Câu hỏi:

13/10/2025 39 Lưu

HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT (Trích)

(Lưu Quang Vũ)

Lược dẫn: Trương Ba là một người làm vườn hiền lành, nho nhã, có tài đánh cờ, vì sự bất cẩn của Nam Tào mà phải chết. Đế Thích, một vị tiên cờ vốn thích chơi cờ với Trương Ba, đã cứu cho Trương Ba sống lại bằng cách nhập hồn Trương Ba vào xác anh hàng thịt mới qua đời. Đoạn trích dưới đây là màn đối thoại giữa Trương Ba với vợ, khi Trương Ba đã sống lại trong thân xác của anh hàng thịt.

Hồn Trương Ba: Như vậy thì suýt nữa là tôi chết hẳn bà nhỉ?

Vợ Trương Ba: May mà có ông Đế Thích…

Hồn Trương Ba: Kinh thật! Chết hẳn không được sống nữa! (Ngẫm nghĩ). Ai bảo không sợ chết là nói khoác, chứ tôi, tôi sợ lắm. Cứ nghĩ đáng nhẽ mình… là lại sợ. May quá, mình lại được sống, lại được đi lại, làm lụng, trông thấy mặt trời, được ăn những trái cây trong vườn, ngửi mùi hoa ngâu, hoa lý trước thềm, uống nước chè tươi bà nấu... Lại được bên bà, nhìn thấy bà… Sống, thật là lý thú!

Vợ Trương Ba (Rụt rè): Nhưng…nhưng… ông đã…

Hồn Trương Ba: Đã khác hẳn trước, phải không? (Rầu rĩ). Bà đã quen hình vóc này của tôi chưa?

Vợ Trương Ba: Đã gần một tháng, cũng… cũng quen dần ông ạ!

Hồn Trương Ba: Vậy là sao… Tôi vẫn chưa quen được! Cái thân xác có phải bộ quần áo đâu mà dễ quen, dễ đổi. Có khi người ngoài nhìn vào còn dễ quen chứ chính bản thân mình thì… Đã gần một tháng, tôi là tôi mà cứ như không phải là tôi… Trước kia tôi đâu có biết anh hàng thịt này là ai... (Ngắm nghía lại tay chân mình). Cái thân xác cũ của tôi, tôi mang đã năm mươi năm, chứ cái thân xác cồng kềnh này... (Lắc đầu).

Vợ Trương Ba: Quen dần… nhưng mà… Lắm lúc không hiểu sao tôi vẫn nhớ tới hình vóc ông hôm qua, lại thương cho cái người nằm dưới đất ấy…

Hồn Trương Ba: Người nào? Dưới đất chỉ là cái xác… Thế mà bà bảo: Chỉ có cái hồn mới là đáng kể! Thân xác là kẻ khác nhưng hồn vẫn là mình cơ mà!

Vợ Trương Ba: Tôi hỏi thật, từ hôm mang thân anh hàng thịt, mình thấy trong người thế nào, có như xưa không?

Hồn Trương Ba: Tôi khỏi hẳn cái chứng đau lưng với bệnh hen suyễn. Người thấy khoẻ mạnh lắm. Anh hàng thịt này là người lực lưỡng to béo nhất chợ mà.

Vợ Trương Ba: Giờ một bữa ông ăn tám, chín bát cơm. Trước ông ăn yếu lắm. Mà giờ ông lại hay đòi uống rượu.

Hồn Trương Ba (Ngại ngùng): Chẳng hiểu tại sao. Chắc vì anh hàng thịt nghiện rượu. Xưa tôi ghét nhất cái thứ đó! Bây giờ tôi vẫn ghét, nhưng cái thân xác tôi mang đã quen với thói cũ của nó…

Vợ Trương Ba (Ngậm ngùi): Bây giờ ông trẻ hơn xưa đến hơn hai mươi tuổi, anh hàng thịt mới ngoài ba mươi mà… Ông sức vóc như thế, mắt ông còn tinh, tóc ông đen nhánh còn tôi đã già rồi, tôi đã là bà lão rồi…

Hồn Trương Ba: Kìa bà nó… Thì tôi có muốn thế đâu!

Vợ Trương Ba: Chiều qua ông lại sang nhà hàng thịt à?

Hồn Trương Ba: Bà vợ ông ta cứ sang đây! Bà ấy đã hiểu ra rằng tôi không phải là ông hàng thịt nhưng bà ấy vẫn khóc lóc, nài nỉ kêu rằng giờ bà ấy bơ vơ không nơi nương tựa, quán hàng thịt thà chẳng ai giúp cho! Bà ấy kể lể thảm quá, nghĩ cũng tội! Thôi chẳng gì mình cũng mượn thân xác chồng người ta, cũng phải sang đỡ đần bà ấy ít việc nặng. Tôi lóng nghóng có biết mổ lợn đâu, nhưng cũng phải đỡ đần bà ấy một tay.

Vợ Trương Ba: Tính ông hay thương người, mà bà ấy cứ được đằng chân lân đằng đầu, mới đầu chỉ nói sang đây nhìn ông cho đỡ nhớ chồng, rồi lại lằng nhằng nhờ việc nọ kia! Mà nghe đâu người ta nói mụ ta cũng không phải người đứng đắn đâu!

Hồn Trương Ba: Ô kìa! Thì tôi có…

Vợ Trương Ba: Chồng mới chết, đã cứ sang rủ rê ông về nhà, chẳng phải không đứng đắn là gì? Phải mụ ta được cái có nhan sắc, người cứ phây phây ra, hai con mắt lúng la lúng liếng…

Hồn Trương Ba: Người ta thế nào liên quan gì đến tôi, bà rõ lẩn thẩn!

Vợ Trương Ba: Vâng, tôi lẩn thẩn, tôi già rồi mà…

Hồn Trương Ba: Mình thật là… (Buồn bực). Xưa nay có bao giờ mình nói năng như vậy với tôi đâu!

(Trích Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Lưu Quang Vũ,  in trong Lưu Quang Vũ – Tuyển tập kịch, Nxb Sân khấu, Hà Nội 1994)

Những nhân vật nào xuất hiện trong đoạn trích ?

Quảng cáo

Trả lời:

verified Giải bởi Vietjack

Hồn Trương Ba và vợ.

Câu hỏi cùng đoạn

Câu 2:

Chỉ rõ những lời chỉ dẫn sân khấu được sử dụng trong đoạn trích.

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Lời chỉ dẫn sân khấu trong đoạn trích: ngẫm nghĩ, rụt rè, rầu rĩ, ngắm nghía lại tay chân mình, lắc đầu, ngại ngùng, ngậm ngùi, buồn rầu.

Câu 3:

Trương Ba đã có những sự thay đổi gì khi sống trong thân xác của anh hàng thịt?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Truơng Ba đã có những thay đổi khi sống trong xác hàng thịt là: thay đổi về hình vóc, sức khỏe (khỏe mạnh hơn), tâm tính thói quen (ăn khỏe hơn và thèm uống rượu).

Câu 4:

Anh/chị hãy lí giải vì sao vợ Trương Ba không hoàn toàn vui khi Trương Ba sống lại trong thân xác anh hàng thịt?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Vợ Trương Ba không hoàn toàn vui khi Trương Ba sống lại trong thân xác anh hàng thịt vì:

- Trương Ba đã có những đổi khác so với trước kia

- Trương Ba trong thân xác anh hàng thịt trẻ hơn, còn vợ Trương Ba thì đã già

- Lo sợ vợ anh hàng thịt quyến rũ Trương Ba

Câu 5:

Theo anh/chị, hai hình tượng hồn Trương Ba và xác anh hàng thịt trong đoạn trích được dùng để biểu tượng cho điều gì?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Hồn Trương Ba là hình ảnh biểu tượng cho những gì thuộc về đời sống tinh thần của con người

- Xác anh hàng thịt là hình ảnh biểu tượng cho những gì thuộc về nhu cầu bản năng của con người

Câu 6:

Anh/chị có nhận xét gì về hoàn cảnh sống của Trương Ba trong đoạn trích?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

-Hoàn cảnh sống của hồn Trương Ba trong đoạn trích: sống nhờ xác anh hàng thịt và có nhiều thay đổi

- Đây là hoàn cảnh sống: đầy éo le, trớ trêu nó báo hiệu cho bi kịch của Trương Ba khi phải sống nhờ trong xác hàng thịt.

Câu 7:

Anh/chị có đồng tình với việc tác giả để hồn Trương Ba sống lại nhờ trong xác anh hàng thịt không? Vì sao?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- HS có cách lí giải hợp lí

Gợi ý:

+ Khi sống trong xác hàng thịt Trương Ba sẽ bị thay đổi từ hình thức, thói quen cho đến tính cách. Vì thế Trương Ba sẽ không còn được là chính mình.

+ Trong cuộc sống con người cần được sống là chính mình, mọi sự sống nhờ, sống gửi sẽ khiến cuộc sống gặp nhiều rắc rối, vô nghĩa thậm chí có thể dẫn đến tình trạng bi kịch

CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ

Lời giải

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Suy nghĩ về sức mạnh của tiếng nói bản năng.

- Hệ thống ý: Suy nghĩ về sức mạnh của tiếng nói bản năng:

+ Tiếng nói bản năng là những nhu cầu tự nhiên của con người. Nó rất mạnh mẽ, rất khó điều khiển.

+ Một số nhu cầu bản năng là cần thiết để duy trì sự tồn tại, tuy nhiên, một số nhu cầu khác, nếu mất kiểm soát sẽ khiến cho con người bị tha hóa, rơi xuống hàng con vật.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ, quan điểm về sức mạnh của tiếng nói bản năng.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Trong cuộc sống, tiếng nói bản năng là những nhu cầu tự nhiên, vốn có của con người như ăn uống, nghỉ ngơi, yêu thương,… Nó mạnh mẽ và nhiều khi vượt ngoài tầm kiểm soát của lí trí. Đoạn trích Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Lưu Quang Vũ đã cho thấy rõ điều ấy. Khi sống trong thân xác của anh hàng thịt, Trương Ba dần bị những thói quen, sở thích và cả ham muốn của thân xác mới lấn át. Dù tâm hồn vẫn thanh cao, nhưng bản năng của thân xác với sức mạnh mãnh liệt khiến ông nhiều khi cảm thấy xa lạ với chính mình. Thực tế ấy đặt ra một vấn đề sâu sắc: bản năng cần thiết để duy trì sự sống và mang đến niềm vui, nhưng nếu con người buông thả, để bản năng lấn át lí trí, chúng ta rất dễ đánh mất bản thân, thậm chí bị tha hóa, đánh mất phẩm giá. Vì vậy, con người cần biết hài hòa giữa tiếng gọi bản năng và sự kiểm soát của lí trí, để bản năng trở thành động lực sống chứ không phải là nguyên nhân dẫn đến bi kịch.

Lời giải

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 400 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu phần Đọc hiểu “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” của Lưu Quang Vũ.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Lưu Quang Vũ: nhà viết kịch nổi bật của nền văn học Việt Nam hiện đại, với nhiều tác phẩm kịch có giá trị tư tưởng sâu sắc.

- Giới thiệu đoạn trích Hồn Trương Ba, da hàng thịt: trích từ vở kịch cùng tên, nêu bật mâu thuẫn giữa linh hồn và thể xác, giữa phần tinh thần cao đẹp với những ham muốn bản năng.

* Thân bài:

- Khái quát nội dung đoạn trích

+ Trương Ba được sống lại trong thân xác anh hàng thịt.

+ Sự khác biệt giữa tâm hồn thanh cao và thể xác phàm tục gây ra mâu thuẫn trong đời sống và tình cảm của ông.

- Phân tích nhân vật Hồn Trương Ba và ý nghĩa đoạn trích

+ Tâm hồn Trương Ba: yêu cuộc sống, khao khát được sống trọn vẹn với những giá trị tinh thần đẹp đẽ.

+ Thân xác anh hàng thịt: mang những ham muốn, nhu cầu bản năng rất mạnh mẽ, dần lấn át linh hồn Trương Ba.

+ Mâu thuẫn tâm hồn - thể xác phản ánh triết lí sâu sắc về mối quan hệ giữa vật chất và tinh thần, về quyền được sống đúng là mình của con người.

- Nghệ thuật

+ Kết hợp yếu tố kịch và chất triết lí sâu sắc.

+ Ngôn ngữ đối thoại tự nhiên, gần gũi, hàm chứa ý nghĩa tư tưởng.

+ Xây dựng tình huống kịch độc đáo, giàu kịch tính.

- Ý nghĩa tư tưởng

+ Phê phán lối sống chạy theo dục vọng bản năng, quên đi giá trị tinh thần.

+ Khẳng định con người chỉ hạnh phúc khi sống hài hòa giữa thể xác và tâm hồn, giữa vật chất và tinh thần.

* Kết bài:

- Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích.

- Mở rộng: Gợi ra bài học cho con người hôm nay về cách sống: cần làm chủ bản thân, sống đúng với giá trị tốt đẹp của tâm hồn.

Bài văn tham khảo

Trong nền văn học Việt Nam hiện đại, Lưu Quang Vũ là một tên tuổi lớn, một nhà viết kịch tài năng với những vở kịch mang đậm tính triết lí và nhân văn sâu sắc. Trong số đó, Hồn Trương Ba, da hàng thịt là tác phẩm tiêu biểu, phản ánh mâu thuẫn muôn thuở giữa phần hồn thanh cao và thể xác phàm tục. Đoạn trích trong phần đọc hiểu là một lát cắt tiêu biểu, qua đó tác giả gửi gắm nhiều suy ngẫm sâu xa về cuộc sống và con người.

Đoạn trích xoay quanh tình huống độc đáo: Trương Ba, một người làm vườn hiền lành, nhân hậu, vì sự sơ suất của Nam Tào mà chết, được Đế Thích cứu sống bằng cách cho hồn ông nhập vào thân xác một anh hàng thịt vừa qua đời. Từ đây, một bi kịch tinh thần nảy sinh: hồn Trương Ba vẫn giữ sự thanh cao, trong sạch, nhưng thân xác anh hàng thịt mang theo những ham muốn tầm thường, bản năng, khiến nhân vật cảm thấy bức bối, xa lạ ngay với chính mình. Qua lời thoại giữa Hồn Trương Ba và vợ, người đọc thấy rõ sự dằn vặt, đau khổ của một con người “là mình mà như không phải là mình”, từ đó gợi lên triết lí về mối quan hệ giữa hồn và xác, giữa đời sống vật chất và tinh thần của con người.

Nhân vật Hồn Trương Ba hiện lên đầy mâu thuẫn: một mặt yêu cuộc sống, khát khao được sống với những gì tốt đẹp, trong trẻo nhất của tâm hồn; mặt khác, ông đau khổ khi phải tồn tại trong một thể xác phàm tục, thô kệch với những ham muốn bản năng xa lạ. Sự va chạm giữa hồn và xác trong đoạn trích không chỉ là bi kịch của riêng Trương Ba mà còn gợi ra vấn đề triết lí: Con người chỉ thực sự hạnh phúc khi được sống là chính mình, trong sự hài hòa giữa thể xác và tâm hồn, giữa đời sống vật chất và giá trị tinh thần.

Về nghệ thuật, đoạn trích thể hiện rõ tài năng kịch của Lưu Quang Vũ. Ông đã xây dựng một tình huống kịch độc đáo, giàu kịch tính; lời thoại tự nhiên, sinh động, nhiều chỗ pha chất triết lí sâu sắc mà không hề khô khan. Nhân vật được khắc họa chân thực, gần gũi, qua đó vấn đề tư tưởng được chuyển tải một cách nhẹ nhàng nhưng ám ảnh.

Hồn Trương Ba, da hàng thịt không chỉ là câu chuyện về một số phận cá nhân mà còn gợi lên bài học sâu sắc cho mỗi người: cần biết sống đúng với giá trị của mình, làm chủ bản thân, tránh để bản năng và những dục vọng tầm thường lấn át tâm hồn, nhân cách. Tác phẩm vì thế vẫn giữ nguyên giá trị thời sự và nhân văn sâu sắc trong đời sống hôm nay.

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP