Cho đoạn văn bản sau:

Phiên âm:

Cửu vũ (Mưa lâu)

Cửu thiên hạ vũ, nhất thiên tình,

Khả hận thiên công một hữu tình!

Hài phá, lộ nê, ô liễu cước,

Nhưng tu nỗ lực hướng tiền hành.

Dịch nghĩa:

Chín ngày mưa, một ngày tạnh,

Đáng giận ông trời thật vô tình!

Giày rách, đường lầy, lấm cả chân,

Nhưng vẫn phải gắng sức đi lên phía trước.

(Theo Hồ Chí Minh toàn tập, tập 3, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000)

Dịch thơ:

Một ngày hửng nắng, chín ngày mưa,

Trời thật vô tình, đáng giận chưa!

Giày rách, đường lầy, chân lấm láp,

Vẫn còn dấn bước dặm đường xa.

(Nam Trân dịch)

a. Bài thơ Cửu vũ của Hồ Chí Minh được viết theo thể thơ nào? (0,5 điểm)

b. Em hiểu như thế nào về đôi câu thơ sau? (0,75 điểm)

“Hài phá, lộ nê, ô liễu cước,

Nhưng tu nỗ lực hướng tiền hành.”

c. Trong câu thơ: “Vẫn còn dấn bước dặm đường xa”, từ “dấn bước” có thể thay thế bằng từ ngữ nào khác để vẫn giữ nguyên ý nghĩa của câu thơ? Hãy đề xuất và giải thích sự lựa chọn của em. (0,75 điểm)

d. Theo em, văn bản trên thể hiện tư tưởng, thông điệp gì của tác giả? (1,0 điểm)

“Nỗ lực thực” là sự cố gắng hết sức, kiên trì và thực hiện các mục tiêu, đam mê một cách
bền bỉ, liên tục. Người thực sự nỗ lực luôn có kế hoạch rõ ràng và hành động cụ thể để
đạt được mục tiêu.

“Nỗ lực ảo” là cảm giác hoặc sự tự thuyết phục rằng mình đã nỗ lực, nhưng thực tế lại
không có hành động thực tế hoặc chỉ làm qua loa, không kiên trì. Người nỗ lực ảo thường
không có mục tiêu rõ ràng hoặc không thực hiện những gì đã đặt ra.

Giải thích: Nhiều người rơi vào tình trạng nỗ lực ảo vì họ cảm thấy thoải mái với cảm
giác đã làm điều gì đó nhưng không nhận ra mình chưa thực sự dấn thân vào công việc.
Họ bị cuốn vào những việc không thực sự quan trọng hoặc dễ dãi, chỉ làm qua loa, không
đủ kiên trì và quyết tâm. Khi không đạt được kết quả, họ mới nhận ra mình đã không
thực sự nỗ lực.

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn.

Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn.
Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân - hợp, móc
xích hoặc song hành.

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:

nêu cảm nhận về bài thơ “Hành trang vào đời” của tác giả Nguyễn Đình Huân.

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận.

- Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận.

- Sắp xếp được hệ thống ý hợp lí theo đặc điểm bố cục của kiểu đoạn văn.

Sau đây là một số gợi ý:

1. Mở đoạn:

• Giới thiệu về bài thơ “Cửu vũ” và tác giả Hồ Chí Minh.

• Nêu cảm nhận chung về nội dung và thông điệp của bài thơ.

2. Thân đoạn:

• Ý nghĩa câu thơ “Hài phá, lộ nê, ô liễu cước”:

o Miêu tả sự khó khăn, gian khổ trong cuộc sống, như những bước đi mệt mỏi trên con
đường đầy thử thách.

o Những điều kiện khó khăn không làm chủ thể nản lòng, mà chỉ là sự thử thách, đẩy
người ta phải kiên trì vượt qua.

• Ý nghĩa câu thơ “Nhưng tu nỗ lực hướng tiền hành”:

o Khuyến khích thái độ kiên trì, không bỏ cuộc trước những khó khăn, dù trong hoàn
cảnh nào.

o Nêu lên tinh thần lạc quan, dẫu gặp khó khăn cũng không ngừng nỗ lực vươn lên.
• Thông điệp chung của bài thơ:

o Bài thơ gửi gắm thông điệp về sự kiên trì, nỗ lực trong cuộc sống, nhất là trong việc
đạt được mục tiêu. Dù gặp phải bao nhiêu thử thách, người ta vẫn phải tiếp tục bước đi
với niềm tin và sự kiên trì.

3. Kết đoạn:

• Tổng kết lại cảm nhận về bài thơ.

• Đánh giá cao thông điệp mà tác giả gửi gắm, đồng thời liên hệ với thực tế, khuyến
khích người đọc nỗ lực trong cuộc sống.

d. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau:

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn
đề nghị luận:

- Trình bày rõ quan điểm về hệ thống các ý.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp
nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng.

đ. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Đoạn văn mẫu

Bài thơ “Cửu vũ” của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tác phẩm ngắn gọn, hàm súc,
thể hiện tinh thần lạc quan, ý chí kiên cường của Người trước mọi gian nan thử thách.
Qua những câu thơ giản dị, Bác đã vẽ nên một bức tranh sinh động về cuộc sống đầy
khó khăn. Hình ảnh “cửu thiên hạ vũ, nhất thiên tình” thể hiện tình cảnh đầy vất vả với điều kiện khắc nghiệt. Cùng với đó là hình ảnh của con người bước đi trên con đường
gian lao“hài phá, lộ nê, ô liễu cước”. Tất cả là những trở ngại, là những thử thách mà
con người phải đối mặt và vượt qua. Tuy nhiên, thay vì chùn bước, nhân vật trữ tình lại
khẳng định một ý chí sắt đá, quyết tâm vượt qua mọi chông gai: “Nhưng tu nỗ lực hướng
tiền hành”. Câu thơ như một lời khích lệ, một động lực thúc đẩy con người không ngừng
tiến bước, dù hoàn cảnh có khó khăn đến đâu. Qua đó, Bác Hồ đã gửi gắm một thông
điệp sâu sắc: cuộc sống là một hành trình đầy gian nan, nhưng với ý chí kiên cường và
sự nỗ lực không ngừng, chúng ta hoàn toàn có thể vượt qua mọi khó khăn để đạt được
mục tiêu của mình. Thông điệp này không chỉ có ý nghĩa trong quá khứ để cổ vũ và ca
ngợi tinh thần đấu tranh, vượt khó của nhân dân khi dân tộc ta đang trải qua những năm
tháng kháng chiến gian khổ, mà còn rất cần thiết trong cuộc sống hiện đại ngày nay, khi
mỗi người chúng ta đều phải đối mặt với những áp lực và thử thách riêng. Cuộc sống
không phải lúc nào cũng dễ dàng và được như ý, nhưng chúng ta không được nản lòng,
mà phải luôn giữ vững tinh thần lạc quan và ý chí phấn đấu mạnh mẽ.