Tôi hát bài hát về cố hương tôi
Khi tất cả đã ngủ say
Dưới những vì sao ướt át
Và những ngọn gió hoang mê dại tìm về

Đâu đây có tiếng nói mê đàn ông bên mái tóc đàn bà
Đâu đây thơm mùi sữa bà mẹ khe khẽ tràn vào đêm
Đâu đây những bầu vú con gái tuổi mười lăm như những mầm cây đang nhoi lên khỏi đất
Và đâu đây tiếng ho người già khúc khắc
Như những trái cây chín mê ngủ tuột khỏi cành rơi xuống
Góc vườn khuya cỏ thức trắng một mình

Tôi hát bài hát về cố hương tôi
Trong ánh sáng đèn dầu
Ngọn đèn đó ông bà tôi để lại
Đẹp và buồn hơn tất cả những ngọn đèn
Thuở tôi vừa sinh ra
Mẹ đã đặt ngọn đèn trước mặt tôi
Để tôi nhìn mặt đèn mà biết buồn, biết yêu và biết khóc

Tôi hát bài hát về cố hương tôi
Bằng khúc ruột tôi đã chôn ở đó
Nó không tiêu tan
Nó thành con giun đất
Bò âm thầm dưới vại nước, bờ ao
Bò quằn quại qua khu mồ dòng họ
Bò qua bãi tha ma người làng chết đói
Đất đùn lên máu chảy dòng dòng

Tôi hát, tôi hát bài ca về cố hương tôi
Trong những chiếc tiểu sành đang xếp bên lò gốm
Một mai đây tôi sẽ nằm trong đó
Kiếp này tôi là người
Kiếp sau phải là vật
Tôi xin ở kiếp sau là một con chó nhỏ
Để canh giữ nỗi buồn – báu vật cố hương tôi./.

1991

(Nguyễn Quang Thiều, Sự mất ngủ của lửa, NXB Lao Động, Hà Nội, 1992).

Câu 1

Xác định thể thơ của đoạn trích. Căn cứ vào đâu em xác định như vậy?

Xem đáp án

Lời giải

- Thể thơ tự do

- Căn cứ: Số chữ trong một dòng thơ không đều nhau.

Câu 2

Xác định chủ thể trữ tình của đoạn trích.

Xem đáp án

Lời giải

- Chủ thể trữ tình trực tiếp qua đại từ nhân xưng “tôi”

Câu 3

Nêu ý nghĩa của các hình ảnh: con giun đất, con chó nhỏ trong đoạn trích Bài hát về cố hương.

Xem đáp án

Lời giải

- Hình ảnh con giun đất và con chó nhỏ mang ý nghĩa biểu tượng cho tình yêu quê hương sâu sắc của tác giả. Hình ảnh con giun đất thể hiện sự kết nối, gắn bó với quê hương. Hình ảnh con chó nhỏ thể hiện sự trung thành, canh giữ, bảo vệ cho quê hương.

Câu 4

Hình ảnh "ngọn đèn dầu" trong bài thơ có ý nghĩa gì đối với tác giả và người đọc?

Xem đáp án

Lời giải

- Ý nghĩa của hình ảnh "ngọn đèn dầu" :

Hình ảnh ngọn đèn dầu không chỉ là vật dụng ánh sáng mà còn là biểu tượng cho truyền thống gia đình, được ông bà để lại, chứa đựng kỷ niệm và nỗi buồn đẹp đẽ. Nó đại diện cho di sản tinh thần mà tác giả nhận từ thế hệ trước và cả quá trình trưởng thành, học cách buồn, yêu và khóc qua ánh đèn đó.

Câu 5

Vì sao tác giả lại sử dụng hình ảnh "khúc ruột chôn ở đó" để nói về mối liên kết với quê hương?

Xem đáp án

Lời giải

"Khúc ruột chôn ở đó" tượng trưng cho sự gắn bó máu thịt của tác giả với quê hương. Hình ảnh này khắc sâu vào lòng người đọc về sự ràng buộc chặt chẽ, không thể tách rời giữa tác giả và nơi chôn nhau cắt rốn. Nó còn biểu thị sự hy sinh, mong muốn mãi thuộc về quê hương của tác giả.

Câu 6