Thông qua tác phẩm, tác giả cất lên tiếng nói của mình. Thông qua quá trình đọc, người đọc lắng nghe những thông điệp mà tác giả gửi gắm:

Thông điệp về những giá trị sống tốt đẹp cần giữ gìn ở mỗi người qua đoạn thơ: Ngửa mặt lên nhìn mặt có cái gì rưng rưng như là đồng là bể như là sông là rừng   Trăng cứ tròn vành vạch kể chi người vô tình ánh trăng im phăng phắc đủ cho ta giật mình. (Ánh trăng, Nguyễn Duy)

Thông điệp về những cảm xúc yêu thương dành cho gia đình qua đoạn thơ: Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa! (Bếp lửa, Bằng Việt)

Thông điệp về khát vọng cống hiến cho xã hội qua đoạn thơ: Ta làm con chim hót Ta làm một cành hoa Ta nhập vào hòa ca Một nốt trầm xao xuyến   Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạc. (Mùa xuân nho nhỏ, Thanh Hải)

 

Học sinh được chọn 1 trong 2 đề sau:

Đề 1

Em hãy viết bài văn trình bày cảm nhận về một trong ba thông điệp trên. Từ đó, liên hệ với một tác phẩm khác để làm nổi bật thông điệp mà em chọn.

Đề 2

Từ những gợi ý trên và từ những trải nghiệm trong quá trình đọc tác phẩm văn học, hãy viết bài văn với nhan đề: “Lắng nghe tác phẩm – Hiểu về cuộc sống”.

a. HS dựa vào văn bản để chỉ ra đại dịch Covid-10 đã gây ra những hoảng loạn và xáo trộn trên toàn cầu: việc cách li và phong tỏa diễn ra ở nhiều nơi; các công ty, xí nghiệp, trường học đóng cửa hàng loạt; sản xuất đình trệ, kinh doanh thua lỗ, giáo dục gián đoạn, nhiều hoạt động thường nhật trong cuộc sống cũng không thể tiếp tục.

b. Phép liên kết:

- Phép thế: nó thay thế cho đại dịch Covid-19

- Phép nối: Nhưng

c. Nội dung văn bản:

- Đại dịch Covid-19 đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng, khiến con người phải đối mặt với những thách thức lớn.

- Một trong những cách chống chọi với đại dịch chính là quan sát và lắng nghe những gì đang diễn ra để có những điều chỉnh phù hợp với tình hình thực tại.

d. Với góc nhìn khác nhau, học sinh nêu ra mình quan tâm đến việc nào nhất trong ba việc, một vài gợi ý:

- Lắng nghe chính mình: chỉ khi biết lắng nghe chính mình, ta mới hiểu rõ những mong muốn, nguyện vọng cũng như điểm mạnh, điểm yếu của bản thân. Đây là tiền đề để thực hiện những ước mơ, phát triển những giá trị riêng và tạo dưng cuộc sống hạnh phúc.

- Lắng nghe mọi người xung quanh: giúp hiểu mọi người nhiều hơn, từ đó tạo dựng những mối quan hệ tốt đẹp. Thông qua việc lắng nghe, học hỏi được nhiều thứ và rèn được sự kiên trì, nhẫn nại, cảm thông.

*Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận

Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài

*Xác định đúng vấn đề cần nghị luận; triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động.

HS có thể đồng tình hoàn toàn, đồng tình một phần hoặc không dồng tình với câu hỏi trong đề miễn sao các em lập luận hợp lí, thuyết phục. Sau đây là một số gợi ý cho các hướng giải quyết đề bài:

- Giải thích: lắng nghe: đón nhận lời khuyên bảo, tâm sự,…với thái độ tập trung, chăm chú; yêu thương: tình cảm tốt đẹp giữa người và người. Chính việc chú tâm nghe một người giãi bày tâm sự (lắng nghe) là một biểu hiện cho sự quan tâm, quý mến (yêu thương) mà ta dành cho người đó.

- Bàn luận:

+ Khẳng định vấn đề: Lắng nghe là biểu hiện của sự yêu thương, đồng cảm và tôn trọng  của ta đối với người khác bởi chỉ khi ai đó có vị trí trong lòng ta, ta mới có thể dành thời gian, tâm sức để lắng nghe những buồn vui chất chứa, những tâm tình cần bày tỏ của họ. Lắng nghe là điều cần thiết trong cuộc sống, giúp thắt chặt các mối quan hệ.

+ Mở rộng, bổ sung

_Lắng nghe chỉ là biểu hiện của yêu thương khi lắng nghe xuất phát từ sự chia sẻ, thấu hiểu, quan tâm chứ không phải xuất phát từ sự sợ hãi, tò mò hay những mục đích không tốt.

_Đôi khi, không lắng nghe cũng là biểu hiện của yêu thương bởi với những người có nguyện vọng không chính đáng hay có những tình cảm quá yếu mềm, việc người khác không lắng nghe sẽ khiến họ tự điều chỉnh bản thân, trở nên mạnh mẽ, sáng suốt hơn.

+ Phê phán những người không biết cách lắng nghe những người mình yêu thương và những người chỉ biết lắng nghe mà không có bất cứ hành động chia sẻ nào khác.

- Bài học nhận thức và hành động:

+ Nhận thức được tầm quan trọng của lắng nghe trong việc thể hiện tình yêu thương.

+ Kiên trì lắng nghe những người thân yêu với thái độ cảm thông, tôn trọng.

*Sáng tạo: có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận.