Một xã hội mới

Xã hội của chúng ta vào năm 2062 sẽ lương thiện và cao quý hơn rất nhiều so với hiện nay. Chúng ta sẽ yêu thương và quan tâm lẫn nhau hơn khi chúng ta biết xem trọng những nhân viên xã hội chăm sóc người già, người bệnh và trẻ nhỏ. Những công việc như vậy không bao giờ, dù ở hiện tại hay tương lai, có thể là công việc dành cho robot được. Đó là những công việc đáng được trân trọng.

Như tôi đã nói, đây có thể là thời kỳ Phục Hưng lần thứ hai trong lịch sử loài người. Ngay cả khi robot có thể sáng tác nghệ thuật hay làm ra hàng thủ công, những món đồ từ con người với những trải nghiệm tinh tế và độc nhất vẫn luôn được trân quý như nó vốn là như vậy. Khi mà Trí thông minh nhân tạo bảo đảm một cuộc sống sung túc cho con người bằng năng suất làm việc máy móc, thì con người chúng ta hoàn toàn có thể được tự do đắm mình trong cái đẹp và ai cũng có thể trở thành nghệ nhân hay nghệ sĩ.

Nếu như chúng ta xử lý xong vấn đề thiên vị trong các thuật toán thì đến năm 2062 chúng ta cũng sẽ có một xã hội công bằng hơn. Máy móc sẽ đưa ra quyết định mà không có những thành kiến lịch sử và văn hóa. Và không như con người, máy móc có thể đưa ra lời giải thích hợp lý cho các quyết định của chúng vì chúng ta đã yêu cầu chúng làm như thế.

Xã hội sẽ bình đẳng hơn. Với những quy chế và luật lệ phù hợp, công nghệ thông tin nói chung và Trí thông minh nhân tạo nói riêng sẽ cho chúng ta một xã hội bình đẳng và văn minh hơn. Nạn đói nghèo sẽ giảm đi đáng kể và rất nhiều người sẽ có cuộc sống ấm no hơn. Tuy nhiên, để đạt được điều này, chúng ta phải đảm bảo rằng lợi ích từ Trí thông minh nhân tạo mang lại phải được san sẻ cho tất cả mọi người chứ không chỉ riêng cho những người sở hữu công nghệ.

Và, xã hội của chúng ta sẽ thanh bình hơn nếu chúng ta hạn chế sử dụng vũ khí sát thương tự động bằng luật pháp. Thậm chí chúng ta còn có thể sử dụng Trí thông minh nhân tạo để giảm thiệt hại về nhân mạng: dọn sạch các bãi mìn, giúp cung cấp viện trợ nhân đạo, giảm thương vong cho dân thường và bảo vệ tính mạng cho binh lính.

Nếu chúng ta lựa chọn đúng, cuộc sống sẽ đầy hứa hẹn với những lợi ích đến từ Trí thông minh nhân tạo, chúng ta không chỉ sống khỏe mạnh hơn, giàu có hơn mà còn hạnh phúc hơn.

(Trích tác phẩm Năm 2062 thời đại của trí thông minh nhân tạo, Toby Walsh)

a. Theo đoạn trích, những công việc nào được nhấn mạnh là không thể thay thế bởi robot? (0,5 điểm)

b. Tác giả có quan điểm như thế nào về khả năng của trí thông minh nhân tạo trong việc góp phần tạo nên một xã hội công bằng hơn vào năm 2062? (0,75 điểm)

c. Chỉ ra và phân tích tác dụng của phép liên kết trong đoạn văn bản sau: (0,75 điểm)
“Xã hội sẽ bình đẳng hơn. Với những quy chế và luật lệ phù hợp, công nghệ thông tin nói chung và Trí thông minh nhân tạo nói riêng sẽ cho chúng ta một xã hội bình đẳng và văn minh hơn. Nạn đói nghèo sẽ giảm đi đáng kể và rất nhiều người sẽ có cuộc sống ấm no hơn.”
d. Theo em, trong bối cảnh hiện nay, làm thế nào để con người có thể phát huy được những lợi ích của trí thông minh nhân tạo mang lại mà không bị lạm dụng công nghệ? (1,0 điểm)

- Theo văn bản, mặt trái của AI mà ông Sundar Pichai lo lắng:

• Ông Pichai lo ngại rằng nhân loại sẽ mất kiểm soát đối với công nghệ AI mà họ đang
phát triển, giống như cách mà lửa hay điện có thể trở nên nguy hiểm nếu không được
kiểm soát.

• Nếu không quản lý chặt chẽ, AI có thể gây ra những hậu quả khôn lường cho xã hội
mà con người chưa thể hình dung rõ ràng.

- Thí sinh đưa ra được ý kiến cá nhân và giải thích hợp lí. Có thể theo gợi ý sau:
Theo em, lo ngại của ông Pichai là hoàn toàn hợp lý. Bởi vì với tốc độ phát triển nhanh
chóng của AI, con người chưa thể dự đoán hết được các rủi ro tiềm ẩn, đặc biệt là khi
công nghệ này có thể tự học và tiến bộ vượt xa khả năng kiểm soát của chúng ta. Việc
không có các quy định chặt chẽ và không lường trước các hậu quả có thể khiến AI trở
thành mối đe dọa lớn.

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn.

Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn.
Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân - hợp, móc
xích hoặc song hành.

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:

Trình bày cảm nhận về bức tranh xã hội năm 2062 mà tác giả Toby Walsh đã gợi ra trong
đoạn trích ở phần đọc hiểu.

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận.

- Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận.

- Sắp xếp được hệ thống ý hợp lí theo đặc điểm bố cục của kiểu đoạn văn.

Sau đây là một số gợi ý:

1. Mở đoạn:

• Giới thiệu ngắn gọn về tác phẩm và chủ đề:

• Nêu lên tác phẩm “Năm 2062 thời đại của trí thông minh nhân tạo” tác giả Toby Walsh.
• Nhấn mạnh đến bức tranh xã hội tương lai năm 2062, nơi mà trí thông minh nhân tạo
đóng vai trò quan trọng trong việc định hình đời sống con người.

2. Thân đoạn:

• Khía cạnh xã hội cao quý và nhân văn:

+ Xã hội năm 2062 sẽ trở nên cao quý hơn, nơi con người yêu thương và quan tâm lẫn
nhau hơn, đặc biệt là các nhân viên xã hội chăm sóc người già, người bệnh và trẻ nhỏ.
Những công việc này được khẳng định không thể thay thế bởi robot, vì chúng đòi hỏi
lòng nhân ái và sự trân trọng giá trị con người.

+ Điều này thể hiện giá trị sâu sắc của sự nhân văn trong xã hội tương lai, nhấn mạnh
rằng công nghệ không thể thay thế hoàn toàn yếu tố cảm xúc và tình cảm con người.
• Khía cạnh phát triển nghệ thuật và cái đẹp:

+ Bức tranh xã hội còn mở ra viễn cảnh về sự thăng hoa trong sáng tạo nghệ thuật. Dù
trí thông minh nhân tạo có khả năng sáng tác nghệ thuật, sản phẩm từ con người với
trải nghiệm cá nhân tinh tế vẫn sẽ được trân trọng.

+ Điều này cho thấy, dù công nghệ phát triển, nghệ thuật nhân văn vẫn giữ vị trí quan
trọng, không bị đánh mất giá trị cốt lõi.

• Khía cạnh xã hội bình đẳng và phát triển bền vững:

+ Nhờ khả năng của trí thông minh nhân tạo, xã hội năm 2062 có thể trở nên bình đẳng
và công bằng hơn. Các thuật toán có thể loại bỏ thiên vị và đưa ra quyết định minh bạch.
+ Công nghệ cũng có khả năng giảm nghèo, tạo điều kiện cho cuộc sống sung túc hơn
cho nhiều người, nếu các lợi ích được phân chia đồng đều.

+ Tác giả không chỉ nói đến phát triển công nghệ mà còn nhấn mạnh đến tầm quan
trọng của quản lý và quy chế để bảo đảm xã hội phát triển bền vững.

3. Kết đoạn:

• Khẳng định lại cảm nhận chung:

+ Bức tranh xã hội năm 2062 mà Toby Walsh mô tả vừa mang tính nhân văn cao, vừa
thể hiện một viễn cảnh tương lai với những tiến bộ vượt bậc của trí tuệ nhân tạo.

+ Tuy nhiên, bức tranh này cũng nhắc nhở về trách nhiệm của con người trong việc sử
dụng trí thông minh nhân tạo đúng cách để hướng đến sự thịnh vượng và hòa bình.
d. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau:

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn
đề nghị luận:

- Trình bày rõ quan điểm về hệ thống các ý.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp
nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng.

đ. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.
e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Đoạn văn mẫu

Qua đoạn trích từ tác phẩm “Năm 2062 thời đại của trí thông minh nhân tạo”, tác
giả Toby Walsh đã phác họa một bức tranh xã hội năm 2062 từ hình dung về những lợi
ích và vai trò quan trọng của Trí thông minh nhân tạo trong việc cải thiện cuộc sống
con người ở tương lai. Ông dự báo Trí thông minh nhân tạo và năng suất làm việc cao
của máy móc sẽ giúp cuộc sống con người trở nên sung túc hơn và từ sự đủ đầy về vật
chất, con người mới có khả năng phát triển, hoàn thiện cao hơn về giá trị tinh thần. Việc
so sánh xã hội tương lai với thời kỳ Phục hưng cho thấy sự kỳ vọng của tác giả về một
xã hội tương lai lý tưởng có công bằng, văn minh, hòa bình, đủ đầy vật chất và mọi con
người đều được hưởng tự do, phát triển đời sống tinh thần, tình cảm phong phú. Như
một lẽ tất yếu, khi không còn gánh nặng về vật chất, được giải phóng khỏi nỗi lo mưu
sinh thì con người có thể tìm thấy và lan tỏa tình yêu thương lẫn nhau, có thể “tự do
đắm mình trong cái đẹp và ai cũng có thể trở thành nghệ nhân hay nghệ sĩ”. Quan trọng
hơn, tình cảm, cảm xúc là những đặc trưng riêng biệt của con người mà máy móc, Trí
thông minh nhân tạo không thể bắt chước. Vì vậy, mọi công nghệ chỉ được phép đóng
vai trò công cụ hỗ trợ, không thể thay thế hoàn toàn con người. Có thể thấy, trái ngược
với những dự báo có phần tiêu cực, tác giả Toby Walsh đã đưa ra những dự báo đầy tích
cực, một bức tranh xã hội năm 2062 tươi sáng rực rỡ khi Trí thông minh nhân tạo được
ứng dụng phù hợp trong cuộc sống con người và đem lại nhiều lợi ích tuyệt vời, đồng
thời gợi mở cách đối diện và ứng xử đúng đắn với bất kỳ sự phát triển khoa học kỹ thuật
nào để hướng đến sự phát triển bền vững, không mất đi những giá trị nhân bản.