Trước anh xe tưởng bà khách đi có việc gì, cho nên còn chạy. Sau thấy bà cứ trỏ vơ vẩn hết phố nọ sang phố kia, mà chả đỗ ở phố nào cả, thì mới đoán có lẽ là cánh “ăn sương” chi đây. Anh bèn đi bước một. Nhiều lúc muốn hỏi thực, nếu có phải giăng há thì mình giới thiệu cho một món sộp đáo để. Nhưng lỡ không phải thì họ mắng cho và không trả tiền thì khổ. […]

- Mấy giờ rồi, thưa bà?

- Phải gió nhà nào bây giờ đã đốt pháo giao thừa! Mới có mười hai giờ kém mười lăm.

     Anh xe mới nghĩ: “Mười lăm phút nữa, mình sẽ có sáu hào. Sáu hào với hai hào là tám. Thế nào ta cũng nài thêm bà ấy mở hàng cho một hào nữa là chín. Chín hào! Mở hàng ngay từ lúc năm mới vừa đến. Thật là may! Mới năm mới đã phát tài! Thôi, sang năm tất là làm ăn bằng mười bằng trăm năm nay”. Rồi anh nghĩ đến vợ con anh, mà phấn chấn trong lòng, như có cái sức gì nó xúi giục anh quên khổ để vui lòng làm việc vậy. “Sáng mai, kéo chuyến khách qua ga, xong rồi, ta đánh bát phở tái, rồi mua cho con cái bánh ga tô cho nó mừng. Vợ ta nghe thấy trong túi ta có tiền, thì chắc hớn hở, thấy ta làm lụng vất vả để kiếm tiền nuôi cả nhà, tất là thương ta lắm. Nhưng ta sẽ làm ra dáng không mệt nhọc, để vợ chồng con cái ăn tết với nhau cho hể hả”.

     Anh vừa nghĩ thế, vừa kéo về phía nhà thương Phủ Doãn. Tới chỗ khi nẫy, anh dừng xe lại, nói:

- Bây giờ có lẽ mười hai giờ, xin bà cho cháu tiền.

     Bà khách có ý luống cuống, nói:

- Chết! Anh hỏi tiền tôi bây giờ à? Anh chịu khó kéo tôi một giờ nữa đi.

- Thôi khuya rồi, cháu phải về nhà.

- Này, chả nói giấu gì anh, tôi cũng đi kiếm khách từ tối đến giờ. Có anh biết đấy. Có gặp ai hỏi han gì đâu. Tôi định nếu có khách thì hỏi vay tiền trước để giả anh. Nhưng chẳng may gặp phải cái tối xúi quẩy thế này, thì tôi biết làm thế nào?

- Thế cô đi xe tôi từ chín giờ, cô không giả tiền tôi à?

- Bây giờ thì tôi biết làm thế nào? […]

(Nguyễn Công Hoan, Người ngựa, ngựa người, NXB Văn học, Hà Nội, 2022)

Đâu là tình huống xuất hiện trong đoạn trích trên?

Đáp án đúng là A

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung đoạn trích

Dạng bài đọc hiểu văn bản văn học - Câu hỏi kết hợp

Lời giải

- Chi tiết anh phu xe mơ tưởng về việc sáng mai sẽ ăn phở, mua bánh ga tô cho con, và được vợ hớn hở khi thấy mình có tiền có tác dụng làm cho nỗi bất hạnh của anh phu xe thêm tăng tiến. Sự mơ tưởng của anh phu xe về một tương lai tươi sáng đối lập hoàn toàn với thực tế khắc nghiệt khi anh phải đối mặt với việc bà khách không thể trả tiền cho anh. Điều này làm tăng thêm sự bi kịch cho hoàn cảnh của nhân vật, khiến người đọc cảm nhận rõ ràng hơn về sự chênh lệch giữa mơ ước và thực tế, và từ đó càng thêm xót xa cho hoàn cảnh của anh. 

- Phân tích, loại trừ:

+ Đáp án B sai vì mơ tưởng của anh phu xe chỉ là một khoảnh khắc tưởng tượng, không dẫn đến bất kỳ sự thay đổi nào trong diễn biến câu chuyện hay hành động của các nhân vật. Nó chỉ tồn tại như một suy nghĩ thoáng qua mà không ảnh hưởng đến quyết định hay hành động của anh phu xe sau đó.

+ Đáp án C sai vì đây chỉ là mơ tưởng của nhân vật, cho thấy mơ ước nhỏ bé nhưng chính đáng của anh, không ảnh hưởng hay làm thay đổi tính cách của nhân vật.

+ Đáp án D sai vì mơ tưởng của anh phu xe là một chi tiết mang tính chất nhẹ nhàng, không đóng vai trò trong việc tạo nên sự kịch tính, cao trào hay xung đột trong câu chuyện.

Đáp án đúng là D

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản.

Dạng bài đọc hiểu văn bản văn học - Câu hỏi kết hợp

Lời giải

Trong xã hội trước, từ “ăn sương” là một cách nói ẩn dụ ám chỉ việc hành nghề mại dâm. “Ăn sương” gợi lên hình ảnh những người phụ nữ phải lang thang, kiếm sống vào ban đêm, khi sương rơi, thường là để tránh sự soi mói của xã hội hoặc chính quyền. Đây là một cách nói giảm nhẹ, mang tính hình tượng, thể hiện sự khó khăn, vất vả và đôi khi là sự thương cảm đối với những người phụ nữ phải làm công việc này để mưu sinh trong xã hội cũ.

Đáp án đúng là B

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung đoạn trích

Dạng bài đọc hiểu văn bản văn học – Câu hỏi kết hợp

Lời giải

- Cùng tìm hiểu những đặc điểm cơ bản của các dòng văn học:

+ Văn học lãng mạn: lãng mạn hóa những cảm xúc, khát vọng yêu thương, mơ mộng, hoặc nỗi buồn chán.

+ Văn học hiện thực phê phán: nhấn mạnh vào sự khổ cực, bế tắc của nhân vật trước những quy luật khắc nghiệt của xã hội đương thời.

+ Văn học hiện thực xã hội chủ nghĩa: phản ánh cuộc đấu tranh của nhân dân lao động trong quá trình xây dựng và bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa.

+ Văn học hậu chiến: đặt con người vào hoàn cảnh hậu chiến, khám phá những bi kịch, mất mát, sự phục hồi cả về thể chất lẫn tinh thần sau chiến tranh.

- Văn bản trên được xếp vào dòng văn học hiện thực phê phán. Vì đoạn trích trên với nội dung phản ánh sự bế tắc của lớp người nghèo khổ trong xã hội mang các đặc điểm sau:

+ Phản ánh chân thực cuộc sống hiện thực của xã hội của lớp người lao động dưới chế độ thực dân phong kiến.

+ Nhấn mạnh vào sự khổ cực, bế tắc của nhân vật trước những quy luật khắc nghiệt của xã hội đương thời.

Đáp án đúng là C

Phương pháp giải

Căn cứ vào kiến thức nghĩa của từ

Dạng bài đọc hiểu văn bản văn học - Câu hỏi kết hợp

Lời giải

- Nhan đề “Người ngựa, ngựa người” là một cách chơi chữ đầy ẩn ý, thể hiện sự lộn xộn, đảo lộn giá trị và thân phận con người trong xã hội phong kiến nửa thuộc địa:

+ “Ngựa người” chỉ thân phận người kéo xe – tầng lớp lao động nghèo khổ, sống trong cảnh cùng cực, phải gồng gánh công việc nặng nhọc, bị xã hội coi thường và bóc lột. Họ là con người chân chính nhưng thân phận giống như “ngựa” – một loài vật phải phục vụ con người, kéo xe kiếm sống (con ngựa mang thân phận con người).

+ “Người ngựa” chỉ những kẻ giàu có, quyền thế, ngồi trên xe nhưng hành động của họ đôi khi lại trở nên vô cảm, vô nhân tính, mất đi những phẩm chất của “người”. Trong đoạn trích, nhân vật "cánh ăn sương" đội lốt con người đẹp đẽ, quyền quý nhưng thực chất lại khổ sở, không khác gì súc vật.

- Các đáp án A, B, D chưa chính xác vì chưa phản ánh đầy đủ hai khía cạnh “người ngựa” và “ngựa người”.