“Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp

Con thuyền xuôi mái nước song song

Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả

Củi một cành khô lạc mấy dòng.”

(Huy Cận, Tràng giang, Ngữ văn 11, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2021)

Hình ảnh “củi một cành khô” trong đoạn thơ trên gợi liên tưởng tới điều gì?

Đáp án

Sâu lắng, buồn man mác.

Giải thích

Đọc nội dung văn bản và xác định một số tín hiệu về âm hưởng của đoạn thơ: buồn điệp điệp, sầu trăm ngả, lạc mấy dòng. Thông qua các từ ngữ miêu tả tâm trạng trực tiếp, và hình ảnh củi lạc giữa dòng cho thấy tâm trạng của chủ thể là cô đơn, lạc lõng nên âm hưởng chính là sâu lắng, buồn man mác trước không gian và thời gian.

Đáp án

Làm mất đi cảm giác về sự khô héo, vật vờ, trôi nổi.

Giải thích

Đặt hai hình ảnh vào tổng thể nội dung đoạn thơ và tiến hành so sánh. Hình ảnh cành củi khô nhấn mạnh vào yếu tố “khô” bên cạnh sự lạc lõng, cô đơn; còn hình ảnh “cánh bèo” chỉ gợi nên cảm giác về sự trôi giạt, mất phương hướng của chủ thể trữ tình.

Đáp án

Nỗi cô đơn trước cảnh sông nước mênh mông, bát ngát.

Giải thích

Đọc nội dung đoạn thơ kết hợp với việc sử dụng phương pháp loại trừ:

+ Phương án A, B không nhắc tới tâm trạng, cảm xúc của chủ thể trữ tình à Loại.

+ Phương án D không đúng với nội dung văn bản (cảm xúc của chủ thể trữ tình là sự cô đơn, lạc lõng, không phải nỗi nhớ nhà) à Loại D, chọn C.

Đáp án

Giàu triết lý, suy tưởng và nỗi buồn nhân thế.

Giải thích

Dựa trên hiểu biết về nhà thơ Huy Cận, kết hợp với việc đọc hiểu giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. Đặc trưng lớn nhất của thơ Huy Cận là nỗi buồn nhân thế, giọng điệu suy tư, triết lý và mang cảm hứng Đường thi nên chọn B.

Giọng điệu, cảm xúc chủ đạo của đoạn thơ đều gắn với nỗi buồn nên loại A, D; văn bản cũng không nhắc tới những vấn đề về mặt chính trị nên loại C.