c. Triển khai vấn đề nghị luận
- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.
- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
* Về nội dung:
- Điểm giống nhau giữa hai bức tranh thu:
+ Đề tài: bức tranh chiều thu.
+ Cách chọn phương thức bộc lộ cảm xúc:
. Nhân vật trữ tình ẩn danh để khách quan hóa cái nhìn về cảnh chiều thu.
. Góc nhìn từ trên xuống dưới, từ gần đến xa.
. Hình thức thể hiện: mỗi áng thơ như một bức tranh tứ tuyệt xinh xắn, ngôn từ bình dị, dân dã, hình ảnh thơ chân thực, sống động.
+ Hướng triển khai mạch thơ: bức tranh cảnh chiều thu cũng là bức tranh tâm trạng con người.
- Điểm khác nhau giữa hai bức tranh thu:
+ Chiều thu của Anh Thơ:
. Thời gian ngưng đọng, con người vắng bóng, sắc màu u trầm, âm thanh khi gần, khi xa.
. Không gian đắm sâu trong cái tĩnh tại của cảnh, lắng trong của tâm tư.
. Thể hiện tình yêu mến thiên nhiên, tâm hồn tinh tế hòa điệu với cảnh vật và gửi gắm nỗi buồn man mác của tác giả.
+ Chiều thu của Tế Hanh:
. Thời gian có sự vận động từ ngày sang đêm nhưng lại mở ra ánh sáng, gợi cảm giác ấm áp, sức sống căng tràn.
. Không gian hòa cùng với sự chuyển động của thời gian và sự sống.
. Thể hiện tình yêu tha thiết với thiên nhiên và con người. Tác giả gửi gắm niềm hân hoan vui sướng, hạnh phúc ngập tràn và niềm tin mãnh liệt vào ánh sáng tươi mới của tương lai.
* Về nghệ thuật:
Những bức tranh thu được diễn tả bằng hình thức nghệ thuật độc đáo:
+ Từ ngữ: một áng thơ dùng từ láy chỉ thời gian để nhấn mạnh sự tĩnh lặng của không gian (Chiều thu của Anh Thơ); một áng thơ dùng từ láy để diễn tả không gian, từ đó khắc sâu sự vận động của thời gian và sự sống (Chiều thu của Tế Hanh).
+ Giọng điệu: mang giọng điệu da diết, u buồn (Chiều thu của Anh Thơ); giọng điệu tươi vui tràn đầy tin tưởng (Chiều thu của Tế Hanh).
* Đánh giá chung:
- Mỗi áng thơ mang vẻ đẹp riêng thể hiện tài năng độc đáo của mỗi tác giả.
- Mỗi áng thơ in dấu ấn một thời đại, một phong cách, một tâm hồn, cùng góp phần làm giàu thêm cho nền văn học dân tộc; đồng thời khẳng định sức sống mãnh liệt của thơ ca về đề tài mùa thu.
|