Tất cả các sách giáo khoa, các sách dạy về Đạo đức, Luân lý, các sách giáo dục công dân, các sách dạy làm người trên toàn thế giới đều đưa mục “Lòng yêu nước” lên hàng đầu, là chương thứ nhất, là nội dung chủ yếu nhất, quan trọng nhất của mọi cuốn sách. Vì sao như thế? Bởi vì “Lòng yêu nước” cùng với “Tình gia đình” là hai sức mạnh cơ bản của mỗi con người đang tồn tại trên trái đất này. Vì thế, trong các loại Từ điển “Tinh hoa Tư tưởng nhân loại” ta rất dễ tìm thấy các danh ngôn về lòng yêu nước rất đáng quý này vì nó cô đọng và rất dễ hiểu, dễ nhớ.

Nhà triết học Francis Bacon (1561 – 1626) đã có một danh ngôn mang tính chìa khóa, rất cơ bản, rất hợp quy luật tự nhiên, đó là: “Lòng yêu nước phải sinh ra từ tình gia đình”. Đây là một logic quan trọng trong mọi tư duy đúng đắn và hợp lý của con người. Có hai điều mà bất kỳ ai cũng không có quyền lựa chọn. Thứ nhất là không thể lựa chọn bố mẹ đã sinh ra mình. Thứ hai là không thể lựa chọn quê hương, đất nước là nơi đã chôn rau cắt rốn của mình. Nói ngắn gọn như thế để hiểu rằng lời dạy của Francis Bacon chỉ là sự nhắc nhở đến một quy luật bất biến, đó là mối liên quan máu thịt của cha mẹ và quê hương đất nước.

Bước vào thế kỷ XXI với sự phát triển mạnh mẽ về khoa học kỹ thuật, con người cố gắng để trở thành công dân toàn cầu với sự phát triển của Trí tuệ nhân tạo, của tự động hóa, của robot ở thế hệ siêu đẳng, từ đó người ta tưởng là có thể có một thế giới chung cho tất cả mọi người. Sự thật không phải như vậy. Từ niềm kiêu hãnh của từng nhà khoa học khi được trao giải thưởng Nobel đến việc vinh danh một cầu thủ bóng đá xuất sắc họ đều lấy làm vẻ vang hãnh diện đứng dưới lá cờ của Tổ quốc mình, họ ngẩng cao đầu trước bài quốc ca thiêng liêng của đất nước mình. Ai cũng có niềm tự hào dân tộc, vì ai ai cũng mang nặng trong trái tim mình một tình yêu đất nước đã được ấp ủ và hình thành từ lúc còn thơ bé nằm trong vòng tay mẹ.

(Theo daidoanket.vn, Lòng yêu nước, Trần Hữu Thăng)

Theo đoạn trích, vì sao “lòng yêu nước” được coi là nội dung quan trọng nhất trong
các cuốn sách dạy đạo đức và luân lý? Em hãy bình luận về mối liên hệ giữa tình yêu Tổ
quốc và sự phát triển trong kỷ nguyên khoa học kỹ thuật hiện đại.

a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài

Xác định được yêu cầu của kiểu bài: Nghị luận xã hội.

b. Xác định được đúng vấn đề cần nghị luận:

Trình bày quan điểm về ý kiến: Trong kỷ nguyên số, với sự bùng nổ của công nghệ và
toàn cầu hóa, nhiều người cho rằng tình yêu đất nước của thế hệ trẻ đang dần phai nhạt
khi họ sống và làm việc trong môi trường kỹ thuật số, kết nối quốc tế. Tuy nhiên, cũng
có ý kiến khẳng định rằng tình yêu đất nước của thế hệ trẻ ngày nay vẫn thiêng liêng,
thậm chí được thể hiện qua những cách thức mới, như đóng góp vào sự phát triển công
nghệ, bảo vệ bản sắc văn hóa, và tạo dựng hình ảnh quốc gia trong môi trường số hóa.
c. Đề xuất được hệ thống ý để làm rõ vấn đề nghị luận:

- Xác định được các ý chính của bài viết

- Sắp xếp được các ý theo bố cục hợp lí ba phần của bài văn nghị luận:

- Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát cảm xúc, quan điểm cá nhân về vấn đề.

- Triển khai vấn đề nghị luận

- Giải thích vấn đề nghị luận

- Thể hiện quan điểm của người viết

- Mở rộng, trao đổi với quan điểm trái chiều hoặc ý kiến khác để có được cái nhìn toàn
diện hơn về vấn đề

- Khẳng định lại quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra bài học cho bản thân.
Có thể theo một số gợi ý sau:

1. Mở bài:

• Giới thiệu khái quát về vấn đề: Tình yêu Tổ quốc của thế hệ trẻ trong kỷ nguyên số
và toàn cầu hóa.

• Đưa ra vấn đề tranh luận: Có người cho rằng tình yêu đất nước của thế hệ trẻ đang
phai nhạt, trong khi người khác khẳng định nó vẫn tồn tại và thậm chí được biểu hiện
qua những cách thức mới.

2. Thân bài:

a. Giải thích vấn đề:

• Tình yêu đất nước là gì? Đó là tình cảm gắn bó, trung thành và tôn trọng đối với quê
hương, sẵn sàng bảo vệ và đóng góp cho sự phát triển của đất nước.

• Trong kỷ nguyên số và toàn cầu hóa, tình yêu đất nước có thể được biểu hiện dưới
những hình thức mới, khác với cách thể hiện truyền thống.

b. Phân tích các quan điểm:

• Quan điểm 1: Tình yêu đất nước của thế hệ trẻ đang dần phai nhạt:

○ Lập luận: Sự kết nối quốc tế, công nghệ số, và mạng xã hội khiến giới trẻ ngày càng
quan tâm nhiều hơn đến những giá trị toàn cầu, ít chú trọng đến tình yêu đất nước.
○ Dẫn chứng: Một số bạn trẻ có thể cảm thấy xa lạ hoặc không có mối liên hệ sâu sắc với
truyền thống, lịch sử của dân tộc. Tình yêu đất nước có thể bị xem nhẹ trong bối cảnh
toàn cầu hóa.

• Quan điểm 2: Tình yêu đất nước vẫn thiêng liêng và có những cách thể hiện mới:
○ Lập luận: Tình yêu đất nước không biến mất mà chỉ thay đổi hình thức biểu hiện.
○ Dẫn chứng: Thế hệ trẻ đóng góp vào sự phát triển của đất nước qua việc tham gia phát
triển công nghệ, bảo vệ và quảng bá bản sắc văn hóa Việt Nam ra thế giới thông qua các
nền tảng số.

○ Những phong trào bảo vệ môi trường, bảo tồn di sản văn hóa, bảo vệ chủ quyền biển
đảo cũng là biểu hiện của tình yêu nước trong thời đại mới.

c. So sánh và bình luận:

• Tình yêu đất nước trong thời đại mới không chỉ dừng lại ở việc bảo vệ lãnh thổ hay
truyền thống mà còn là việc đóng góp vào sự phát triển của quốc gia trong nhiều lĩnh
vực như khoa học, văn hóa, và công nghệ.

• Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và công nghệ toàn cầu hóa không làm mất đi tình
yêu đất nước mà thậm chí còn tạo cơ hội để thế hệ trẻ thể hiện tình yêu này theo cách
sáng tạo, hiện đại hơn.

3. Kết bài:

• Khẳng định lại quan điểm: Tình yêu đất nước của thế hệ trẻ không phai nhạt mà chỉ
thay đổi hình thức biểu hiện, phù hợp với thời đại kỹ thuật số.

• Kêu gọi sự đánh giá tích cực về tình yêu nước của thế hệ trẻ và thúc đẩy việc giáo dục
về lòng yêu nước thông qua các phương tiện truyền thông và giáo dục hiện đại.
d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau:

- Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn
đề nghị luận.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: Lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp
chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng.

Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn
mực đạo đức và pháp luật.

e. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản.

f. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ

Bài văn mẫu

Trong kỷ nguyên số, bùng nổ công nghệ và toàn cầu hóa, giao lưu văn hóa giữa các
quốc gia ngày càng dễ dàng như hiện nay, việc nhiều người cho rằng tình yêu đất nước
của thế hệ trẻ đang dần phai nhạt là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, thực tế diễn ra đã minh
chứng điều đó không phải là tất cả. Càng trong bối cảnh các quốc gia có nguy cơ dễ bị
mai một văn hóa truyền thống và tình yêu nước vì toàn cầu hóa, chưa bao giờ chúng ta
thấy được khung cảnh thế hệ trẻ thể hiện tình yêu Tổ quốc và khát khao bảo tồn, gìn
giữ văn hóa dân tộc mạnh mẽ đến như hiện nay. Có thể nói, càng trong kỷ nguyên số
và toàn cầu hóa, giới trẻ càng ý thức rõ hơn về tình yêu đất nước, thể hiện qua nhiều
cách thức mới như đóng góp vào sự phát triển công nghệ, kinh tế quốc gia, bảo vệ bản
sắc văn hóa dân tộc, lan tỏa, giới thiệu đến bạn bè quốc tế và tạo dựng hình ảnh quốc
gia trong môi trường số hóa.

Để hiểu sâu hơn về vấn đề này, đầu tiên chúng ta cần hiểu rõ khái niệm tình yêu
đất nước. Tình yêu đất nước có thể hiểu là tình cảm gắn bó, lòng trung thành và sự tôn
trọng đối với quê hương, nơi ta sinh ra và lớn lên, luôn sẵn sàng bảo vệ và không ngừng
đóng góp cho sự phát triển của đất nước. Trong lịch sử, dân tộc ta đã phải trải qua nhiều
cuộc chiến lớn nhỏ để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ dân tộc, để bảo vệ đời sống tự do của
đất nước. Vì vậy trước đó chúng ta chỉ quan niệm rằng tình yêu nước được thể hiện rõ
nhất thông qua việc tham gia kháng chiến, sẵn sàng hy sinh thân mình để giành lại độc lập tự do cho dân tộc. Thế nhưng quan niệm đó trong thời kỳ hòa bình hiện nay là không
đủ. Ở thời đại mới, kỷ nguyên số và toàn cầu hóa, tình yêu đất nước có thể được biểu
hiện dưới những hình thức, hình hài mới, khác với cách thể hiện truyền thống, quan
niệm trước kia.

Một số người đưa ra quan điểm “Tình yêu đất nước của thế hệ trẻ đang dần phai
nhạt khi họ sống và làm việc trong môi trường kỹ thuật số, kết nối quốc tế”. Điều này
có thể hiểu xuất phát từ việc kết nối quốc tế, công nghệ số và mạng xã hội đã khiến giới
trẻ ngày càng quan tâm nhiều hơn đến những giá trị toàn cầu, ít chú trọng đến tình yêu
đất nước. Và quả thực một số bạn trẻ có thể cảm thấy xa lạ hoặc không có mối liên hệ
sâu sắc, thờ ơ với truyền thống và lịch sử của dân tộc. Minh chứng là một số phóng sự,
bài báo đã được thực hiện cảnh báo về tình trạng học sinh hổng kiến thức lịch sử nước
nhà. Khi đó có thể tin rằng tình yêu đất nước có nguy cơ bị xem nhẹ trong bối cảnh toàn
cầu hóa.

Tuy nhiên đó không phải là tình trạng chung của toàn bộ thế hệ trẻ Việt Nam. Một
bộ phận người trẻ vẫn tham gia các lực lượng an ninh, quân đội để sẵn sàng chiến đấu
bảo vệ Tổ quốc khi có nguy cơ gây hại đến từ bên ngoài. Đó là cách thể hiện tình yêu
nước theo quan điểm truyền thống. Bên cạnh đó, hiện nay các bạn trẻ đã và đang đóng
góp vào sự phát triển của đất nước qua việc tham gia phát triển công nghệ, bảo vệ và
quảng bá bản sắc văn hóa Việt Nam, lan tỏa những giá trị tốt đẹp ra thế giới thông qua
các nền tảng số, mạng xã hội. Song hành với đó là việc đấu tranh chống lại những hành
vi sai trái, những thông tin chống phá Nhà nước, xuyên tạc lịch sử, thông tin sai lệch và
giả mạo. Ngoài ra, ngày nay các bạn trẻ rất nhanh nhạy, tài năng đã liên tục xây dựng
và thực hiện nhiều phong trào bảo vệ môi trường, bảo tồn di sản văn hóa dân tộc, bảo
vệ chủ quyền biển đảo.

Chẳng hạn gần đây tại Thủ đô Hà Nội đã diễn ra ngày hội Việt phục “Bách Hoa
Bộ Hành 2024" có lực lượng tham gia chính là các bạn trẻ với mong muốn bảo tồn giá
trị dân tộc thông qua việc phục dựng các bộ Việt phục từ xa xưa trong lịch sử, sáng tạo
và lan tỏa vẻ đẹp Việt phục phù hợp trong thời hiện đại. Trong sự kiện này, hàng trăm
người đã tham gia mặc cổ phục và diễu hành trên phố đi bộ để giới thiệu hình ảnh độc
đáo đậm chất truyền thống này đến bạn bè quốc tế cũng như những người dân Việt Nam
khác. Cùng việc thực hiện những hoạt động thực tế này, các bạn trẻ cũng khéo léo vận
dụng các nền tảng mạng xã hội để đưa những hình ảnh về đất nước và con người Việt
Nam vươn ra ngoài biên giới quốc gia, đến với bạn bè năm châu. Trên các nền tảng mạng
xã hội, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những video clip, những bộ ảnh giới thiệu Việt
cổ phục, những hội nhóm trao đổi và tìm hiểu, nghiên cứu lịch sử, cổ phục, văn hóa dân
tộc sâu sắc.

Và một tín hiệu đáng mừng khác là sự tham gia của người trẻ vào các loại hình
trình diễn truyền thống dân tộc như tuồng, chèo, ca trù,... Chính sự quan tâm, yêu thích
của thế hệ trẻ đang dần giúp sức cho việc mang các loại hình nghệ thuật truyền thống
này trở lại với đời sống tinh thần người Việt, giúp chúng không bị mai một hay biến mất.
Ngoài những hoạt động trên, các bạn trẻ hiện nay còn phát huy được tinh thần “lá lành
đùm lá rách”, “tương thân tương ái” của dân tộc thông qua việc thực hiện các chuyến đi
thiện nguyện đến các bản làng, trường học khó khăn, các dự án “nuôi em” nhằm cung
cấp các bữa ăn chất lượng hơn cho trẻ em vùng cao, trẻ em có hoàn cảnh nghèo khó để
các em an tâm đến lớp, theo đuổi tri thức thay đổi vận mệnh... Có thể nói đó là những
hình thức biểu hiện tình yêu đất nước mới phù hợp trong bối cảnh mới, và tình yêu đất
nước của thế hệ trẻ Việt Nam không hề mất đi mà còn ngày càng mạnh mẽ hơn, biểu
hiện bằng những hoạt động thực tiễn.

Trong thời đại mới, tình yêu đất nước đã không còn chỉ dừng lại ở việc bảo vệ lãnh
thổ hay truyền thống mà còn là việc đóng góp cho sự phát triển của quốc gia, dân tộc
trong nhiều lĩnh vực như khoa học, văn hóa và công nghệ. Sự phát triển của trí tuệ nhân
tạo và công nghệ toàn cầu hóa thực chất không làm mất đi tình yêu đất nước mà thậm
chí còn tạo nhiều cơ hội để thế hệ trẻ thể hiện tình yêu này theo cách sáng tạo, hiện đại
hơn, như những minh chứng bên trên.

Hơn nữa, chúng ta đều hiểu rằng ý thức dân tộc và lòng yêu nước là những giá trị
rất quan trọng, cần có đối với mỗi người dân để góp phần việc dựng xây đất nước thành
quốc gia phát triển, thịnh vượng, hòa bình, hạnh phúc trước những thách thức ngày càng
gia tăng của toàn cầu hóa. Do đó, việc giáo dục ý thức dân tộc, lòng tự tôn dân tộc và
tình yêu đất nước đối với mỗi người dân, đặc biệt là cho thế hệ trẻ đóng vai trò vô cùng
quan trọng và cần được thực hiện bài bản, có hệ thống. Những môi trường đầu tiên có
tác động mạnh mẽ đến nhận thức và sự phát triển của thế hệ trẻ là nhà trường và gia
đình. Vì vậy, gia đình và nhà trường đóng vai trò then chốt trong việc bồi dưỡng tình
yêu đất nước, ý thức dân tộc cho con em học sinh, có thể là thông qua các bài giảng trên
lớp, tổ chức các sự kiện, phong trào với chủ đề liên quan đến đất nước, văn hóa dân tộc,
các hoạt động ngoại khóa giúp học sinh hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa dân tộc. Hoặc
đó có thể là những câu chuyện, sự sẻ chia trong gia đình nhiều thế hệ, đặc biệt là những
gia đình có thế hệ đi trước từng tham gia kháng chiến. Xã hội cũng cần tạo ra một môi
trường lành mạnh, trong đó những hành vi đẹp, những hoạt động góp phần bảo tồn giá
trị lịch sử, văn hóa dân tộc cần được tôn vinh và những hành vi xấu, bôi nhọ hay xuyên
tạc cần bị lên án.

Sau khi đã giáo dục, bồi dưỡng cho trẻ tinh thần yêu nước, gia đình và nhà trường
nên tiếp tục ủng hộ và vun đắp tâm hồn, khát vọng cống hiến cho quốc gia ở giới trẻ, từ đó góp phần trực tiếp tạo nên sức mạnh quốc gia, dân tộc. Song hành với nỗ lực giáo
dục từ nhà trường và gia đình là ý thức tự giác học tập và quan tâm, tìm hiểu sâu sắc
hơn về lịch sử, văn hóa dân tộc. Là những học sinh, thế hệ chủ nhân tương lai của đất
nước, chúng ta cần nỗ lực học tập để hướng đến phụng sự và dựng xây đất nước, một
biểu hiện của tình yêu đất nước trong thời đại mới. Và trước bối cảnh toàn cầu hóa, thế
hệ trẻ chúng ta cần hiểu rõ, hiểu sâu về bản sắc văn hóa dân tộc để không đánh mất bản
sắc trong quá trình giao lưu văn hóa toàn cầu, khẳng định vẻ đẹp riêng của đất nước
Việt Nam, con người Việt Nam trên thế giới.

Như vậy, có thể khẳng định rằng chỉ tồn tại một bộ phận giới trẻ thiếu hiểu biết,
chưa đủ tình yêu với đất nước và tình yêu đất nước của thế hệ trẻ không hề phai nhạt
mà chỉ thay đổi hình thức biểu hiện so với quan niệm truyền thống, phù hợp hơn với
thời đại kỹ thuật số, công nghệ phát triển. Vì vậy, mọi người không nên có cái nhìn quá
tiêu cực mà cần có sự đánh giá tích cực, bao quát, khách quan hơn về tình yêu nước của
thế hệ trẻ và nỗ lực thúc đẩy việc giáo dục lòng yêu nước, ý thức dân tộc thông qua các
phương tiện truyền thông và giáo dục hiện đại.