(Ngữ liệu ngoài sgk) Chung nghĩa đồng bào

- Bài thơ trên được viết theo thể thơ tự do.

- Dấu hiện nhận biết:

+ Không giới hạn số câu, số chữ trong một dòng thơ.

+ Không bắt buộc theo khuôn mẫu vần điệu như lục bát hay thất ngôn bát cú.

+ Nhịp thơ linh hoạt, có thể thay đổi theo cảm xúc và ý tưởng của tác giả.

+ Nội dung thường thể hiện tư tưởng sâu sắc, cảm xúc mạnh mẽ, phù hợp với cách biểu đạt hiện đại.

- Những từ ngữ khắc họa: sóng dữ, chớp giật, mưa chan, trời nghiêng núi lở.

- Qua những từ ngữ đó, cơn bão Yagi hiện lên như: Một cơn bão lịch sử với sức càn quét kinh hoàng, gây ra nhiều thảm cảnh, đau thương, và mất mát.

Các từ ngữ trong bài thơ “Chung nghĩa đồng bào” của Trương Ngọc Ánh thể hiện tinh thần đoàn kết của dân tộc trước thiên tai bao gồm:

- “bí bầu chung núm ruột liền nhau”: hình ảnh dân gian quen thuộc, gợi tình cảm máu mủ, gắn bó sâu sắc giữa những người con trong một dân tộc.

- “một miếng sẻ chia”: thể hiện hành động cụ thể của sự tương thân tương ái – chia sẻ khó khăn với đồng bào.

- “tình đồng bào cao cả”: khẳng định giá trị cao đẹp của tình cảm gắn bó giữa người Việt trong hoạn nạn.

- “nối vòng tay”, “bắc lại nhịp cầu”: gợi hình ảnh kết nối, đoàn kết, tương trợ để vượt qua đau thương.

- “ngựa chung tàu đâu quản buổi gian nan”: thành ngữ dân gian thể hiện tinh thần sát cánh, không bỏ rơi nhau trong khó khăn.

- “tình ruột thịt”, “vỗ về nhân ái”: nhấn mạnh sự gắn bó máu mủ và lòng nhân ái, bao dung giữa đồng bào.

- “chảy hồng tươi dòng máu Việt Nam”: hình ảnh tượng trưng cho dòng máu chung của dân tộc – minh chứng cao nhất cho sự đoàn kết, thống nhất và yêu thương.

=> Những từ ngữ và hình ảnh trên đã góp phần làm nổi bật truyền thống đoàn kết, yêu thương, sẻ chia của dân tộc Việt Nam – đặc biệt trong những thời điểm gian nan như thiên tai, bão lũ.

- Con người và vạn vật gồng mình chống lại sóng dữ.

- Sự sống bị đe dọa, gợi lên đau thương và mất mát.

- Cảnh tượng kinh hoàng thể hiện sức tàn phá khủng khiếp của cơn bão.

- Cụm từ “tình ruột thịt” gợi nhắc đến mối quan hệ máu mủ, thiêng liêng giữa những con người chung một cội nguồn, cùng “bầu bí sinh ra”, đúng như truyền thống đạo lý “lá lành đùm lá rách”, “một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ” của dân tộc ta. Trong cơn hoạn nạn do bão lũ, tình cảm ấy không chỉ là sự đồng cảm mà còn là hành động cụ thể: sẻ chia, giúp đỡ, cứu trợ… giữa các miền, giữa người với người.

- Động từ “vỗ về” được dùng rất đắt, không chỉ diễn tả sự an ủi, xoa dịu mà còn gợi nên hình ảnh đầy yêu thương, dịu dàng, giống như người mẹ vỗ về con thơ, người thân chở che nhau lúc khốn khó. Tình cảm ấy không chỉ mang tính cá nhân, mà đã trở thành sức mạnh cộng đồng, là nguồn động viên tinh thần giữa gian lao, mất mát.

- “nhân ái” là biểu tượng của lòng yêu thương, sự tử tế, đùm bọc – bản chất tốt đẹp trong tâm hồn người Việt. Như vậy, hình ảnh “tình ruột thịt vỗ về nhân ái” đã trở thành biểu tượng cao đẹp cho truyền thống tương thân tương ái, cho tinh thần đoàn kết, nghĩa đồng bào của dân tộc Việt Nam – một phẩm chất càng tỏa sáng trong nghịch cảnh thiên tai, bão lũ.

=> Câu thơ không chỉ thể hiện cảm xúc xót xa trước mất mát mà còn là lời ngợi ca sâu sắc tình người, tình quê hương đất nước – thứ đã và đang nuôi dưỡng sức mạnh Việt Nam vượt qua bao gian khó.