I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

NHỮNG NGÀY THƠ ẤU

Mặt sau cái bìa lịch đã kín chữ rồi! Mỗi lần đau tủi, căm hờn tôi đều biên vào mặt bìa vài dòng thật nhỏ, viết bằng một thứ chữ riêng chỉ mình tôi đọc hiểu thôi, tóm tắt ngày tháng và những sự việc, những nỗi niềm, những ý nghĩ của tôi:

[…] Ngày 20-11-1931, giá ai cho tôi một xu nhỉ? Chỉ một xu thôi! Để tôi mua xôi hay bánh khúc. Giời rét thế này, đi học một mình, vừa đi vừa cắn ngon xiết bao? Không! Không có ai cho tôi cả. Vì người ta có phải là mẹ tôi đâu!

Ngày 1-12-1931, cậu ơi! Sống khôn chết thiêng cậu có biết cho con không ? Mà con cầu xin cậu lẽ nào cậu lại không nhận lời con ? Cậu phù hộ cho con được lấy một hào thôi. Con đói lắm cậu ạ! Trời lại mưa rét quá.

[…] Ngày 4-12-1931, con cháu nọ nó là gì mà không sai? Một trinh vừa muối vừa tương cũng đến mình vác bát đi mua. Đi học về đói mờ cả mắt, sắp cất bát cơm và mà phải đặt xuống, nghĩ mà rơi nước mắt. Mẹ ơi! Sao mẹ đi lâu thế? Mãi chẳng thấy mẹ về?

[…] Có một lần bà tôi lạy van hết chỗ này đến chỗ khác mới cầm cái áo the độc nhất còn lại để mặc đi lễ được một đồng bạc thì giả ngay tiền quà cho đứa con gái con cô tôi hết sáu hào, và, còn mua thêm cho hai gắp chả và bún nữa. Lúc ấy cơm nước đã sẵn sàng. Nhưng tôi vừa mới cất lời hỏi xin chưa dám nói là xin gì thì bị hất ngay tay đi. Tôi vừa khóc vừa ghi vào bìa lịch.

(“Trong đêm đông”, trích “Những ngày thơ ấu”, Nguyên Hồng,

NXB Văn học, 2021, tr. 57-60)

Đoạn trích trên được kể theo ngôi kể nào?

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

- Tính cách, tâm hồn:

+ Nhạy cảm, dễ xúc động, biết ghi lại cảm xúc, sự kiện của bản thân bằng nhật ký.

+ Mong muốn được yêu thương, quan tâm, khao khát một cuộc sống đầy đủ và ấm áp.

- Hoàn cảnh và cảm xúc:

+ Thường bị bỏ đói, mẹ đi vắng, bà và người thân khắt khe, hờ hững.

+ Thể hiện nỗi buồn, cô đơn, tủi hờn, căm hờn khi bị người lớn làm tổn thương.

Có sự sáng tạo trong cách viết

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn miêu tả

- Học sinh biết tạo lập một bài văn tự sự đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định được khung cảnh sinh hoạt

Tả lại khung cảnh sinh hoạt bữa cơm tối.

c. Triển khai văn bản

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

* Mở bài: Giới thiệu khái quát về bữa cơm tối của gia đình.

* Thân bài:

- Tả không gian bữa cơm:

+ Diễn ra ở đâu (phòng ăn, gian bếp, hiên nhà...).

+ Không khí ấm cúng, ánh đèn vàng nhẹ tỏa sáng.

+ Mùi thơm của thức ăn lan tỏa khắp nhà.

- Tả các thành viên trong gia đình:

+ Mọi người quây quần quanh mâm cơm, nét mặt vui vẻ, rạng rỡ.

+ Bố mẹ hỏi han con cái, ông bà kể chuyện xưa, anh chị em cười nói rộn ràng.

- Tả món ăn và hoạt động trong bữa cơm:

+ Các món ăn quen thuộc: canh rau, cá kho, thịt rim, bát cơm trắng nóng hổi.

+ Cảnh mọi người gắp thức ăn, trò chuyện, chia sẻ niềm vui, nỗi buồn trong ngày.

+ Tiếng bát đũa, tiếng cười hòa cùng mùi thơm gợi cảm giác hạnh phúc, bình yên.

* Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về bữa cơm tối gia đình.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.