Giải sgk Lịch Sử 9 CTST Bài 12: Mỹ La-tinh từ 1945 đến 1991

♦ Yêu cầu số 1: Tình hình chính trị, kinh tế, xã hội của các nước Mỹ La-tinh từ 1945-1991

- Về chính trị: Từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, tình hình chính trị nổi bật ở các nước Mỹ La-tinh là cuộc đấu tranh chống lại chế độ độc tài quân sự và sự can thiệp của Mỹ.

+ Sau thành công của cách mạng Cu-ba (1959), từ những năm 1960, phong trào chống chế độ độc tài quân sự, diễn ra mạnh mẽ ở Ni-ca-ra-goa; En Xa-va-do; Bô-li-vi-a; Vê-nê-du-ê-la; Chi-lê,... Mỹ La-tinh được mệnh danh là "Lục địa bùng cháy".

+ Kết quả là chính quyền độc tài phản động ở nhiều nước bị lật đổ; chính quyền dân chủ được thành lập, tiến hành các chính sách cải cách tiến bộ.

- Sau khi giành độc lập, các nước Mỹ La-tinh bước vào thời kì xây dựng và phát triển kinh tế. Tuy đạt được nhiều thành tựu nhưng các nước Mỹ La-tinh cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, như:

+ Về kinh tế: Kinh tế phát triển không ổn định. Đầu những năm 1980, các nước lâm vào suy thoái, khủng hoảng, nợ nước ngoài tăng cao, lạm phát,...

+ Về xã hội: Người dân thường xuyên phải đối mặt với tình trạng khan hiếm hàng hoá, giá cả cao, thất nghiệp, khoảng cách giàu nghèo trong xã hội ngày càng lớn…

♦ Yêu cầu số 2:  các quốc gia xảy ra những cuộc cách mạng tiêu biểu trong giai đoạn này là: Cu-ba; Ni-ca-ra-goa; En Xa-va-do; Bô-li-vi-a; Vê-nê-du-ê-la; Chi-lê,...

♦ Yêu cầu số 1:

- Bảng niên biểu về các sự kiện chính của cách mạng Cu-ba (1953-1959):

- Bgười dân Cu-ba rất vui mừng, phấn khởi khi Chính quyền Ba-ti-xta (Batista) bị lật đổ, cách mạng Cu-ba thắng lợi.

♦ Yêu cầu số 2:

- Nhận xét:

+ Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Cu-ba đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng; góp phần thúc đẩy phong trào cách mạng thế giới.

+ Tuy nhiên, Đảng và Nhà nước Cu-ba còn chậm đề ra chính sách phù hợp để thoát khỏi tình trạng cấm vận của Mỹ và ứng phó với khủng hoảng kinh tế sau khi Liên Xô tan rã.

- Thành tựu nổi bật nhất của Cu-ba trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội là tỉ lệ người biết chữ cao nhất trong các nước Mỹ La-tinh (96%).

- Thành tựu: giành được độc lập, tự chủ, thành lập chính phủ dân chủ.

- Hạn chế: tình hình kinh tế không ổn định, đời sống người dân khó khăn.

(*) Sơ đồ tham khảo:

(*) Tham khảo:

Có thể nói, trong lịch sử thế giới đương đại, hiếm có mối quan hệ nào đặc biệt như quan hệ giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba. Mối quan hệ tốt đẹp này đã được các nhà lãnh tụ cách mạng tiền bối José Martí, Fidel Castro, Hồ Chí Minh, cũng như các thế hệ lãnh đạo Cuba và Việt Nam dày công vun đắp. Chính Anh hùng dân tộc José Martí là người đầu tiên gieo mầm cho những tình cảm thân thiết giữa Việt Nam - Cuba và nhân dân hai nước qua tác phẩm “Một cuộc dạo chơi trên mảnh đất những người An Nam” đăng trên Tạp chí “Tuổi vàng” dành cho thiếu nhi Cuba từ cuối thế kỷ XIX. Tổng Tư lệnh cách mạng Cuba Fidel Castro - người học trò và cũng là người kế tục xuất sắc nhất tư tưởng của Anh hùng dân tộc José Martí - đã khẳng định, Việt Nam và Cuba tuy về mặt địa lý cách nhau nửa vòng trái đất, nhưng có rất nhiều điểm chung. Theo Tổng Tư lệnh Fidel Castro, tình hữu nghị anh em giữa hai nước đã được sinh ra và lớn lên trong tương đồng lịch sử của hai dân tộc cùng đấu tranh chống kẻ thù chung.

Trong suốt hơn nửa thế kỷ qua, kể từ ngày hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao (năm 1960), hai dân tộc Việt Nam - Cuba đã luôn kề vai sát cánh trong cuộc đấu tranh vì độc lập, tự do cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa ở mỗi nước.

Việt Nam mãi mãi ghi nhớ với lòng biết ơn sâu sắc về sự ủng hộ mạnh mẽ và giúp đỡ chí tình mà Đảng Cộng sản và nhân dân Cuba anh em đã dành cho nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc trước đây, cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay. Tình đoàn kết thủy chung, trong sáng, đầy tinh thần quốc tế cao cả đó của Cuba được thể hiện vô cùng sinh động trong những câu nói bất hủ của Tổng Tư lệnh Fidel Castro: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”, “Trong hòa bình, Cuba sẵn sàng đổ mồ hôi để góp phần xây dựng lại Việt Nam mười lần to đẹp hơn như Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong muốn”. Về phần mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng từng khẳng định: “Việt Nam và Cuba cách xa nhau hàng vạn dặm nhưng lòng dân hai nước gần gũi như anh em một nhà”(1). Thực hiện di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các thế hệ lãnh đạo và nhân dân Việt Nam luôn khẳng định: “Đoàn kết, ủng hộ Cuba là lương tâm và trách nhiệm của những người cộng sản và toàn thể nhân dân Việt Nam!”.