MÙA GIÁP HẠT

Mùa giáp hạt về, nồi cơm độn toàn khoai sắn. Bà nghẹn ngào nói với đàn cháu nhỏ: “Sắp hết gạo rồi, các cháu ráng chịu khổ một chút. Hồi bà còn bé như các cháu, đến mùa giáp hạt, ngay cả khoai sắn cũng không có mà ăn...”. Nghe bà kể, tôi chợt nhớ về nạn đói năm 1945 mà trong tiết học Lịch sử mấy hôm trước, thầy giáo đã tái hiện rất chi tiết. Đời bà khổ từ lúc lọt lòng cho tới tận về già, khi đã gần bước sang tuổi tám mươi vẫn còn chịu cảnh bần hàn, cơ cực. Thương bà, sau bữa cơm, tôi dặn đứa em không được vòi vĩnh, làm nũng bà.

Rồi thì gạo trong chum hết sạch, bà phải tất tưởi mang rá sang nhà bên vay gạo. Dù gạo trong chum cũng đã vơi cạn, nhưng chẳng chút đắn đo, bà hàng xóm vẫn niềm nở cho bà tôi vay mấy bát gạo liền, lại còn cho thêm khúc cá đồng kho mặn.

[…] Những ngày tiếp đó, để tiết kiệm chút gạo ít ỏi mới vay được, bà cháu tôi đành phải ăn cháo rau má trộn với muối lạc, ba phần gạo, đến bảy phần là rau má thái nhỏ. Nuốt thìa cháo nóng vào lòng rồi mà cổ họng vẫn còn đắng đót. Đứa em tôi không quen ăn cháo rau má nên nôn thốc, nôn tháo. Bà thương trào nước mắt, liền buông đũa, lật đật nhóm bếp nấu cơm cho em.

Đêm nằm bên bà, tôi nghe rõ tiếng bà thở dài trầm buồn, mỏi mệt. Suốt mấy đêm liền, bà cứ thao thức trở mình mà không sao chợp mắt nổi. Tôi biết những ngày như thế này, bà có hàng trăm thứ phải lo nghĩ. Chủ nợ mấy quán tạp hóa ngoài chợ cũng đã đánh tiếng. Bà ngày càng gầy sọp đi. Khóe mắt hốc hác. Da dẻ xuống sắc vàng vọt. Tài sản có giá trị lớn nhất trong nhà lúc ấy là con nghé non chưa tròn hai năm tuổi, bà đành ngậm ngùi bán đi. Còn nhớ hôm đó, khi người đàn ông đi đôi ủng da màu đen lẳng lặng dắt con nghé ra khỏi cổng, tôi và em tôi đã chạy theo òa khóc nức nở. Số tiền bán con nghé cũng chỉ vừa đủ trang trải nợ nần và mua thêm nửa yến gạo.

Trong một bữa tối, nhường phần cơm trắng cho đàn cháu nhỏ, bà ăn củ chuối luộc chấm nước mắm. Bà cười bảo: “Lúc trưa bà ăn cơm giờ vẫn còn no lắm. Với lại bà thích ăn củ chuối hơn”. Tự dưng lồng ngực nhói lên nghèn nghẹn, tôi đáp lại: “Cháu cũng thích ăn củ chuối hơn ăn cơm. Bà xem kìa, cơm trắng vẫn còn nhiều quá!”. Bà ôm hai đứa cháu nhỏ côi cút vào lòng, đôi mắt lại rơm rớm nước...

(Trích Mùa giáp hạt - Phan Đức Lộc, Nguồn: https://baoquangbinh.vn/van-hoa-van-nghe/201504/mua-giap-hat-2124378/)

Đoạn trích được kể theo ngôi kể nào? Việc sử dụng ngôi kể đó có tác dụng gì đối với việc thể hiện nội dung của đoạn trích?

Xem lời giải

Câu hỏi trong đề: Bộ 40 đề thi thử môn Văn vào lớp 10 năm 2025 các Sở, Phòng, Trường trên cả nước !!

Bắt đầu thi

Quảng cáo

Trả lời:

Giải bởi Vietjack

- Đoạn trích được kể theo ngôi kể thứ nhất

- Tác dụng: Ngôi kể thứ nhất với người kể chuyện là người trực tiếp trải nghiệm và chứng kiến những khó khăn, gian khổ của gia đình. Do đó, câu chuyện trở nên chân thực và đầy cảm xúc hơn, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về nỗi vất vả, sự hy sinh, và tình cảm của bà dành cho cháu. Đồng thời qua ngôi kể ấy người kể cũng dễ dàng hơn trong việc bộc lộ tình cảm kính trọng, biết ơn dành cho bà.

Câu hỏi cùng đoạn

Câu 2:

Nêu chủ đề của đoạn trích?

Xem lời giải

Lời giải của GV VietJack

Tình yêu thương và sự kính trọng đối với gia đình, đặc biệt là đấng sinh thành.

Câu 3:

Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong phần in đậm của những câu văn sau:

“Đêm nằm bên bà, tôi nghe rõ tiếng bà thở dài trầm buồn, mỏi mệt. Suốt mấy đêm liền, bà cứ thao thức trở mình mà không sao chợp mắt nổi. Tôi biết những ngày như thế này, bà có hàng trăm thứ phải lo nghĩ. Chủ nợ mấy quán tạp hóa ngoài chợ cũng đã đánh tiếng. Bà ngày càng gầy sọp đi. Khóe mắt hốc hác. Da dẻ xuống sắc vàng vọt.”

Xem lời giải

Lời giải của GV VietJack

- Biện pháp tu từ liệt kê: ngày càng gầy sọp đi. Khóe mắt hốc hác. Da dẻ xuống sắc vàng vọt.

- Tác dụng

+ Biện pháp tu từ liệt kê góp phần làm tăng sức gơi hình cho lời văn giúp cho người đọc hình dung được khuôn mặt già nua, khắc khổ của bà

+ Cho thấy cuộc sống đầy những lo toan, vất vả mà bà phải chịu đựng

+ Thể hiện sự kính trọng, lòng biết ơn, tình yêu thương của nhân vật tôi dành cho bà của mình

Câu 4:

Đoạn trích thể hiện những tình cảm nào của nhân vật “tôi” dành cho bà?

Xem lời giải

Lời giải của GV VietJack

Tình cảm nhân vật “tôi” dành cho bà:

- “Tôi" cảm thấy đau lòng và xót xa khi nhìn thấy bà phải chịu đựng những khó khăn về vật chất và tinh thần.

- Nhân vật "tôi" biểu lộ sự thương yêu và quan tâm đặc biệt đối với bà. Ngay từ lời dặn dò đứa em không được vòi vĩnh, làm nũng bà sau bữa cơm, cho thấy sự lo lắng và tình cảm quan tâm sâu sắc của "tôi" đối với bà trong hoàn cảnh khó khăn.

- Không chỉ thể hiện sự quan tâm, yêu thương bà, nhân vật tôi còn thấy biết ơn bà sâu sắc. Cậu cảm nhận được nỗi khổ của bà, hiểu rõ những vật vả mà bà phải trải qua, từ đó càng thêm yêu quý và trân trọng và biết ơn bà hơn.

=>Tóm lại, nhân vật "tôi" trong đoạn trích đã biểu lộ những tình cảm sâu sắc và biểu lộ những suy nghĩ, cảm xúc đầy nhân ái và quan tâm đối với bà trong hoàn cảnh khó khăn.

Câu 5:

Theo em qua đoạn trích, tác giả muốn gửi tới người đọc thông điệp gì?

Xem lời giải

Lời giải của GV VietJack

+ Qua đoạn trích này, tác giả muốn nhắc nhở người đọc về sự quan trọng của việc biết ơn và trân trọng gia đình và những người thân xung quanh, đồng thời cảm nhận và chia sẻ những khó khăn và nỗi đau của họ.

+ Tác giả cũng nhấn mạnh sự quý giá của những món ăn đơn giản và ý nghĩa của tinh thần đoàn kết trong gia đình khi gặp phải hoàn cảnh khó khăn.

Hot: 500+ Đề thi vào 10 file word các Sở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh có đáp án 2025 (chỉ từ 100k). Tải ngay

Sách thầy cô Vietjack biên soạn:

Xem thêm »