Bộ 10 đề thi cuối kỳ 2 Văn 10 Cánh diều cấu trúc mới có đáp án - Đề 8

Thể thơ: tự do.

- Hình ảnh tương phản:

+ Tình trạng hoang tàn, đổ nát: “chiếc sà lan chìm một nửa”, “giàn mướp trước nhà đã đổ”, “gạch vỡ”.

+ Sự sống vẫn tồn tại, vô tư, hồn nhiên: “hoa mướp vàng vô tư”, “rau sam trên gạch vỡ vẫn chua”, “cây mào gà nhởn nhơ trước gió”.

- Hiệu quả thẩm mỹ: làm nổi bật sự đan xen giữa cái mất mát, tàn phá do chiến tranh và sự sống vẫn âm thầm tiếp diễn. Từ đó thể hiện tinh thần lạc quan, sức sống mãnh liệt của con người và thiên nhiên.

- Biện pháp tu từ ẩn dụ: dòng sông sống lại; dựng giàn mướp dậy; biết đất đang còn...  nói về sự sống, sự hồi sinh sau đau thương mất mát.

- Tác dụng:

+ Tạo giọng điệu mạnh mẽ, dứt khoát, tăng giá trị cho sự biểu đạt.

+ Khẳng định các sự vật (cánh buồm, dòng sông, hoa mướp, rau sam…) vẫn vươn lên mạnh mẽ bất chấp mọi hoàn cảnh.

+ Nhấn mạnh sự sống vẫn tiếp diễn theo quy luật tự nhiên của nó, không thể hủy diệt.

- Hình ảnh biểu tượng: “đi trên gạch vỡ” – biểu tượng cho những mất mát, đổ nát sau chiến tranh; “không khóc than như thể chẳng đau thương” – biểu tượng cho tinh thần kiên cường, không bi lụy.

- Ý nghĩa: Hai câu thơ thể hiện tinh thần vượt lên mất mát, dồn nén nỗi đau để tiếp tục sống, để thay phần những người đã khuất. Đó là ý chí mạnh mẽ và trách nhiệm của người sống đối với quá khứ.

Mạch cảm xúc:

- Khổ 1: Cảm xúc ban đầu là lặng thầm, bình tĩnh trước hiện thực đau thương, thể hiện qua hình ảnh thiên nhiên và con người “không khóc than”.

- Khổ 2: Cảm xúc được lý giải bằng chiều sâu nhận thức: hiểu được ý nghĩa sự sống của sự vật; từ đó đi đến một lý tưởng sống: sống thay cho người đã chết, sống có trách nhiệm và không để nỗi đau làm gục ngã.

→ Mạch cảm xúc đi từ quan sát – suy ngẫm – nhận thức – hành động.