Cách mạng Nga 1905 – 1907 và ảnh hưởng quốc tế

Đầu thế kỉ XX, nước Nga là một quốc gia quân chủ, chưa tiến hành cách mạng tư sản. Nhưng do có nhiều nguồn tài nguyên phong phú, cuộc cải cách nông nô năm 1861 tuy kết quả rất hạn chế nhưng đã phần nào tạo điều kiện cho kinh tế tư bản, đồng thời du nhập kĩ thuật mới của quá trình công nghiệp hoá ở châu Âu nên nước Nga đã có bước tiến triển đáng kể trên con đường TBCN và bước vào hàng ngũ các nước đế quốc. Chính phủ Nga hoàng đóng vai trò quan trọng trong các mối liên hệ quốc tế ở châu Âu, thường đứng về phe bảo thủ và phản động chống lại mọi trào lưu cách mạng. Trong khi đó, tình hình nội bộ nước Nga rất phức tạp, chằng chéo nhiều mâu thuẫn giữa đông đảo nhân dân Nga với chế độ phong kiến, mâu thuẫn giữa một bộ phận tư sản với nền quân chủ Nga hoàng, mâu thuẫn giữa giai cấp công nhân với giai cấp tư sản và mâu thuẫn giữa đế quốc Nga với một số đế quốc khác. Từ năm 1903, Đảng Công nhân Xã hội dân chủ Nga bước lên vũ đài chính trị đấu tranh vì quyền lợi của giai cấp vô sản và nhân dân lao động. Lênin chủ trương tiến hành cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới do giai cấp vô sản lãnh đạo để lật đổ chế độ phong kiến quân chủ Nga hoàng, sau đó chuyển ngay sang cách mạng XHCN, thiết lập quyền thống trị nhà nước của giai cấp vô sản.

(Vũ Dương Ninh – Lịch sử Quan hệ quốc tế - Tập I – NXB Giáo dục – trang 110)

Cuộc cải cách nông nô năm 1861 ở Nga có tính chất như một cuộc