(Ngữ liệu ngoài sgk) Tức nhau tiếng gáy

TỨC NHAU TIẾNG GÁY

(Tạ Duy Anh)

Ông Nhạ và ông Dương là hàng xóm của nhau. Hai nhà chỉ cách nhau một cái rặng rào “con trâu chui lọt”. Cả hai gia đình đều thuộc loại “có nếp” không bao giờ thấy họ nói to với nhau và với người trong nhà. Giá kể cuộc sống cứ làng nhàng ngày ba bữa cơm rau sẽ chẳng có chuyện gì. Bởi họ đã sống với nhau nhiều năm hoà thuận trong sự nghèo khó chung.

Thế rồi do sự xoay chuyển của cơ giời, vận đất, hai nhà cứ khác biệt dần dần. Ông Nhạ nhỉnh hơn ông Dương về kinh tế. Mặc dù cố hết sức, ông Dương vẫn không xoay đủ tiền để mua cái tám mốt lập thể cân bằng với ông Nhạ. “ Thua nhau về kinh tế chỉ là thua tạm thời” – ông Dương nghĩ thế. Chịu khó chắt bóp rồi cũng có. Sau khi ngồi phường chịu lãi cao, ông Dương cũng dắt được cái xe y hệt nhà ông Nhạ về dựng giữa sân, nổ ròn rã một mẻ. Việc ông bắt con cải ăn bớt đi chỉ trong nhà biết.

Mọi việc bình thường. Nhưng cậu Tư nhà ông Nhạ học giỏi nhất nhì trong xã thì thực vô lí, nhất là khi cậu Tưởng nhà ông Dương cứ bì bọp lội qua từng lớp. Đến hết cấp hai thì Tưởng tụt lại. Ông Dương tức lắm, ngày đêm nhồi nhét vào đầu cậu Tưởng những kiến thức vượt cấp. Càng khó, càng hoảng, cuối cùng Tưởng tru tréo lên:

- Bố bắt con đi vác đấu còn hơn.

Ông Dương nghiến ngẩm

- Mày ngu lắm. Ai bắt mày biết tường tận những thứ đó. Tao chi cần mày thuộc vẹt thôi.

Thế là Tưởng lại ngồi vào gào to lên những điều cậu hoàn toàn mù mịt.

Trong khi cậu Tư nhẹ nhàng thi hết cấp rồi vào đại học thì cô em Tư cũng kịp lớn, vừa xinh đẹp lại vừa ngoan. Bên kia ông Kim Dương lại trang bị cho cô Quế từ chân đến đầu để đối lại. Cô Quế tự dưng được ăn chơi sinh lười và đỏng đảnh. Ngày ngày cô cưỡi tám mốt đi học nhưng thực ra là đàn đúm với đám các cô ở thị trấn, không cửa hàng nào không diễu qua diễu lại. Thật như trời trêu người, cậu Tư được đi học ở Úc. Ông Nhạ khiêm nhường mời hàng xóm (tất nhiên đầu tiên phải là ông Dương) đến uống nước hút thuốc. Ông có lời thưa rất cung kính:

- Cháu nó được như hôm nay là nhờ phúc của các ông các bà…

Ông Dương ngồi nghe mà nhức nhối khắp người. Trở về ông vắt óc nghĩ cách đưa cậu Tưởng đi Mĩ. Mĩ ắt phải hơn Úc!

- Bao nhiêu tao cũng chạy. – Ông hùng hồn tuyên bố trong bữa ăn. – Tao có kém đứa nào ở đời này.

Cậu Tưởng đang sẵn chán học, bảo:

- Đi Mĩ thì khó nhưng đi Hàn Quốc thì được.

- Hàn Quốc có ra gì không?

- Sao lị không ra gì? Nhất đấy.

- Bao nhiêu?

- Bạn con đòi đủ 25 triệu.

Nghĩ đến khoản tiền quá lớn lại rất có thể đem ném vào miệng cọp, ông Dương nổi cáu:

Tất cả tại mày. Mày có biết bố mày khổ thế nào không? Đêm ấy ông Dương lại nằm bóp trán. Nhưng suốt hàng tuần sau, ông vẫn không tìm được phương án khả thi, kịp cho thêm một niềm và ông vẫn với nhà ông Nhạ: cô Kim nhận giải tiếng Anh và được đị Hanada một năm để luyện nói. Trong khi ông Nhạ mừng bao nhiêu thì ông Dương buồn bấy nhiêu. Đến đoạn này thì ông không cố được nữa. Mặc dù phao lên rằng, tới đây rất có thể có Quế được đi Pháp nhưng nụ cười của ông vẫn méo mó đến nỗi ông lặng lẽ bỏ về giữa cuộc để khỏi phải khóc trước bàn dân thiên hạ. Tự dưng ông Dương cô đơn quá. Ở đời con gà thua nhau tiếng gáy còn uất sặc máu. Vậy mà...

(Tạ Duy Anh, Ba đào kí hay những chuyện dở khóc dở cười, NXB Hội Nhà văn,

2008, tr. 29–31)