Bài 32: Tập tính của động vật (tiếp theo)

- Một con mèo đang đói chỉ nghe thấy tiếng bày bát đĩa lách cách, nó đã vội vàng chạy xuống bếp. Đây là ví dụ về hình thức học tập điều kiện hóa đáp ứng. Vì dưới tác động của các kích thích kết hợp đồng thời đã hình thành mối liên hệ mới trong thần kinh trung ương.

- Thầy dạy toán yêu cầu bạn giải một bài tập đại số mới. Dựa vào những kiến thức đã có, bạn đã giải được bài tập đó. Đây là một ví dụ về hình thức học tập học khôn. Vì học khôn là kiểu phối hợp các kinh nghiệm cũ để tìm cách giải quyết những tình huống mới.

- Nếu thả một hòn đá nhỏ bên cạnh con rùa, rùa sẽ rụt đầu và chân vào mai. Lặp lại hành đó nhiều lần thì rùa sẽ không rụt đầu vào mai nữa. Đây là một ví dụ về hình thức học tập quen nhờn. Vì quen nhờn là hình thức học tập đơn giản nhất; động vật phớt lờ, không trả lời những kích thích lặp lại nhiều lần nếu những kích thích đó không kèm theo nguy hiểm nào.

Các ví dụ (khác với ví dụ đã có trong bài) về tập tính kiếm ăn, tập tính bảo vệ lãnh thổ, tập tính sinh sản, tập tính di cư và tập tính xã hội ở các loài động vật khác nhau:

Một số ví dụ về ứng dụng những hiểu biết về tập tính vào đời sống và sản xuất:

- Giải trí: dạy hổ, voi, khỉ, chó,… biểu diễn xiếc.

- Săn bắn: Dạy chó, chim ưng săn mồi.

- Bảo vệ mùa màng: làm bù nhìn để đuổi chim chóc phá hoại mùa màng, bọ rùa được nuôi thả để diệt rệp cam.

- Chăn nuôi: nghe tiếng kẻng trâu bò nuôi trở về chuống hoặc nghe kẻng cá nổi lên đớp thức ăn.

- An ninh quốc phòng: nuôi và huấn luyện chó nghiệp vụ để phát hiện ma túy, bắt kẻ gian,…

- Con người có hệ thần kinh rất phát triển nên có nhiều tập tính học được chỉ có ở người mà không có ở động vật khác như:

    + Học ngoại ngữ.

    + Giải toán; làm thơ, văn.

    + Dùng lửa để nấu chín thức ăn.

…..

   HS tự sưu tầm tranh ảnh về tập tính động vật.

   Định hướng sưu tầm: theo hai hướng.

   + Hướng 1: (Phân loại tập tính) tập tính là bẩm sinh hay học được hay cả hai.

   + Hướng 2: Phân chia thành các nhóm tập tính:

     - Tập tính chăm sóc con non

     - Tập tính bảo vệ lãnh thổ

     - Tập tính kiếm ăn: thời gian kiếm ăn, cách kiếm ăn (đuổi bắt, ngụy trang- rình mồi, ăn xác chết,…)

     - Tập tính sinh sản: mùa sinh sản, xây tổ, đánh nhau tranh giành bạn tình, giao hoan,…

     - Tập tính di cư