(Ngữ liệu ngoài sgk) Phở

- Mùa nắng, ăn một bát, ra mồ hôi, gặp cơn gió nhẹ chạy qua mặt qua lưng, thấy như giời quạt cho mình.

- Trong một ngày mùa đông của người nghèo, bát phở có giá trị như một tấm áo kép mặc thêm lên người.

- Đêm đông, có người an phở xong, tự coi như vừa nuốt được cả một cái chăn bông và tin rằng có thế ngủ yên đến sáng, để mai đi làm khoẻ.

- Dùng những hình ảnh bình dị để nói lên mùa đông ở Việt Nam, tôi cho không gì nên thơ bằng cái hình ảnh một bếp lửa hàng phở bến ô tô nhiều hành khách quây quanh chờ đợi bát mình, vai rụt xuống một tí, người nhún nhẩy như trẻ em đang thú đời.

- Một số câu văn cho thấy sự hiện diện cái “tôi” của tác giả trong văn bản.

+ “Dùng những hình ảnh bình dị để nói lên mùa đông ở Việt Nam, tôi cho không gì nên thơ bằng cái hình ảnh một bếp lửa hàng phở bến ô tô nhiều hành khách quây quanh chờ đợi bát mình, vai rụt xuống một tí, người nhún nhẩy như trẻ em đang thú đời”

+ “Có những lúc, tôi muốn thu thanh vào đĩa, tất cả những cái tiếng rao hàng quà rong của tất cả những thứ quà rong, của tất cả những thư quà miếng chín trên toàn cõi quê hương chúng ta.”

+ “Tôi biết ở Nam Bộ vẫn có phở, phở hủ tíu, nhưng bát phở Bắc ăn ở đầu hè di cư không bao giờ có thể ngon được bằng bát phở cổ truyền Hà Nội ăn ngay bên lò than quả bàng đỏ lửa giữa ngàn năm văn vật này.”

* Nhận xét về cái “tôi” trữ tình của tác giả:

- Về tư tưởng, nội dung, tình cảm

+ Cái “tôi” của tác giả thể hiện tình cảm say mê, trân trọng, yêu mến sâu sắc đối với món ăn truyền thống của dân tộc: phở, biểu tượng văn hóa ẩm thực của Việt Nam.

+ Qua đó, tác giả đã bộc lộ tình cảm yêu thương và sự gắn bó sâu sắc với quê hương, với truyền thống văn hóa dân tộc. Tác giả cũng muốn truyền tải rằng việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, như món phở, là cách để giữ gìn và tôn vinh bản sắc dân tộc.

- Bút pháp nghệ thuật

+ Cách cảm nhận tinh tế, độc đáo của tác giả trong việc miêu tả những chi tiết cụ thể để làm nổi bật sự đặc biệt của món phở phản ánh vào trong VB dung dị, tự nhiên.

- Sử dụng, lựa chọn những hình ảnh giàu tính hình tượng với những BPTT, liên tưởng thú vị, tài hoa, độc đáo đế miêu tả chi tiết, sinh động về món phở Bắc truyền thống mang đậm giá trị văn hóa dân tộc.

- Kết hợp hài hòa yếu tố tự sự và trữ tình, đồng thời truyền tải những suy ngẫm, triết lý về đời sống qua việc miêu tả và phân tích món phở.

- Sử dụng ngôn ngữ uyên bác, giàu cảm xúc, giàu chất thơ; văn phong giản dị, mộc mạc, gần gũi nhằm bộc lộ sự yêu mến, tự hào về món ăn truyền thống.

* Dẫn ra 2 câu có yếu tố tự sự, 2 câu có yếu tố trữ tình trong đoạn (5), (6)

* Tác dụng:

- Nghệ thuật: Tăng sức gợi hình gợi cảm, làm cho đoạn văn thêm hấp dẫn, sinh động.

- Nội dung: Tác giả miêu tả nét đặc trưng trong cách đặt tên các quán phở ở Hà Nội, mỗi tên gọi gắn liền với những chi tiết thân thuộc và mang tính đặc thù; sự khác biệt trong tâm hồn của người ăn phở và tiếng rao phở ngày nay so với ngày xưa. Qua đó, tác giả bày tỏ tình cảm trân trọng, hoài niệm về phở Hà Nội - không chỉ là một món ăn mà còn là biểu tượng của văn hóa và đời sống tinh thần người dân. Cảm xúc nhớ thương xen lẫn với sự nuối tiếc khi một phần sinh hoạt truyền thống như tiếng rao đã dần biến mất, làm giảm đi một nét đẹp mộc mạc, thân quen trong cuộc sống hằng ngày của người Hà Nội.

* Một số biện pháp tu từ trong văn bản

a) So sánh

- “Người công dân Việt Nam khi còn ẫm ngửa, cũng nhiều vị đã nếm phở rồi; chỉ có khác người lớn là cái bát phở của tuổi ấu trĩ chưa biết đau khổ ấy chưa cần phức tạp, không cần hành hăng, chanh chua, ớt cay.”

- “Mùa nắng, ăn một bát, ra mồ hôi, gặp cơn gió nhẹ chạy qua mặt qua lưng, thấy như giời quạt cho mình.”

- “Đêm đông, có người ăn phở xong, tự coi như vừa nuốt được cả một cái chăn bông và tin rằng có thế ngủ yên đến sáng, để mai đi làm khoẻ.”

- “Trong một ngày mùa đông của người nghèo, bát phở có giá trị như một tấm áo kép mặc thêm lên người.”

- “Dùng những hình ảnh bình dị để nói lên mùa đông ở Việt Nam, tôi cho không gì nên thơ bằng cái hình ảnh một bếp lửa hàng phở bến ô tô nhiều hành khách quây quanh chờ đợi bát mình, vai rụt xuống một tí, người nhún nhẩy như trẻ em đang thú đời.”

b) Liệt kê

- “Công nông binh trí, các tầng lớp nhân dân lao động, thành thị, nông thôn, không mấy ai là không biết ăn phở.”

=>Phép liệt kê giúp làm rõ sự phổ biến của phở trong mọi tầng lớp xã hội, từ công nhân, nông dân, binh lính, trí thức, đến người thành thị và nông thôn.

- “Phở ăn bất cứ vào giờ nào cũng đều thấy trôi cả. Sớm, trưa, chiều, tối, khuya, lúc nào cũng ăn được.”

=>Liệt kê cụ thể thời gian linh hoạt đế thưởng thức món phở, có thế ăn vào bất cứ lúc nào trong ngày.

c) Điệp từ

- Điệp từ “cũng” trong câu “Phở ăn bất cứ vào giờ nào cũng đều thấy trôi cả. Sớm, trưa, chiều, tối, khuya, lúc nào cũng ăn được.” Nhấn mạnh thời gian linh hoạt để thưởng thức món phở, có thể ăn vào bất cứ lúc nào trong ngày.

=> Tác dụng

- Nghệ thuật: Tăng sức gợi hình gợi cảm, tăng sự biểu đạt.

- Nội dung: Tác giả miêu tả phở không chỉ là một món ăn bình dân, mà còn là biểu hiện của sự gắn kết xã hội và tình cảm gắn bó của người dân. Qua đó, Nguyễn Tuân cũng đã bày tỏ tình yêu và sự trân trọng đối với món phở, truyền tải việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của người Việt.

Gợi ý: Những món ăn truyền thống còn rất ý nghĩa với con người hiện đại bởi vì

- Mỗi món ăn mang đậm dấu ấn của lịch sử, văn hóa và truyền thống của dân tộc (Phở của Việt Nam, Kimchi của Hàn Quốc, Sushi của Nhật Bản).

- Các món ăn truyền thống thường xuất hiện trong các dịp lễ, tết, giúp gắn kết gia đình và cộng đồng.

- Gắn liền với ký ức, gợi nhớ quê hương, cội nguồn, đặc biệt đối với những người sống xa quê.

- Món ăn truyền thống giúp thế hệ trẻ hiểu về văn hóa, phong tục của dân tộc, từ đó biết trân trọng và tiếp tục phát huy giá trị này.

- Các món ăn truyền thống giúp quảng bá hình ảnh đất nước, con người và văn hóa dân tộc ra thế giới.