Được ví như phát kiến vĩ đại nhất của nhân loại sau lửa và điện, nhưng CEO Google vẫn lo lắng về mặt tối đáng sợ của AI khi con người không thể kiểm soát được nó.

Trong một cuộc phỏng vấn mới đây với đài CBS, CEO Google, ông Sundar Pichai cho biết về tiềm năng cũng như rủi ro của AI: “Tôi luôn nghĩ về AI như loại công nghệ tinh túy nhất mà nhân loại từng phát triển nên. Nó còn tinh túy hơn cả lửa hay điện hay bất cứ thứ gì chúng ta làm được trong quá khứ.”

Điều thú vị là ông Pichai đã so sánh AI với lửa và điện, những phát kiến đã làm biến đổi đáng kể thế giới sau khi chúng được tìm ra. Thật khó để tìm được điều gì thay đổi cuộc sống con người nhiều hơn lửa và điện – kể từ khi chúng được phát minh ra.

Hơn thế nữa, với tất cả giá trị chúng mang lại cho cuộc sống chúng ta, lửa và điện cũng là 2 thế lực nguy hiểm và có sức tàn phá lớn nhất trên thế giới nếu không được kiểm soát. Chúng có thể gây hại cho mọi thứ mà nó chạm vào.

CEO Google, ông Sundar Pichai

Điều tương tự cũng có thể xảy đến với công nghệ AI hiện nay, nếu những nhận định của ông Pichai là đúng, hoặc ít nhất nó cũng sẽ xảy đến với ngành công nghiệp điện toán ngày nay. Theo nhiều cách khác nhau, nó sẽ cho phép máy tính làm được những điều chúng không thể làm được trước đây, cũng như giúp người dùng làm được những điều trước đây họ không thể làm được.

Nhưng theo ông Pichai, điều này cũng tiềm ẩn những mối nguy trong đó. Khi được hỏi về những mặt trái của công nghệ AI, ông Pichai điều làm ông lo lắng đối với công nghệ này: “Tôi nghĩ mặt trái của nó là, ở một thời điểm nào đó, nhân loại sẽ mất kiểm soát đối với công nghệ mà họ đang phát triển.”

Chỉ một câu này của ông Pichai cũng nói lên nhiều điều về AI. Nếu điều mà ông lo ngại xảy ra – giống như khi một đám cháy hoặc một tia sét khổng lồ xuất hiện – AI cũng có thể gây ra các tác động tàn phá tương tự. Điều này không hẳn có nghĩa là các máy tính hay robot nổi loạn như thường thấy trong các bộ phim khoa học viễn tưởng.

Điều đáng ngại hơn cả là nhân loại vẫn biết rất ít về hậu quả của việc họ “mất kiểm soát đối với công nghệ mà họ đang phát triển. “Cho đến giờ, hiểu biết của chúng ta vẫn còn quá ít về các mặt trái của công nghệ AI. Chúng ta vẫn không biết được chính xác điều gì sẽ xảy ra khi nó vượt ngoài tầm kiểm soát của mình.

“Điều cấp bách hiện nay là nghiên cứu và triển khai nó theo cách có thể sinh lợi”. Ông Pichai cho biết. “Nhưng đồng thời, nó cũng có thể gây ra các hậu quả tai hại nếu không được triển khai đúng cách. Và chúng ta cũng chưa có tất cả các câu trả lời. Công nghệ này đang tiến bộ rất nhanh. Có phải điều này làm tôi lo lắng hàng đêm không? Chắc chắn là thế rồi."

Bài học ở đây là những điều được thiết kế để giúp đỡ và giải trí cho chúng ta đều có thể gây ra các hậu quả không thể lường trước. Công nghệ cũng vậy. Chúng có thể giúp cuộc sống con người dễ dàng hơn theo nhiều cách khác nhau – nhưng nó cũng có khả năng gây hại cho chính chúng ta – thường sẽ theo những cách mà chúng ta không thể ngờ được.

Đối với công nghệ AI, những lợi ích nó mang lại có thể tạo ra rất to lớn và thay đổi nhiều hoạt động trong xã hội. Nhưng đồng thời, các rủi ro mà nó mang lại vẫn chưa rõ ràng và cũng có thể thay đổi hoàn toàn xã hội mà chúng ta đang biết. Chính vì vậy, lời nhắc nhở của ông Pichai đối với nguy cơ của công nghệ này hoàn toàn đáng để chúng ta cân nhắc.

(Theo genk.vn)

Hãy nêu mặt trái của AI mà ông Sundar Pichai lo lắng, dựa trên nội dung văn bản. Theo em, những lo ngại này có hợp lý không? Vì sao?

a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài

Xác định được yêu cầu của kiểu bài: Nghị luận xã hội

b. Xác định được đúng vấn đề cần nghị luận:

Trình bày quan điểm về ý kiến: “Trí tuệ nhân tạo chỉ là công cụ phục vụ con người,
không cần lo ngại về việc nó có thể vượt khỏi tầm kiểm soát."

c. Đề xuất được hệ thống ý để làm rõ vấn đề nghị luận:

- Xác định được các ý chính của bài viết

- Sắp xếp được các ý theo bố cục hợp lí ba phần của bài văn nghị luận:

- Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát cảm xúc, quan điểm cá nhân về vấn đề.

- Triển khai vấn đề nghị luận

- Giải thích vấn đề nghị luận

- Thể hiện quan điểm của người viết

- Mở rộng, trao đổi với quan điểm trái chiều hoặc ý kiến khác để có được cái nhìn toàn
diện hơn về vấn đề

- Khẳng định lại quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra bài học cho bản thân.

Có thể theo một số gợi ý sau:

1. Mở bài:

• Giới thiệu về trí tuệ nhân tạo (AI) và tầm quan trọng của nó trong cuộc sống hiện đại.
• Nêu quan điểm “AI chỉ là công cụ phục vụ con người” và đưa ra ý kiến về việc liệu có
cần lo ngại về việc AI vượt khỏi tầm kiểm soát hay không.

2. Thân bài:

• Luận điểm 1: AI là công cụ do con người tạo ra và phục vụ lợi ích con người.

○ AI đã mang lại nhiều lợi ích trong cuộc sống như tự động hóa, tăng năng suất lao động,
hỗ trợ nghiên cứu y khoa, giải quyết các vấn đề phức tạp...

○ AI không có cảm xúc, suy nghĩ độc lập, nó chỉ hoạt động dựa trên dữ liệu và lập trình
của con người.

• Luận điểm 2: Tuy nhiên, lo ngại về việc AI vượt khỏi tầm kiểm soát là có cơ sở.
○ AI có khả năng tự học, phát triển và tiến bộ nhanh chóng, có thể tạo ra những kết quả
vượt ngoài tầm kiểm soát nếu không được quản lý đúng cách.

○ Ví dụ về các hệ thống AI hiện đại có thể tạo ra quyết định sai lệch hoặc không dự đoán
được hết hậu quả (tai nạn do xe tự lái, tin tức giả mạo từ AI...).

○ Rủi ro về đạo đức và bảo mật khi AI được sử dụng bởi các mục đích xấu.

• Luận điểm 3: Con người cần có những biện pháp kiểm soát và điều tiết sự phát triển
của AI.

○ Xây dựng các quy định, quy tắc đạo đức để kiểm soát AI.

○ Đào tạo nhân lực hiểu biết về AI và có khả năng quản lý các hệ thống phức tạp.

○ Phát triển AI một cách bền vững, không chỉ vì lợi ích trước mắt mà còn cần cân nhắc đến hậu quả lâu dài.

3. Kết bài:

• Khẳng định AI là công cụ mang lại nhiều lợi ích nhưng cần có sự kiểm soát chặt chẽ.
• Nhấn mạnh vai trò của con người trong việc đảm bảo AI phục vụ cho lợi ích chung mà
không trở thành mối đe dọa cho tương lai.

d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau:

- Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn
đề nghị luận.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: Lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp
chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng.

Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn
mực đạo đức và pháp luật.

d. Diễn đạt: Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản.
e. Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ

Bài văn mẫu

Trong vài năm trở lại đây, chúng ta đều đã được nghe về một khái niệm mới trong
lĩnh vực khoa học công nghệ, đó là trí tuệ nhân tạo. Trí tuệ nhân tạo (AI: Artificial
Intelligence) là công nghệ mô phỏng các quá trình suy nghĩ, học tập và hành động của
con người cho máy móc, đặc biệt là các hệ thống máy tính. Sự xuất hiện của trí tuệ nhân
tạo giúp các thiết bị công nghệ, máy móc trong dây chuyền sản xuất có thể vận hành
nhanh hơn, thông minh hơn hoặc hỗ trợ một số công việc của con người, chẳng hạn như
tra cứu thông tin, phân tích dữ liệu,... Vì vậy, trí tuệ nhân tạo ngày càng trở nên quan
trọng trong đời sống hiện đại gắn liền với công nghệ ngày nay. Tuy nhiên, con người
vẫn cần hiểu rõ rằng “Trí tuệ nhân tạo chỉ là công cụ phục vụ con người” và chúng ta
cần sử dụng nó trong tầm kiểm soát.

Trong lịch sử nhân loại, mọi thành tựu khoa học kỹ thuật đều xuất phát từ nhu
cầu, mong ước của con người về một cuộc sống tiện lợi, văn minh hơn, và ra đời từ chính
bàn tay, trí óc của con người. Không nằm ngoài quy luật chung đó, trí tuệ nhân tạo cũng
là một công cụ do con người tạo ra nhằm phục vụ lợi ích của con người. Bằng chứng là
trong vài năm trở lại đây, chúng ta đã thấy được nhiều thông tin về lợi ích mà trí tuệ
nhân tạo mang lại trong sản xuất và đời sống như hỗ trợ quá trình sản xuất tự động hóa,
giúp nâng cao chất lượng sản phẩm (độ chính xác cao), tăng năng suất lao động, giảm
thiểu lao động thủ công tay nghề thấp, tiết kiệm một phần chi phí cho doanh nghiệp,
tăng tính cạnh tranh. Ngoài ra những công việc nguy hiểm, thiếu an toàn đối với con
người đã dần được thay thế bằng robot, máy móc hệ thống tự động hóa được điều khiển
bởi trí tuệ nhân tạo. Trong lĩnh vực y khoa, trí tuệ nhân tạo đã tham gia hỗ trợ các nghiên
cứu, ứng dụng trong thăm khám chẩn bệnh giúp tối ưu thời gian chẩn đoán và hiệu quả
điều trị như có thể phân tích lượng dữ liệu lớn từ bệnh nhân để đưa ra chẩn đoán chính
xác, nhanh chóng; hỗ trợ đọc và phân tích hình ảnh y học giúp sớm phát hiện các căn
bệnh nguy hiểm như ung thư. Hay hiện nay đã có một số ca phẫu thuật diễn ra có sự
tham gia của robot được vận hành bởi trí tuệ nhân tạo. Ngoài ra trí tuệ nhân tạo còn có
thể giải quyết các vấn đề phức tạp, là công cụ hữu ích cho việc tìm kiếm thông tin và
phân tích dữ liệu ở nhiều lĩnh vực... Đó là những lợi ích không thể phủ nhận mà trí tuệ
nhân tạo đã mang lại cho cuộc sống chúng ta hiện nay. Trong tương lai, cùng sự nghiên
cứu và phát triển của các nhà khoa học, các tập đoàn công nghệ ở nhiều quốc gia, chắc
chắn trí tuệ nhân tạo sẽ tiếp tục mang đến nhiều lợi ích khác, hỗ trợ đắc lực cho sự phát
triển kinh tế - xã hội chung của toàn nhân loại.

Bên cạnh đó, vì là một sản phẩm khoa học công nghệ của con người nên trí tuệ
nhân tạo không có cảm xúc, tình cảm hay suy nghĩ độc lập. Nó chỉ có thể hoạt động
dựa trên dữ liệu được cung cấp và lập trình của con người. Tuy nhiên, điều đó không có
nghĩa là không tồn tại những cơ sở lo ngại về việc trí tuệ nhân tạo có thể vượt khỏi tầm kiểm soát của con người. Như CEO Google ông Sundar Pichai đã chia sẻ với đài CBS,
công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) hoàn toàn “có thể gây ra các hậu quả tai hại nếu không
được triển khai đúng cách”, đặc biệt khi chúng ta chưa có sự hiểu biết đầy đủ nhất về
thứ công nghệ chúng ta đang phát triển.

Vì là một công nghệ mô phỏng các quá trình suy nghĩ, học tập và hành động của
con người, vậy nên trí tuệ nhân tạo có khả năng tự học, tự phát triển và tiến bộ nhanh
chóng. Mặt trái là nó có thể tạo ra những kết quả vượt ngoài tầm kiểm soát của con người,
thậm chí có thể gây nguy hại nhất định nếu không được người sử dụng công nghệ quản
lý đúng cách. Các hệ thống trí tuệ nhân tạo hiện đại có thể đưa ra các quyết định sai
lệch, không dự đoán chính xác, đầy đủ những hậu quả từ hành động được hiện hiện. Đã
có những dẫn chứng thực tế về thiệt hại do trí tuệ nhân tạo mang lại như những vụ tai
nạn do xe tự lái hoặc lỗi hệ thống khiến người lái xe bị cướp quyền điều khiển và gây ra
tai nạn nghiêm trọng. Phổ biến hơn là sự xuất hiện của những tin tức giả, những vụ lừa
đảo do kẻ đứng sau sử dụng trí tuệ nhân tạo để giả mạo hình ảnh một cá nhân, tổ chức
cụ thể... Điều đó làm dấy lên sự lo ngại rủi ro về đạo đức và bảo mật quyền riêng tư, an
ninh dữ liệu khi trí tuệ nhân tạo bị sử dụng vào các mục đích xấu. Nếu không quản lý
và bảo mật chặt chẽ những dữ liệu cá nhân của mọi người, chúng sẽ có thể bị rò rỉ, lạm
dụng, đánh cắp và gây ra hậu quả nghiêm trọng cho cá nhân và xã hội, chẳng hạn như
tội phạm lừa đảo hay làm giả giấy tờ tùy thân, nhân thân...

Một mối lo khác đến từ trí tuệ nhân tạo nếu con người không kiểm soát và sử dụng
hợp lý đó là khả năng con người trở nên phụ thuộc quá mức vào AI. Cùng sự nghiên cứu
và phát triển hoàn thiện của các nhà khoa học, các hệ thống trí tuệ nhân tạo cũng ngày
càng trở nên phức tạp hơn, tinh vi hơn, chính xác hơn. Điều này khiến con người có thể
ngày phụ thuộc vào trí tuệ nhân tạo để nhanh chóng giải quyết công việc trong nhiều
lĩnh vực, mặt trái là dần mất đi khả năng tự chủ và sáng tạo, trở nên lười biếng trong
suy nghĩ, đánh mất khả năng tư duy và học hỏi – một giá trị nhân bản. Một khi điều này
xảy ra còn có nguy cơ dẫn tới dần mất kiểm soát chính những công nghệ chúng ta đang
sử dụng làm công cụ phục vụ công việc.

Ngoài ra, như đã đề cập về lợi ích trí tuệ nhân tạo mang lại cho con người, các máy
móc, hệ thống tự động hóa được điều khiển bằng AI có thể thay thế con người trong
hoạt động sản xuất, và trong tương lai có thể là nhân viên nhiều ngành nghề khác. Mặt
trái của điều này là có thể dẫn đến tình trạng thất nghiệp gia tăng trong xã hội. Những
lao động có trình độ thấp hoặc làm các công việc lặp đi lặp lại có thể bị đào thải, tạo ra
lượng lớn người lao động thất nghiệp, trở thành gánh nặng cho các gia đình và xã hội.
Có thể thấy rằng trí tuệ nhân tạo đem lại nhiều lợi ích cho con người nhưng cũng đồng
thời tạo ra nhiều trở ngại, vấn đề xã hội nếu chúng không được kiểm soát và ứng dụng
phù hợp.

Vì vậy, con người cần có những biện pháp để kiểm soát và điều tiết sự phát triển,
ứng dụng của trí tuệ nhân tạo trong thực tiễn. Các chính phủ, tổ chức, công ty và tập
đoàn công nghệ cần chung tay thống nhất và xây dựng các quy định, quy tắc đạo đức
để giám sát, kiểm soát công nghệ trí tuệ nhân tạo. Các cơ quan quản lý và các nhà phát
triển công nghệ sẽ cần đảm bảo hệ thống trí tuệ nhân tạo được nghiên cứu thiết kế, vận
hành minh bạch, công bằng, có trách nhiệm. Cần giám sát, kiểm soát chặt chẽ để giảm
thiểu rủi ro tiềm ẩn và những rủi ro đã thấy (như rò rỉ, bị đánh cắp thông tin dữ liệu
người dùng, lỗi hệ thống gây tai nạn, bị kẻ xấu xâm nhập chiếm quyền điều khiển...), có
chính sách bảo vệ quyền riêng tư và an ninh dữ liệu để đảm bảo dữ liệu của các cá nhân
được bảo vệ an toàn; từ đó tận dụng được tối đa lợi ích của trí tuệ nhân tạo, đảm bảo
được an toàn của con người và xã hội.

Đồng thời, chúng ta cũng cần đào tạo được nguồn nhân lực chất lượng, hiểu biết
sâu về công nghệ trí tuệ nhân tạo và có khả năng quản lý các hệ thống phức tạp. Điều
này đòi hỏi các nhà giáo dục, các cơ sở giáo dục cùng tham gia, mở các khoa, ngành,
chương trình đào tạo phù hợp để tạo ra nguồn nhân lực này cho đất nước, xã hội. Các
công ty cũng cần tăng cường đào tạo nội bộ, tạo điều kiện học tập cho người lao động,
giúp họ nâng cao kỹ năng, trình độ và thích ứng được với những thay đổi trong hoạt
động sản xuất do trí tuệ nhân tạo mang đến. Chỉ khi người lao động nâng cao trình độ,
tay nghề, đem đến nhiều giá trị hơn mà máy móc, công nghệ không thể thay thế được
thì nguy cơ thất nghiệp mới được giảm thiểu. Bên cạnh đó, việc chú trọng giáo dục cũng
có thể giúp con người giữ được và mài sắc khả năng tư duy, sáng tạo, tránh lạm dụng
quá mức công nghệ trong học tập và công việc. Một số giải pháp trên có thể giúp nhân
loại, các quốc gia, tổ chức phát triển công nghệ trí tuệ nhân tạo một cách bền vững, có
cân nhắc đến những hậu quả ngắn và dài hạn, không chỉ làm vì lợi ích trước mắt.

Có thể thấy rằng trí tuệ nhân tạo (AI) hiện đã và đang mang đến nhiều lợi ích
không nhỏ cho cuộc sống con người, sự phát triển chung của nhân loại nhưng cũng tồn
tại những rủi ro, thách thức đáng lo ngại nếu chúng ta đánh mất sự kiểm soát. Vì vậy, để
trí tuệ nhân tạo có thể phục vụ lợi ích chung và không trở thành mối đe dọa, hiểm họa
trong tương lai, chính con người sẽ cần đảm nhiệm vai trò quản lý, giám sát quan trọng.
Chúng ta cần cân nhắc và tìm hiểu sâu rộng hơn những nguy cơ tiềm tàng mà AI có thể
tạo ra, xây dựng những chính sách, giải pháp kiểm soát chặt chẽ, ứng dụng hợp lý để
giảm thiểu rủi ro, tận dụng tối đa lợi ích để hỗ trợ con người phát triển và tiến bộ. Và
nhân loại cần luôn luôn nhớ rằng, dù trí tuệ nhân tạo chỉ là công cụ phục vụ con người,
được tạo ra bởi con người nhưng nó vẫn có thể vượt khỏi tầm kiểm soát và gây ra hiểm
họa nếu chúng ta không sử dụng một cách có trách nhiệm.