THI NÓI KHOÁC

Một hôm được nghỉ, bốn quan họp nhau đánh chén, nhân lúc cao hứng liền mở cuộc thi nói khoác. Quan thứ nhất nói:

- Tôi còn nhớ, ngày tôi trọng nhậm ở huyện nọ, tôi được trông thấy một con trâu to lắm, nó liếm một cái hết cả sào mạ!

- Quan thứ hai nói: Thế đã lấy gì làm lạ. Tôi còn trông thấy một sợi dây thừng gấp mười cái cột đình làng này!

- Quan thứ nhất biết ông kia nói lỡm mình, bèn chịu thua và giục quan thứ 3 lên tiếng.

- Quan thứ ba nói: Tôi đã từng thấy một cây cầu dài lắm, đứng đầu này không thể trông thấy đầu kia. Chỉ biết rằng có hai bố con nhà nọ, kẻ ở bên này, người ở bên kia, mà chẳng bao giờ gặp nhau được. Lúc ông bố chết, người con nghe tin, vội vã sang đưa đám ma, nhưng kia qua cầu sang đến nơi thì đã đoạn tang được ba năm rồi.

- Đến lượt quan thứ tư: Thế kể cũng đã ghê đấy. Nhưng tôi lại còn trông thấy một cái cây cao khiếp lắm! Cứ biết rằng trứng chim ở ngọn cây rơi xuống mới đến nữa chừng, chim đã nở đủ lông đủ cánh đã bay đi rồi.

- Quan thứ ba hiểu ý muốn nói cây dùng để làm cái cầu mình nói nên đành chịu thua.

- Bốn ông quan đắc ý, vỗ đùi cười ha ha. Bỗng có tiếng thét thật to làm các quan giật bắn người:

- Đồ nói láo cả! Lính đâu? Trói cổ chúng nó lại cho ta!

- Các quan sợ rung cầm cập ngơ ngác nhìn trước nhìn sau xem ai, thì té ra Anh lính hầu. Lúc ấy các quan mới lên giọng:

- Thằng kia, mày định trói ai thế?

- Bẩm quan, con thấy các quan thi nhau nói khoác thì con cũng nói khoác chơi đấy ạ!

(Theo Truyện cười dân gian Việt Nam, Thi nói khoác, NXB Kim Đồng, Hà Nội, 2009)

Xác định phương thức biểu đạt của văn bản.

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

- Giải thích:

+ Khiêm tốn là biết đánh giá đúng bản thân, không tự cao, không khoe khoang.

+ Người khiêm tốn luôn tôn trọng người khác và sẵn sàng học hỏi.

- Biểu hiện:

+ Nói năng, cư xử đúng mực, không tự đề cao mình.

+ Biết lắng nghe góp ý, không ngừng rèn luyện và học hỏi.

+ Khen ngợi người khác chân thành, không ghen tị.

- Vai trò:

+ Giúp con người được yêu quý, tôn trọng.

+ Tạo điều kiện để tiến bộ, vì người khiêm tốn luôn học hỏi từ mọi người.

+ Là phẩm chất đạo đức đẹp, góp phần xây dựng mối quan hệ hòa hợp trong xã hội.

Có sự sáng tạo trong cách viết

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Hiện tượng con người quá phụ thuộc vào điện thoại, quên đi việc giao tiếp trực tiếp trong cuộc sống.

c. Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

* Mở bài:

- Giới thiệu vấn đề: Trong thời đại công nghệ hiện nay, điện thoại thông minh trở thành vật bất ly thân của nhiều người.

- Nêu vấn đề nghị luận: Hiện tượng con người quá phụ thuộc vào điện thoại, quên đi việc giao tiếp trực tiếp trong cuộc sống.

* Thân bài:

- Thực trạng:

+ Nhiều người, đặc biệt là giới trẻ, dành phần lớn thời gian để lướt mạng xã hội, nhắn tin, xem video...

+ Khi gặp nhau ngoài đời, họ lại ít nói chuyện, mỗi người đều chăm chú vào màn hình điện thoại.

- Hậu quả:

+ Làm giảm khả năng giao tiếp, gây xa cách trong các mối quan hệ.

+ Mất đi sự gắn kết tình cảm giữa bạn bè, người thân.

+ Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và thể chất (mỏi mắt, căng thẳng, mất ngủ…).

- Nguyên nhân:

+ Sức hút mạnh mẽ của mạng xã hội và trò chơi trực tuyến.

+ Thiếu kỹ năng giao tiếp, sợ đối diện, sợ chia sẻ thật.

+ Môi trường sống hiện đại khiến con người quen với thế giới ảo hơn đời thực.

- Cách khắc phục:

+ Quản lý thời gian sử dụng điện thoại hợp lý, hạn chế mạng xã hội khi cần tập trung hay trò chuyện trực tiếp.

+ Tăng cường hoạt động tập thể, trò chuyện, kết nối thật ngoài đời.

+ Gia đình, nhà trường giáo dục học sinh biết cân bằng giữa công nghệ và cuộc sống.

- Bài học:

+ Cần sử dụng điện thoại thông minh một cách thông minh.

+ Biết trân trọng những cuộc trò chuyện trực tiếp, vì đó là nền tảng để hiểu và gắn bó với nhau hơn.

* Kết bài:

- Khẳng định lại: Dù công nghệ phát triển đến đâu, giao tiếp trực tiếp vẫn là sợi dây gắn kết con người bền chặt nhất.

- Mỗi người cần học cách làm chủ thiết bị công nghệ, đừng để điện thoại điều khiển cuộc sống của mình.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.