Chúng ta không thể chọn gia đình mà mình sinh ra nhưng hoàn toàn có thể chọn cho mình những người bạn tốt, người không phán xét ta và luôn sát cánh cùng ta trên mọi bước đường cuộc sống. Bạn bè chính là gia đình thứ hai của chúng ta.

Thật khó để định nghĩa đầy đủ và chính xác ý nghĩa của tình bạn đích thực. Người
bạn thật sự có thể là người luôn ở bên bạn những lúc khó khăn, người âm thầm giúp đỡ
bạn mà chẳng cần được đền đáp, người thấu hiểu điều bạn muốn nói mà chẳng cần bạn
phải lên tiếng hay người luôn chấp nhận và yêu thương con người thật của bạn. Khi ở bên
những người bạn thật sự, niềm vui sẽ được nhân đôi và nỗi buồn vơi đi một nửa, và bạn sẽ nhận ra cuộc sống này đẹp biết bao.

(Trích lời nói đầu của cuốn sách Ánh lửa tình bạn, Jack Canfield)

Từ quan điểm của tác giả trong đoạn văn bản trên, em hãy nêu ý nghĩa của việc
chọn bạn và vai trò của bạn bè trong cuộc sống.

a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài

Xác định được yêu cầu của kiểu bài: Nghị luận xã hội

b. Xác định được đúng vấn đề cần nghị luận:

Trình bày quan điểm riêng của mình về chủ đề: “Bạn bè là gia đình thứ hai mà ta tự chọn”.

c. Đề xuất được hệ thống ý để làm rõ vấn đề nghị luận:

- Xác định được các ý chính của bài viết

- Sắp xếp được các ý theo bố cục hợp lí ba phần của bài văn nghị luận:

- Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát cảm xúc, quan điểm cá nhân về vấn đề.

- Triển khai vấn đề nghị luận:

- Giải thích vấn đề nghị luận

- Thể hiện quan điểm của người viết

- Mở rộng, trao đổi với quan điểm trái chiều hoặc ý kiến khác để có được cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề

- Khẳng định lại quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra bài học cho bản thân.

Có thể theo một số gợi ý sau:

1. Mở bài:

• Giới thiệu chủ đề tình bạn, khẳng định rằng bạn bè là gia đình thứ hai mà ta tự chọn.

• Dẫn dắt vào ý nghĩa của việc chọn bạn và vai trò của bạn bè trong cuộc sống.

2. Thân bài:

• Ý nghĩa của việc chọn bạn:

○ Bạn bè là những người hiểu và chấp nhận con người thật của ta.

○ Việc chọn bạn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và hạnh phúc của cá nhân.

• Vai trò của bạn bè trong cuộc sống:

○ Người đồng hành: Bạn bè là người luôn bên cạnh, hỗ trợ nhau trong những lúc khó khăn.

○ Người lắng nghe: Những người bạn thật sự thường thấu hiểu những điều ta chưa kịp nói, giúp ta cảm thấy được an ủi và yêu thương.

○ Người tạo niềm vui: Cùng nhau trải nghiệm, sẻ chia, làm cho niềm vui được nhân đôi và nỗi buồn được vơi đi.

• Liên hệ thực tế:

○ Nêu ví dụ về những trải nghiệm cá nhân hoặc câu chuyện của người khác để minh họa cho ý nghĩa và vai trò của bạn bè.

3. Kết bài:

• Khẳng định lại tầm quan trọng của tình bạn và khuyến khích mọi người tìm kiếm và duy trì những mối quan hệ bạn bè tốt đẹp.

• Đưa ra thông điệp rằng, trong cuộc sống, bên cạnh gia đình, bạn bè là nguồn động viên và là điểm tựa vững chắc cho chúng ta.

d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau:

- Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: Lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng.

Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

đ. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản.

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ 0,5

Bài văn mẫu

Tất cả chúng ta đều biết rằng chúng ta không thể tự chọn gia đình mà mình sinh ra nhưng ta có thể chọn cho mình những người bạn tốt để sát cánh trên đường đời. Trong thực tế, những người bạn tốt luôn kề bên khi ta cần, an ủi để ta không gục ngã trước nghịch cảnh và giúp đỡ ta khi ta cần cũng giống như những thành viên trong một gia đình. Vì vậy có thể nói bạn bè chính là gia đình thứ hai của chúng ta và đó là gia đình mà ta tự chọn. Bạn bè đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống của bất kỳ ai, thế nên việc “chọn bạn mà chơi” cũng có ý nghĩa quan trọng.

Khái niệm bạn bè có thể hiểu là những người có mối quan hệ gắn bó với nhau dựa trên sự tương đồng về tính cách, sở thích, lí tưởng... Trong khi đó, gia đình là một nhóm người chung sống và gắn bó với nhau nhờ mối quan hệ tình cảm, quan hệ hôn nhân, quan hệ huyết thống, quan hệ nuôi dưỡng và/hoặc quan hệ giáo dục. Qua hai khái niệm này ta hiểu rằng để bạn bè như gia đình thứ hai thì mối quan hệ đó phải vô cùng bền chặt, gần gũi, có thể tin tưởng lẫn nhau.

Để xây dựng được mối quan hệ bạn bè như vậy, việc chọn bạn đóng vai trò quan trọng. Con người ai cũng có nhu cầu được chia sẻ, nhu cầu kết bạn và gắn bó với người khác, chính vì vậy tất yếu ta phải lựa chọn được một người bạn “tâm đồng ý hợp”, sẵn sàng lắng nghe ta để cùng ta trải qua những cung bậc khác nhau, thăng trầm trong cuộc sống. Điều này đòi hỏi bạn bè phải là những người thấu hiểu và chấp nhận con người thật của ta.

Việc chọn bạn còn quan trọng vì có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và hạnh phúc của mỗi cá nhân. Tương tự môi trường sống, bạn bè có thể tác động lớn đến sự hình thành và phát triển nhân cách mỗi người. Nếu chơi với những người bạn không có nhân cách tốt, nhiều tật xấu, đức tính xấu, sống thiếu đạo đức thì khả năng cao chúng ta cũng sẽ trở thành một người như vậy. Ngược lại, nếu chơi với những người bạn có nhân cách tốt, có chí tiến thủ, biết nỗ lực trong cuộc sống và tài giỏi thì chúng ta có thể học hỏi được nhiều điều, phát triển và hoàn thiện bản thân ngày một tốt đẹp hơn. Dân gian ta có câu “Học thầy không tày học bạn”, “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng” điều này cũng là một minh chứng cho việc bạn bè có tác động lớn tới mỗi cá nhân.

Trong cuộc sống của con người, tình bạn là một trong những điều đáng quý, đáng trân trọng nhất. Bạn bè là những người đồng hành. Khi ta gặp khó khăn, thách thức, những người bạn sẽ luôn kề bên, hỗ trợ và giúp ta có thêm động lực để không gục ngã và vượt qua. Bạn bè là những người lắng nghe. Những khi buồn vui, bạn bè cũng là người cùng ta sẻ chia, sẵn sàng đồng hành cùng ta trên mọi chặng đường. Những người bạn thật sự thậm chí còn thấu hiểu cả những điều ta chưa kịp nói, giúp ta cảm nhận được sự an ủi và yêu thương, được trân trọng. Bạn bè cũng có thể là những người tạo niềm vui cho ta trong cuộc sống. Khi cùng nhau trải nghiệm thì niềm vui sẽ được nhân đôi, nỗi buồn sẽ được vơi đi và có nhiều kỷ niệm đẹp, đáng quý. Và những người bạn thật sự là người làm những điều trên cho ta nhưng không bao giờ đòi hỏi được đáp đền, không vụ lợi.

Bản thân mỗi người trong chúng ta chắc chắn đều có ít nhất một người bạn như vậy, một người bạn đủ thân thiết và tin cậy như người thân ruột thịt trong gia đình. Trong xã hội có nhiều câu chuyện tình bạn đáng quý đã được biết đến rộng rãi để minh chứng cho ý nghĩa và vai trò của bạn bè. Đó là câu chuyện tình bạn giữa Các-mác và Ăng-ghen, hai nhà chính trị, triết gia lớn của nhân loại. Tình bạn của hai ông bắt nguồn từ việc cùng chung lí tưởng và mục đích. Trong suốt thời gian nghiên cứu và làm việc, hai ông đã thường xuyên viết thư cho nhau và vui mừng khi có dịp gặp nhau. Và trong một lần Ăng-ghen bị bệnh, Các-mác đã tâm huyết dành nhiều thời gian tìm hiểu, nghiên cứu sách vở để tự tìm ra cách chữa trị bệnh cho người bạn. Hành động đó là minh chứng xác đáng cho tình bạn chân thành và cao quý giữa hai người, thể hiện sự quan tâm, yêu thương của họ dành cho đối phương.

Một minh chứng khác là câu chuyện 10 năm cõng bạn đi học của hai bạn học sinh Minh Hiếu và Tất Minh. Thương cảm người bạn là Tất Minh bị khuyết tật bẩm sinh và hiểu được mong muốn theo đuổi tri thức của bạn, Minh Hiếu đã không quản ngại khó khăn mà tình nguyện cõng bạn đến trường trong suốt 10 năm, từ năm lớp 2 đến khi học hết cấp Ba. Để làm được điều đó, tình bạn của cả hai phải vô cùng bền chặt và tin tưởng lẫn nhau. Thành quả ngọt ngào của sự nỗ lực chung đó là cả hai đã đạt được thành tích xuất sắc trong kỳ thi tốt nghiệp với điểm số trên 28, không môn nào dưới 9 điểm. Câu chuyện trên về tình bạn của Minh Hiếu và Tất Minh là minh chứng đẹp đẽ cho sự gắn bó và sẻ chia giữa con người với con người và tình bạn của hai người cũng trở thành nguồn cảm hứng làm việc tốt trong xã hội, lan tỏa được giá trị nhân văn cao đẹp.

Tương tự với hai minh chứng trên, bản thân tôi cũng có những người bạn thân thiết như người thân trong gia đình. Những người bạn ấy luôn sẵn sàng lắng nghe, sẻ chia những nỗi lo, vấn đề đáng suy ngẫm cùng tôi. Họ cũng là những người đem đến nguồn lực động viên to lớn bên cạnh gia đình để tôi có thể vượt qua thử thách, đạt được nhiều thành tích khác nhau. Họ còn là những người song hành cùng tôi trong nhiều trải nghiệm đáng quý, cùng nhau tận hưởng niềm vui nỗi buồn và trở thành những kỷ niệm vô giá không gì thay thế được trong cuộc đời mỗi người.

Để tìm được những người bạn như vậy và xây dựng được tình bạn với nhau, điều quan trọng nhất là sự chân thành, tôn trọng lẫn nhau. Khi chúng ta đối xử chân thành và biết tôn trọng đối phương, họ sẽ đối đãi lại điều tương tự với ta. Tình bạn bền lâu cũng cần được xây dựng dựa trên những tấm lòng trong sáng, bao dung, không được vụ lợi, ích kỷ. Nếu xây dựng mối quan hệ bạn bè dựa trên lợi ích riêng thì đó không bao giờ là tình bạn thật sự, chân chính mà chỉ là một mối quan hệ giả tạo đầy toan tính. Một tình bạn đáng quý còn cần được dựng xây dựa trên sự tin tưởng, thấu hiểu lẫn nhau. Vì vậy mỗi người trong mối quan hệ cần học cách thấu hiểu và lắng nghe để tình bạn được bền vững và sâu sắc, đáng tin cậy.

Mỗi người sẽ có nhu cầu khác nhau về số lượng bạn bè và ưu điểm, tính cách, mục tiêu, lý tưởng khác nhau. Thế nên chúng ta không cần phải cố gắng kết bạn càng nhiều càng tốt mà quên đi vai trò của việc chọn bạn phù hợp với bản thân mình để có được những người bạn tốt, chất lượng. Khi cẩn thận và kỹ lưỡng trong việc tìm bạn, xây dựng tình bạn, chúng ta sẽ có cơ hội học hỏi được nhiều điều thú vị, đáng quý từ bạn bè, đồng thời có thể rút ra những bài học cho bản thân mình. Mặt khác, thực tế cuộc sống quanh ta đã cho thấy trong nhiều trường hợp có những người đến với ta nhưng sẽ không phải là bạn ta mà chỉ dừng ở mối quan hệ xã giao. Có trường hợp người tìm đến với ta nhưng không vì mục đích chia sẻ, giúp đỡ mà chỉ nghĩ đến cái lợi của bản thân mình. Những người đến với mục đích không tốt như vậy cũng không thể được coi là bạn. Và cũng có những người sống ích kỷ, lạnh lùng, vô cảm trong xã hội, chỉ trục lợi từ lòng tốt của người khác sẽ không bao giờ có được những người bạn thân thiết thực thụ, cần bị xã hội lên án.

Trong môi trường học đường, đây là nơi lý tưởng để mỗi chúng ta học cách chọn bạn, kết bạn và xây dựng tình bạn. Thông qua những bài học, bài tập nhóm trên lớp, chúng ta có thể tìm kiếm những người bạn có chung mục tiêu, lý tưởng học tập, quan điểm về nhiều vấn đề khác nhau trong cuộc sống. Thông qua những giờ giải lao, vui chơi, chúng ta lại có thể tìm kiếm những người bạn có chung sở thích. Thầy cô và nhà trường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ kết nối những học trò.

Như vậy, chúng ta đã thấy được tầm quan trọng của tình bạn, những người bạn tốt trong cuộc sống. Bên cạnh gia đình, bạn bè cũng là nguồn động viên, điểm tựa vững chắc cho mỗi người, vì vậy việc tìm kiếm và duy trì những mối quan hệ bạn bè tốt đẹp là một việc làm có ý nghĩa.