai lăm nỗi nhớ lên mười

Đâu bóng ngoại chiều mưa xuống bến

Gọi đò tiếng ngoại giục sang bên

Ngoại lọm cọm thăm con

Cái mối buộc khăn vuông giấu bao thứ lạ

Con mở ra vui suốt tuổi thơ mình.

Chiều nay con về mưa thưa mái tóc

Năm tháng xa quê đêm mơ tiếng ngoại

Tất tưởi tìm con trong ráng trời mỡ gà

Chiều nay

Ngoại không còn nữa ngồi bộc cửa

Nhổ sợi tóc xanh cuối cùng sót lại

Thắt thành chiếc thòng lọng

Cho con buộc cành tre đi bắt chuồn chuồn

Mưa chiều nay như hoa cau rơi

Con đứng khóc trước sân nhà

Thương đời ngoại

Mấy gốc cau và một giàn trầu quế

Chân ngoại vui với Chợ Tía, Chợ Đình

Đêm về

Ngoại thắp đèn dầu để đếm tiền xu

Mắt ngoại mờ đếm lần nào cũng lẫn

Suốt đêm ấy ngoại nằm không ngủ được

Thương người mua đã trả tiền thừa

 

Chiều nay con về sao ngoại chẳng chờ con

Tay ngoại giấu sau lưng còng trải ổi

Bọc cau ngoại phơi vẫn treo trên gác bếp

Ngoại lo ngày con về không đúng vụ cau tươi

Ngoại ơi!

Suốt đời ngoại ở với làng

Nhưng máu xương người gửi nhiều miền đất nước

Bao cháu con đi đánh giặc không về

Đời ngoại như đời cau mọc thăng

Chỉ sinh ra trải phúc cho người. 

(Theo https://www.thivien.net)

Xác định nhân vật trữ tình trong văn bản trên.

Phương pháp giải

Đọc và xác định những hình ảnh miêu tả kỉ niệm về bà

Lời giải chi tiết

- Những kỉ niệm:

+ Hình ảnh ngoại chiều mưa xuống bến, gọi đò giục sang bên để thăm con.

+ Cái mối buộc khăn vuông giấu bao thứ lạ – món quà giản dị, chứa đựng tình thương của bà dành cho cháu.

+ Con mở ra vui suốt tuổi thơ mình – kỉ niệm tuổi thơ hạnh phúc bên bà.

- Tình cảm của nhân vật con: tình yêu thương, lòng biết ơn và nỗi nhớ sâu sắc của người cháu dành cho người bà hiền hậu, tảo tần, luôn quan tâm, chăm chút cho cháu bằng tình cảm chân thành, giản dị.

Phương pháp giải

Dựa vào ngữ cảnh để xác định

Lời giải chi tiết

- Hai dòng thơ gợi lên hình ảnh người bà gắn bó cả đời với làng quê, sống cuộc đời bình dị, khiêm nhường.

- Tuy không trực tiếp ra chiến trường, nhưng “máu xương người gửi nhiều miền đất nước” thể hiện sự hi sinh thầm lặng: bà đã tiễn con cháu ra trận, cống hiến máu xương của gia đình cho Tổ quốc.

=> Hai câu thơ ca ngợi đức hi sinh, tấm lòng yêu nước và sự cống hiến âm thầm của người phụ nữ Việt Nam

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về biện pháp so sánh

Lời giải chi tiết

- So sánh: “đời ngoại” với “đời cau mọc thẳng”

- Tác dụng: Hình ảnh cây cau mọc thẳng gợi sự ngay thẳng, thanh cao, hiền hậu. So sánh này làm nổi bật đức hi sinh, sự trong sáng, nhân hậu, vị tha của người bà – suốt đời sống giản dị, hướng thiện, chỉ biết trao tặng niềm vui, hạnh phúc cho người khác mà không nghĩ đến bản thân.

Phương pháp giải

Liên hệ hình ảnh người bà để khái quát phẩm chất người phụ nữ Việt Nam.

Lời giải chi tiết

Hình ảnh người bà trong bài thơ là biểu tượng cho người phụ nữ Việt Nam trong thời chiến – những con người giàu đức hi sinh, nhân hậu, đảm đang và gắn bó sâu nặng với quê hương, gia đình. Họ âm thầm cống hiến, hy sinh hạnh phúc riêng để chờ đợi, nuôi nấng, tiễn đưa chồng con ra trận, góp phần vào thắng lợi chung của dân tộc. Qua đó, ta càng thêm trân trọng, biết ơn những người phụ nữ Việt Nam – những bông hoa thầm lặng tỏa hương trong cuộc đời, góp phần làm nên sức mạnh bền bỉ của dân tộc trong chiến tranh và cả thời bình.