Điểm tựa

(Lê Đức Thọ) Hàn thử biểu chỉ độ không Đêm nay trời rét lắm... Cái rét biên thùy lạnh buốt thịt da Cả núi rừng chìm đắm dưới sương khuya Gió vi vu rít qua khe cửa nhỏ Trằn trọc mãi thâu đêm không ngủ Thương anh nhiều, anh chiến sĩ của tôi ơi...   Điểm tựa trên cao, anh đứng giữa đỉnh đồi Một mảnh áo bông thay nhau khi đổi gác Súng lạnh buốt tay, mắt hướng về phía trước Tai lắng nghe từng tiếng động trong đêm...   Tôi nhớ buổi chiều anh cõng tôi lên Thương tôi yếu, không thể nào leo hết dốc Mỗi bước anh đi tôi đếm từng nhịp thở Hai trái tim như thì thầm to nhỏ Hơi ấm lưng anh sưởi ấm cả lòng tôi...

* Chú thích

Bài thơ “Điểm tựa” được tác giả Lê Đức Thọ sáng tác và dành tặng anh em cán bộ, chiến sĩ bảo vệ biên giới Tổ quốc vào mùa đông năm 1982 tại Khau Chỉa, Cao Bằng.

a. Tác phẩm trên được sáng tác theo thể thơ nào? (0,5 điểm)

b. Trong đoạn thơ đầu, tác giả đã sử dụng những hình ảnh nào để miêu tả cái rét biên thùy? Hãy phân tích tác dụng của những hình ảnh ấy. (0,75 điểm)

c. Em hiểu như thế nào về câu thơ: “Điểm tựa trên cao, anh đứng giữa đỉnh đồi”? (0,75 điểm)
d. Theo em, thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm qua tác phẩm trên là gì? (1,0 điểm)

Thủ tướng Phạm Minh Chính kêu gọi đồng bào và đồng chí “làm việc bằng hai,” “làm
ngày không đủ tranh thủ làm đêm” để khắc phục hậu quả của bão số 3 tại 26 tỉnh, thành
phố phía Bắc.

Ý nghĩa của lời kêu gọi: Lời kêu gọi này nhấn mạnh tinh thần đoàn kết và sự nỗ lực hết
mình để khắc phục khó khăn, đồng thời thể hiện tinh thần trách nhiệm của mỗi người
dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Trong bối cảnh thiên tai, sự chung sức
của toàn dân và toàn Đảng sẽ giúp vượt qua thử thách và mang lại cuộc sống ổn định
cho người dân vùng bị ảnh hưởng.

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn.

Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn.
Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân - hợp, móc
xích hoặc song hành.

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:

phân tích nội dung chủ đề của tác phẩm “Điểm tựa” của Lê Đức Thọ.

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận.

- Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận.

- Sắp xếp được hệ thống ý hợp lí theo đặc điểm bố cục của kiểu đoạn văn.

Sau đây là một số gợi ý:

1. Mở đoạn:

• Giới thiệu ngắn gọn về tác phẩm “Điểm tựa” của Lê Đức Thọ.

• Nêu lên chủ đề chính của tác phẩm: Ca ngợi tinh thần chiến đấu kiên cường, sự hy
sinh thầm lặng của người chiến sĩ biên giới trong hoàn cảnh khó khăn.

2. Thân đoạn:

• Hình ảnh người lính trong hoàn cảnh khắc nghiệt:

○ Người lính được miêu tả trong cái rét buốt của núi rừng biên thùy (“Cái rét biên thùy
lạnh buốt thịt da,” “Súng lạnh buốt tay”).

○ Những hình ảnh đời thường và thiếu thốn, gợi sự cảm thương cho người đọc (quần áo
mỏng, bữa cơm thiếu thốn, đời sống tinh thần hạn chế).

• Tình đồng đội và tình yêu quê hương:

○ Tình cảm giữa những người lính được thể hiện qua chi tiết người lính cõng tác giả lên
đồi, sưởi ấm bằng hơi ấm từ lưng.

○ Tình yêu quê hương và trách nhiệm với đất nước được bộc lộ qua việc người lính chấp
nhận hy sinh, gian khổ, giữ vững biên cương.

• Sự kiên cường và lòng yêu nước:

○ Người lính là biểu tượng của ý chí kiên cường, bất khuất, đối mặt với thử thách mà
không lùi bước.

○ Họ là những điểm tựa tinh thần cho cả dân tộc, bảo vệ đất nước trong những thời khắc
khó khăn.

3. Kết đoạn:

• Tác giả gửi gắm thông điệp về sự hy sinh cao cả và tinh thần trách nhiệm của người
lính biên cương.

• Từ đó, tác phẩm khơi gợi lòng biết ơn và sự cảm thông đối với những người lính, đồng
thời nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của sự đoàn kết, yêu thương và bảo vệ Tổ
quốc.

d. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau:

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn
đề nghị luận:

- Trình bày rõ quan điểm về hệ thống các ý.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp
nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng.

đ. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.
e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Đoạn văn mẫu

Bài thơ Điểm tựa của nhà thơ Lê Đức Thọ là một sáng tác hay, để lại dấu ấn sâu sắc cho người đọc bởi một chủ đề có ý nghĩa: ca ngợi tinh thần chiến đấu kiên cường, sự hy sinh thầm lặng của người chiến sĩ biên giới trong hoàn cảnh khó khăn. Chủ đề xúc động này được nhà thơ khắc họa qua chân dung của những người lính biên thùy đối mặt với biết bao khó khăn, hiểm nguy với “rét biên thùy lạnh buốt thịt da”, trong “sương khuya”, “gió vi vu rít” vậy mà anh chỉ có “một mảnh áo bông thay nhau khi đổi gác”, lạnh đến buốt tay. Đặt trong hoàn cảnh khắc nghiệt ấy càng thấm thía hơn cho vẻ đẹp lý tưởng, hi sinh quên mình, cho ý chí, bản lĩnh kiên cường, bất khuất của những anh bộ đội cụ Hồ.
Vẻ đẹp ấy sáng ngời trong từng câu chữ của nhà thơ. Sự vững chãi của anh khi “đứng
giữa đỉnh đồi”, ánh mắt kiên định hướng về phía trước,... là những biểu hiện đẹp nhất
cho tinh thần, ý chí và tư thế chiến đấu hết mình của những người lính. Vượt lên cả tình
thương, sự xót xa vì những thiếu thốn vật chất, tinh thần trên chiến trường, trong lời
thơ, nhân vật trữ tình còn bày tỏ niềm cảm phục, ngưỡng mộ và ngợi ca cho vẻ đẹp của
đồng chí, đồng đội. Dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, gian khổ, họ vẫn luôn giữ vững
ý chí và tinh thần vì nhiệm vụ cao cả bảo vệ Tổ quốc. Họ còn là những người có tình
đồng chí, đồng đội cao đẹp. Chính trái tim tràn đầy tình yêu thương đồng đội hòa cùng
tình yêu quê hương đất nước đã trở thành nguồn động lực lớn lao cho những người lính
trên chiến trường. Hai trái tim không chỉ sưởi ấm lòng nhau mà sưởi ấm cho cả trái tim
của biết bao người. Thông qua chủ đề có ý nghĩa sâu sắc, bài thơ Điểm tựa của tác giả Lê
Đức Thọ đã gợi lên bao niềm xúc động cho biết bao thế hệ người dân Việt Nam để thêm
biết ơn về quá khứ, trân trọng hiện tại và sống hết mình cho quê hương, dân tộc.