Cho đoạn văn bản sau:

Bài học của cha con người xay bột (*)

Một hôm, hai cha con người xay bột dắt một con lừa vào thành. Trên đường đi, họ gặp một nhóm thiếu nữ. Một cô nói: “Hai cha con nhà này thật là ngốc, có lừa mà không biết cưỡi, cứ thế mà đi bộ”. Người cha nghe thấy, liền bảo con cưỡi lên lưng lừa.

Một lát sau, họ gặp một cụ già, cụ nói: “Thanh niên bây giờ không biết kính trọng người già gì cả. Anh con trai lười biếng thì ngồi chễm chệ trên lưng lừa, còn ông bố già phải cuốc bộ. Thằng nhóc lười biếng kia, sao không xuống để cho cha cưỡi”. Thế là người cha bảo con xuống để mình ngồi lên.

Chưa đi được bao xa, họ lại gặp một nhóm phụ nữ và trẻ em. Mấy người đó liền lớn tiếng mắng: “Ông thật là một lão già vô dụng, sao ông có thể ung dung cưỡi trên lưng lừa, bắt con trẻ chạy theo thở không ra hơi thế kia?”. Người cha hiền lành liền bảo con trai cùng cưỡi lên lưng lừa.

Đi được một lát, có người nhìn thấy tò mò hỏi: “Này ông bạn, con lừa này có phải của ông không?”. Người xay bột đáp: “Đúng vậy”. Người lạ tiếp lời: “Anh xem, lừa đã mệt đến thế kia rồi. Hai người cùng khiêng nó, chắc còn nhanh hơn là cưỡi nó đấy!”. Người xay bột nói: “Vậy chúng ta sẽ nghe theo lời anh này”.

Người xay bột và con cùng xuống, lấy dây thừng buộc chân lừa lại. Sau đó, họ dùng cây gậy dài khiêng lừa đi. Lúc đi qua một cây cầu, rất nhiều người quay lại nhìn, chế giễu cả hai cha con. Hành động của hai cha con khiến con lừa giãy tung dây thừng, ngã xuống sông.

(Theo giaoducthoidai.vn)

* Chú thích: Tiêu đề do người biên soạn đặt

a. Nhân vật nào trong câu chuyện trên cho rằng người cha phải cưỡi lừa vì tuổi già? Nhân vật đó đã nói gì khi chỉ trích? (0,5 điểm)

b. Theo em, tại sao người cha quyết định thay đổi hành động mỗi khi gặp những lời chỉ trích từ những người khác trên đường đi? (0,75 điểm)

c. Em hãy mở rộng câu sau bằng cách thêm thành phần bổ ngữ chỉ mục đích hoặc lý do: “Một hôm, hai cha con người xay bột dắt một con lừa vào thành”. Phân tích tác dụng của việc thêm thành phần phụ này đối với việc làm rõ ý nghĩa câu nói. (0,75 điểm)
d. Trong phần cuối của câu chuyện, việc thay đổi hành động của cha con người xay bột đã khiến con lừa gặp phải tai nạn. Theo em, việc không có chính kiến có thể mang lại hậu quả gì trong đời sống thực tế? (1,0 điểm)

Steve Jobs muốn khuyên mọi người rằng cần phải sống theo cách riêng của mình, lắng
nghe và làm theo tiếng gọi của trái tim và trực giác thay vì bị lấn át bởi những quan điểm
của người khác. Bài học rút ra từ văn bản là: Trong cuộc sống, chúng ta cần lắng nghe
ý kiến từ mọi người xung quanh nhưng phải biết cách chọn lọc. Không nên dễ dàng để
những nhận xét tiêu cực hoặc không mang tính xây dựng làm ảnh hưởng đến quyết định
và suy nghĩ của bản thân. Điều quan trọng là chúng ta phải tự tin vào lập trường và giữ
vững chính kiến của mình.

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn.

Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn.

Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân - hợp, móc
xích hoặc song hành.

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:

nêu suy nghĩ của bản thân sau khi đọc văn bản “Bài học của cha con người xay bột” trong
phần đọc hiểu.

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận.

- Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận.

- Sắp xếp được hệ thống ý hợp lí theo đặc điểm bố cục của kiểu đoạn văn.

Sau đây là một số gợi ý:

1. Mở đoạn:

• Giới thiệu vấn đề: Câu chuyện “Bài học của cha con người xay bột” mang đến bài học
sâu sắc về sự cần thiết phải có chính kiến trong cuộc sống.

2. Thân đoạn:

• Tóm tắt ngắn gọn nội dung:

○ Hai cha con liên tục thay đổi hành động theo ý kiến của người khác và cuối cùng mất
con lừa.

• Bài học rút ra:

○ Không có chính kiến dẫn đến thất bại: Việc không kiên định gây ra hậu quả nghiêm
trọng, khiến cả hai trở thành trò cười và mất mát.

○ Giá trị của chính kiến: Chính kiến giúp con người tự tin, khẳng định bản thân và được
người khác tôn trọng.

• Liên hệ thực tế:

○ Trong cuộc sống, nếu chỉ chạy theo ý kiến người khác mà không cân nhắc, ta dễ dàng
mất phương hướng và thất bại.

3. Kết đoạn:

• Khẳng định vấn đề: Cần có chính kiến để tự tin trong cuộc sống, tránh bị chi phối bởi
ý kiến bên ngoài.

d. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau:

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn
đề nghị luận:

- Trình bày rõ quan điểm về hệ thống các ý.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp
nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng.

đ. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Đoạn văn mẫu

Câu chuyện “Bài học của cha con người xay bột” đã sử dụng những hình ảnh hài
hước, gần gũi cùng tình huống lặp lại để mang đến bài học sâu sắc về sự cần thiết phải
có chính kiến trong cuộc sống. Hai cha con trong câu chuyện, đã liên tục thay đổi cách
cưỡi con lừa để làm vừa lòng mọi người xung quanh. Thế nhưng, sự thay đổi liên tục ấy
không mang lại kết quả tốt đẹp mà còn dẫn đến hậu quả khôi hài và đáng tiếc: làm con
lừa ngã xuống sông. Việc không có chính kiến, dễ bị lung lay bởi ý kiến của người khác
sẽ khiến chúng ta mất đi sự tự tin và dễ dàng rơi vào tình huống khó xử. Chúng ta sẽ trở nên thụ động, không dám đưa ra quyết định và dễ bị người khác lợi dụng. Ngược lại, một
người có chính kiến sẽ luôn biết mình muốn gì và cần làm gì. Họ tự tin vào chính mình
và sẵn sàng đối mặt với những khó khăn. Chính kiến giúp mỗi người được tôn trọng và
khẳng định bản thân trong xã hội. Hiện nay, chúng ta thường xuyên phải đối mặt với vô
vàn thông tin và ý kiến khác nhau. Nếu không có chính kiến vững vàng, chúng ta rất dễ
bị cuốn theo đám đông, dẫn đến những quyết định sai lầm phải hối tiếc. Vì vậy, việc rèn
luyện cho mình một chính kiến độc lập là điều vô cùng cần thiết. Học cách lắng nghe và
tôn trọng ý kiến của người khác nhưng đồng thời cũng phải biết phân tích, đánh giá để
quyết định dựa trên những gì mình cho là đúng đắn. Hãy luôn nhớ rằng, mỗi người đều
có quyền được đưa ra quyết định của riêng mình và không ai có thể sống thay cuộc đời
của chúng ta.