(Câu hỏi 3, SGK) Xác định vấn đề trọng tâm (luận đề) của văn bản. Tác giả Hoàng Ngọc Hiến đã phân tích ý nghĩa của vấn đề ấy trong văn bản như thế nào?

- Luận đề của bài viết được nêu lên ngay trong nhan đề văn bản: tác dụng to lớn và sâu sắc của văn học với việc xây dựng nhân cách văn hóa con người.

- Luận đề ấy được làm rõ bằng các luận điểm, lí lẽ và bằng chứng chủ yếu nằm ở phần (2) và (3). Phần (1) tác giả nêu lên nguy cơ văn hóa đọc đang bị xói mòn bởi văn hóa nghe nhìn. Đó thực ra cũng là một luận điểm để làm rõ cho ý tưởng: nếu không chấn hưng văn hoá đọc thì sẽ có nguy cơ mất đi một công cụ quan trọng trong việc phát triển nhân cách văn hoá con người.

Luận điểm 2: Văn học có tác dụng to lớn và sâu sắc giúp cho con người hiểu được chính mình

Luận điểm ấy được làm rõ qua lí lẽ và bằng chứng như:

+ Đời sống tâm hồn và tâm lí của con người ngày càng trở nên phức tạp, có những mảng, những lớp chiều sâu, những uẩn khúc chỉ có văn học và nghệ thuật mới soi thấu.

+ Văn học giúp cho con người tự biết mình, cả những mặt yếu lẫn mặt mạnh, những tiềm lực lớn lao ta không ngờ đến.

+ Để trưởng thành, con người cần tham gia hoạt động thực tiễn, song song với quá trình tham gia thực tiễn thì ở bên trong chủ thể thường diễn ra một cuộc hành trinh tinh thần khá phức tạp. Chính những cuộc hành trình bên trong này mới có ý nghĩa quyết định đối với sự cải tạo bản thân con người.

+ Văn học và nghệ thuật có một vai trò đặc biệt quan trọng: quản lí sự cải hoá, sự hình thành nhân cách bên trong con người, ở mỗi con người.

Luận điểm 3: Trong sáng tác nghệ thuật, cùng với sự khẳng định sự thật, nhất thiết phải có những phát hiện nghệ thuật.

+ Trước hết, đó là sự phát hiện những điều bí ẩn và huyền diệu trong tâm hồn con người.

+ Trong văn học nghệ thuật – có thể tìm thấy ở đây một sự khác biệt với báo chí còn quan trọng hơn sự công bố sự thật là việc giáo dục năng lực cảm nhận sự thật.

+ Văn học giáo dục năng lực cảm nhận những nỗi đau nhân tình, sự giáo dục năng lực cảm nhận cái đẹp.