CHỈ CÓ THỂ LÀ MẸ

(Đặng Minh Mai)

Nắng dần tắt trên con đường nhỏ

Dáng mẹ gầy giẹo giọ liêu xiêu.

Mẹ về để nấu cơm chiều

Bữa cơm đạm bạc thương yêu ấm lòng.

 

Cả đời mẹ long đong vất vả

Cho chồng con quên cả thân mình.

Một đời mẹ đã hy sinh

Tuổi xuân phai nhạt nghĩa tình đượm sâu.

 

Mưa và nắng nhuộm màu tóc trắng

Bụi gian nan đọng lắng nếp nhăn.

Rụng rồi thương lắm hàm răng

Lưng còng chân yếu ánh trăng cuối trời.

 

Tình của mẹ sáng ngời dương thế

Lo cho con tấm bé đến già.

Nghĩa tình son sắt cùng cha

Giản đơn dung dị mẹ là mẹ thôi.

 

Con đi khắp chân trời góc bể

Ân tình nào sánh xuể mẹ yêu.

Nghĩa dày độ lượng bao nhiêu

Có trong lòng mẹ sớm chiều bao dung.

(Theo thivien.net)

Xác định nhân vật trữ tình và chủ đề bài thơ.

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Suy nghĩ về ý nghĩa của tình mẫu tử trong cuộc sống.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu vấn đề nghị luận.

- Bày tỏ quan điểm của em

* Thân bài:

- Giải thích: Tình mẫu tử là tình cảm yêu thương, gắn bó qua lại giữa mẹ và con xuất phát từ trái tim mỗi người, là tình cảm vô bờ bến của mẹ dành cho con, là tấm lòng yêu thương, kính trọng, suốt đời không quên mẹ của con.

- Bàn luận xác đáng vấn đề (có dẫn chứng)

+ Tình mẹ là tình cảm đầu tiên của mỗi con người. Sau chín tháng mười ngày mang nặng đẻ đau, giây phút được nghe đứa con bé bỏng cất tiếng khóc chào đời là giây phút hạnh phúc nhất của người mẹ. Đối với mỗi đứa con, khuôn mặt đầu tiên, nụ cười đầu tiên mà con bắt gặp chính là mẹ. Vì vậy tình mẹ là tình cảm gắn bó trong suốt cuộc đời con.

+ Hơn thế tình mẹ là tình cảm vừa có yếu tố máu thịt vừa mang tinh thần cao cả. Đứa con là hạt máu cắt đôi của mẹ.

- Mẹ là người đã sinh ra con, mang nặng đẻ đau chín tháng mười ngày để cho con có hình hài, dáng đứng. Quy luật của cuộc sống, không có cây thì không có quả, không có người sinh thành thì không có chúng ta. Công đức sinh thành của mẹ không gì sánh bằng.

+ Mẹ không quản bao vất vả, nắng mưa đã nuôi dưỡng, chăm sóc con thành người. Dòng sữa ngọt ngào, lời ru của mẹ đã nuôi dưỡng con cả về vật chất và tinh thần. Lúc con ốm, con đau, cha mẹ lo lắng, chăm sóc đêm ngày, lúc con ngoan ngoãn, lớn khôn, cha mẹ sung sướng, tự hào. Mỗi bước trưởng thành của con mẹ thêm vất vả, gian nan.

+ Mẹ chính là người thầy, người cô đầu tiên trong cuộc đời con, mẹ dạy bảo con bài học làm người, uốn nắn con từng lời ăn tiếng nói, chỉ bảo con từng điều hay, lẽ phải.

+ Ngay cả trên bước đường đời con có vấp ngã, thất bại, buồn đau thì không ai khác, mẹ chính là điểm tựa bình yên nhất, là chỗ dựa tinh thần vững chắc nhất cho con, che chở, bảo vệ con, tiếp thêm cho con sức mạnh.

+ Thử hình dung, nếu một ngày không còn mẹ trên đường đời, chắc chắn đó sẽ là ngày buồn thảm nhất, chắc chắn đứa con sẽ là người bất hạnh nhất bởi sẽ không còn mẹ để được lo lắng, yêu thương, dạy bảo, chăm sóc.

- Bàn luận mở rộng:

Trong thực tế, người mẹ nào cũng yêu thương con mình, tuy nhiên cũng có nhiều người mẹ nhẫn tâm bỏ rơi con mình từ khi mới lọt lòng, hoặc vì những mục đích tầm thường mà lợi dụng con cái. Nhưng đó chỉ là hiện tượng cá biệt cần phê phán. Tình mẹ là thiêng liêng, cao cả. Nhưng không phải người con nào cũng hiểu và cảm nhận được.

- Bài học: Hiếu thảo với mẹ là tình cảm đẹp đẽ nhất trong mọi tình cảm. Vì vậy, chúng ta cần ý thức rõ được điều đó đồng thời giữ gìn, nâng niu. Không có người mẹ nào có thể sống mãi cùng con cái. “Trẻ cậy cha, già cậy con”, khi về già con cái chính là điểm tựa của mẹ. Bên cạnh việc chăm lo đời sống vật chất còn phải dành thời gian chăm lo cả đời sống tinh thần cho mẹ. Đồng thời chia sẻ thiệt thòi với những em bé mất mẹ.

* Kết bài:

- Khẳng định lại quan điểm cá nhân

- Liên hệ bản thân.

Bài viết tham khảo

Trong kho tàng tình cảm thiêng liêng của con người, tình mẫu tử luôn được coi là thứ tình cảm cao đẹp và đáng trân trọng nhất. Đọc bài thơ Chỉ có thể là mẹ của Đặng Minh Mai, em càng thấm thía hơn ý nghĩa to lớn của tình mẫu tử trong cuộc sống hôm nay.

Tình mẫu tử là tình yêu thương vô bờ bến mà mẹ dành cho con, là sự gắn bó máu thịt và cũng là tình cảm thiêng liêng, bất diệt theo con suốt cả cuộc đời. Mẹ là người mang nặng đẻ đau, hy sinh cả tuổi xuân để cho con được chào đời, lớn lên khỏe mạnh, hạnh phúc. Từ khi con còn trong nôi đến khi trưởng thành, mỗi bước đi, mỗi nụ cười, mỗi thành công của con đều có bóng dáng của mẹ với những vất vả, hy sinh thầm lặng. Mẹ không chỉ là người chăm lo miếng cơm manh áo mà còn là người thầy đầu tiên, dạy con bài học làm người, dạy con biết yêu thương, biết sẻ chia và biết đứng dậy khi vấp ngã. Ngay cả khi con trưởng thành, tình yêu và sự lo lắng của mẹ vẫn chẳng bao giờ vơi cạn. Thử nghĩ, nếu một ngày mất đi mẹ, chắc chắn đó sẽ là mất mát lớn nhất của cuộc đời mỗi con người.

Tuy nhiên, thực tế vẫn còn những người con chưa thấu hiểu tình mẹ, thậm chí vô tâm với mẹ cha; hoặc có những người mẹ vì lý do ích kỷ mà bỏ rơi, làm tổn thương con cái. Đó là những hiện tượng đáng buồn và cần phê phán trong xã hội hiện nay.

Bài học mà mỗi chúng ta rút ra là phải biết yêu thương, hiếu thảo với mẹ khi mẹ còn bên cạnh. Không chỉ chăm lo đời sống vật chất, ta còn cần quan tâm đến đời sống tinh thần của mẹ, để mẹ luôn cảm thấy ấm áp và hạnh phúc.

Tình mẫu tử là món quà vô giá mà cuộc sống ban tặng. Mỗi chúng ta hãy biết trân trọng, giữ gìn và đền đáp tình cảm thiêng liêng ấy để không bao giờ phải nuối tiếc khi thời gian trôi qua.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Cảm xúc sau khi đọc bài thơ Chỉ có thể là mẹ của tác giả Đặng Minh Mai

- Hệ thống ý:

+ Trình bày cảm nghĩ về nét độc đáo của bài thơ về phương diện nội dung: người mẹ long đong, vất vả mưa nắng, yêu thương và chăm chút cho con, hy sinh vô điều kiện:

. Người mẹ dáng gầy liêu xiêu, tất bật với bữa cơm chiều

. Dáng người hao gầy, khắc khổ với mưa nắng nhuộm màu thời gian: tóc bạc, răng rụng, mắt mờ…

. Trong cảm nhận của con mẹ cả một đời vất vả, lận đận, hy sinh cả tuổi xuân mình dành cho chồng, cho con.

. Công lao to lớn của mẹ trời biển cũng không đong đếm hết được, người con suy nghĩ về tình mẹ…

. Đánh giá hình ảnh người mẹ trong thơ: đó là người mẹ nghèo lam lũ, vất vả, thương chồng, yêu con

+ Trình bày cảm nghĩ về nét độc đáo của bài thơ về phương diện nghệ thuật: Ngôn ngữ thơ gần gũi, bình dị; giọng thơ xúc động thể hiện tình sự vất vả tần tảo hi sinh của mẹ dành cho con và gia đình; BPTT so sánh,...

+ Nêu tác dụng của thể thơ tự do trong việc thể hiện mạch cảm xúc, nét độc đáo của bài thơ

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ bài thơ để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ sau khi đọc bài thơ Chỉ có thể là mẹ của tác giả Đặng Minh Mai

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Đọc bài thơ Chỉ có thể là mẹ của Đặng Minh Mai, em thật sự xúc động trước hình ảnh người mẹ tần tảo, lam lũ, cả đời vất vả vì chồng vì con. Từng câu thơ như vẽ lên dáng mẹ gầy gò, liêu xiêu trong nắng chiều, tất bật lo toan bữa cơm đạm bạc mà ấm áp yêu thương. Mưa nắng dãi dầu in hằn lên mái tóc bạc, lưng còng, hàm răng rụng… nhưng mẹ vẫn lặng lẽ hy sinh, dành trọn tình yêu và sức lực cho gia đình. Công lao của mẹ thật lớn lao, trời biển cũng không thể đong đếm hết. Đọc những câu thơ ấy, em càng thấy thấm thía tình mẫu tử thiêng liêng, thấy yêu và kính trọng hơn những người mẹ nghèo khổ, dung dị mà giàu tình thương. Bài thơ còn gây ấn tượng bởi ngôn ngữ mộc mạc, hình ảnh gần gũi, giọng điệu chân thành, giàu cảm xúc. Những biện pháp nghệ thuật như so sánh, ẩn dụ được sử dụng khéo léo làm nổi bật sự tần tảo, hi sinh của mẹ. Thể thơ tự do giúp mạch cảm xúc tuôn chảy tự nhiên, chân thực, khiến tình cảm dành cho mẹ càng thêm sâu lắng, da diết.