Câu hỏi:
08/03/2025 14,273
MÙA GIÁP HẠT
Mùa giáp hạt về, nồi cơm độn toàn khoai sắn. Bà nghẹn ngào nói với đàn cháu nhỏ: “Sắp hết gạo rồi, các cháu ráng chịu khổ một chút. Hồi bà còn bé như các cháu, đến mùa giáp hạt, ngay cả khoai sắn cũng không có mà ăn...”. Nghe bà kể, tôi chợt nhớ về nạn đói năm 1945 mà trong tiết học Lịch sử mấy hôm trước, thầy giáo đã tái hiện rất chi tiết. Đời bà khổ từ lúc lọt lòng cho tới tận về già, khi đã gần bước sang tuổi tám mươi vẫn còn chịu cảnh bần hàn, cơ cực. Thương bà, sau bữa cơm, tôi dặn đứa em không được vòi vĩnh, làm nũng bà.
Rồi thì gạo trong chum hết sạch, bà phải tất tưởi mang rá sang nhà bên vay gạo. Dù gạo trong chum cũng đã vơi cạn, nhưng chẳng chút đắn đo, bà hàng xóm vẫn niềm nở cho bà tôi vay mấy bát gạo liền, lại còn cho thêm khúc cá đồng kho mặn.
[…] Những ngày tiếp đó, để tiết kiệm chút gạo ít ỏi mới vay được, bà cháu tôi đành phải ăn cháo rau má trộn với muối lạc, ba phần gạo, đến bảy phần là rau má thái nhỏ. Nuốt thìa cháo nóng vào lòng rồi mà cổ họng vẫn còn đắng đót. Đứa em tôi không quen ăn cháo rau má nên nôn thốc, nôn tháo. Bà thương trào nước mắt, liền buông đũa, lật đật nhóm bếp nấu cơm cho em.
Đêm nằm bên bà, tôi nghe rõ tiếng bà thở dài trầm buồn, mỏi mệt. Suốt mấy đêm liền, bà cứ thao thức trở mình mà không sao chợp mắt nổi. Tôi biết những ngày như thế này, bà có hàng trăm thứ phải lo nghĩ. Chủ nợ mấy quán tạp hóa ngoài chợ cũng đã đánh tiếng. Bà ngày càng gầy sọp đi. Khóe mắt hốc hác. Da dẻ xuống sắc vàng vọt. Tài sản có giá trị lớn nhất trong nhà lúc ấy là con nghé non chưa tròn hai năm tuổi, bà đành ngậm ngùi bán đi. Còn nhớ hôm đó, khi người đàn ông đi đôi ủng da màu đen lẳng lặng dắt con nghé ra khỏi cổng, tôi và em tôi đã chạy theo òa khóc nức nở. Số tiền bán con nghé cũng chỉ vừa đủ trang trải nợ nần và mua thêm nửa yến gạo.
Trong một bữa tối, nhường phần cơm trắng cho đàn cháu nhỏ, bà ăn củ chuối luộc chấm nước mắm. Bà cười bảo: “Lúc trưa bà ăn cơm giờ vẫn còn no lắm. Với lại bà thích ăn củ chuối hơn”. Tự dưng lồng ngực nhói lên nghèn nghẹn, tôi đáp lại: “Cháu cũng thích ăn củ chuối hơn ăn cơm. Bà xem kìa, cơm trắng vẫn còn nhiều quá!”. Bà ôm hai đứa cháu nhỏ côi cút vào lòng, đôi mắt lại rơm rớm nước...
(Trích Mùa giáp hạt - Phan Đức Lộc, Nguồn: https://baoquangbinh.vn/van-hoa-van-nghe/201504/mua-giap-hat-2124378/)
Đoạn trích được kể theo ngôi kể nào? Việc sử dụng ngôi kể đó có tác dụng gì đối với việc thể hiện nội dung của đoạn trích?
MÙA GIÁP HẠT
Mùa giáp hạt về, nồi cơm độn toàn khoai sắn. Bà nghẹn ngào nói với đàn cháu nhỏ: “Sắp hết gạo rồi, các cháu ráng chịu khổ một chút. Hồi bà còn bé như các cháu, đến mùa giáp hạt, ngay cả khoai sắn cũng không có mà ăn...”. Nghe bà kể, tôi chợt nhớ về nạn đói năm 1945 mà trong tiết học Lịch sử mấy hôm trước, thầy giáo đã tái hiện rất chi tiết. Đời bà khổ từ lúc lọt lòng cho tới tận về già, khi đã gần bước sang tuổi tám mươi vẫn còn chịu cảnh bần hàn, cơ cực. Thương bà, sau bữa cơm, tôi dặn đứa em không được vòi vĩnh, làm nũng bà.
Rồi thì gạo trong chum hết sạch, bà phải tất tưởi mang rá sang nhà bên vay gạo. Dù gạo trong chum cũng đã vơi cạn, nhưng chẳng chút đắn đo, bà hàng xóm vẫn niềm nở cho bà tôi vay mấy bát gạo liền, lại còn cho thêm khúc cá đồng kho mặn.
[…] Những ngày tiếp đó, để tiết kiệm chút gạo ít ỏi mới vay được, bà cháu tôi đành phải ăn cháo rau má trộn với muối lạc, ba phần gạo, đến bảy phần là rau má thái nhỏ. Nuốt thìa cháo nóng vào lòng rồi mà cổ họng vẫn còn đắng đót. Đứa em tôi không quen ăn cháo rau má nên nôn thốc, nôn tháo. Bà thương trào nước mắt, liền buông đũa, lật đật nhóm bếp nấu cơm cho em.
Đêm nằm bên bà, tôi nghe rõ tiếng bà thở dài trầm buồn, mỏi mệt. Suốt mấy đêm liền, bà cứ thao thức trở mình mà không sao chợp mắt nổi. Tôi biết những ngày như thế này, bà có hàng trăm thứ phải lo nghĩ. Chủ nợ mấy quán tạp hóa ngoài chợ cũng đã đánh tiếng. Bà ngày càng gầy sọp đi. Khóe mắt hốc hác. Da dẻ xuống sắc vàng vọt. Tài sản có giá trị lớn nhất trong nhà lúc ấy là con nghé non chưa tròn hai năm tuổi, bà đành ngậm ngùi bán đi. Còn nhớ hôm đó, khi người đàn ông đi đôi ủng da màu đen lẳng lặng dắt con nghé ra khỏi cổng, tôi và em tôi đã chạy theo òa khóc nức nở. Số tiền bán con nghé cũng chỉ vừa đủ trang trải nợ nần và mua thêm nửa yến gạo.
Trong một bữa tối, nhường phần cơm trắng cho đàn cháu nhỏ, bà ăn củ chuối luộc chấm nước mắm. Bà cười bảo: “Lúc trưa bà ăn cơm giờ vẫn còn no lắm. Với lại bà thích ăn củ chuối hơn”. Tự dưng lồng ngực nhói lên nghèn nghẹn, tôi đáp lại: “Cháu cũng thích ăn củ chuối hơn ăn cơm. Bà xem kìa, cơm trắng vẫn còn nhiều quá!”. Bà ôm hai đứa cháu nhỏ côi cút vào lòng, đôi mắt lại rơm rớm nước...
(Trích Mùa giáp hạt - Phan Đức Lộc, Nguồn: https://baoquangbinh.vn/van-hoa-van-nghe/201504/mua-giap-hat-2124378/)
Quảng cáo
Trả lời:
Giải bởi Vietjack
- Đoạn trích được kể theo ngôi kể thứ nhất
- Tác dụng: Ngôi kể thứ nhất với người kể chuyện là người trực tiếp trải nghiệm và chứng kiến những khó khăn, gian khổ của gia đình. Do đó, câu chuyện trở nên chân thực và đầy cảm xúc hơn, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về nỗi vất vả, sự hy sinh, và tình cảm của bà dành cho cháu. Đồng thời qua ngôi kể ấy người kể cũng dễ dàng hơn trong việc bộc lộ tình cảm kính trọng, biết ơn dành cho bà.Câu hỏi cùng đoạn
Câu 2:
Nêu chủ đề của đoạn trích?
Lời giải của GV VietJack
Tình yêu thương và sự kính trọng đối với gia đình, đặc biệt là đấng sinh thành.
Câu 3:
Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong phần in đậm của những câu văn sau:
“Đêm nằm bên bà, tôi nghe rõ tiếng bà thở dài trầm buồn, mỏi mệt. Suốt mấy đêm liền, bà cứ thao thức trở mình mà không sao chợp mắt nổi. Tôi biết những ngày như thế này, bà có hàng trăm thứ phải lo nghĩ. Chủ nợ mấy quán tạp hóa ngoài chợ cũng đã đánh tiếng. Bà ngày càng gầy sọp đi. Khóe mắt hốc hác. Da dẻ xuống sắc vàng vọt.”
Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong phần in đậm của những câu văn sau:
“Đêm nằm bên bà, tôi nghe rõ tiếng bà thở dài trầm buồn, mỏi mệt. Suốt mấy đêm liền, bà cứ thao thức trở mình mà không sao chợp mắt nổi. Tôi biết những ngày như thế này, bà có hàng trăm thứ phải lo nghĩ. Chủ nợ mấy quán tạp hóa ngoài chợ cũng đã đánh tiếng. Bà ngày càng gầy sọp đi. Khóe mắt hốc hác. Da dẻ xuống sắc vàng vọt.”
Lời giải của GV VietJack
- Biện pháp tu từ liệt kê: ngày càng gầy sọp đi. Khóe mắt hốc hác. Da dẻ xuống sắc vàng vọt.
- Tác dụng
+ Biện pháp tu từ liệt kê góp phần làm tăng sức gơi hình cho lời văn giúp cho người đọc hình dung được khuôn mặt già nua, khắc khổ của bà
+ Cho thấy cuộc sống đầy những lo toan, vất vả mà bà phải chịu đựng
+ Thể hiện sự kính trọng, lòng biết ơn, tình yêu thương của nhân vật tôi dành cho bà của mìnhCâu 4:
Đoạn trích thể hiện những tình cảm nào của nhân vật “tôi” dành cho bà?
Lời giải của GV VietJack
Tình cảm nhân vật “tôi” dành cho bà:
- “Tôi" cảm thấy đau lòng và xót xa khi nhìn thấy bà phải chịu đựng những khó khăn về vật chất và tinh thần.
- Nhân vật "tôi" biểu lộ sự thương yêu và quan tâm đặc biệt đối với bà. Ngay từ lời dặn dò đứa em không được vòi vĩnh, làm nũng bà sau bữa cơm, cho thấy sự lo lắng và tình cảm quan tâm sâu sắc của "tôi" đối với bà trong hoàn cảnh khó khăn.
- Không chỉ thể hiện sự quan tâm, yêu thương bà, nhân vật tôi còn thấy biết ơn bà sâu sắc. Cậu cảm nhận được nỗi khổ của bà, hiểu rõ những vật vả mà bà phải trải qua, từ đó càng thêm yêu quý và trân trọng và biết ơn bà hơn.
=>Tóm lại, nhân vật "tôi" trong đoạn trích đã biểu lộ những tình cảm sâu sắc và biểu lộ những suy nghĩ, cảm xúc đầy nhân ái và quan tâm đối với bà trong hoàn cảnh khó khăn.Câu 5:
Theo em qua đoạn trích, tác giả muốn gửi tới người đọc thông điệp gì?
Theo em qua đoạn trích, tác giả muốn gửi tới người đọc thông điệp gì?
Lời giải của GV VietJack
+ Qua đoạn trích này, tác giả muốn nhắc nhở người đọc về sự quan trọng của việc biết ơn và trân trọng gia đình và những người thân xung quanh, đồng thời cảm nhận và chia sẻ những khó khăn và nỗi đau của họ.
+ Tác giả cũng nhấn mạnh sự quý giá của những món ăn đơn giản và ý nghĩa của tinh thần đoàn kết trong gia đình khi gặp phải hoàn cảnh khó khăn.
Sách thầy cô Vietjack biên soạn:
CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ
Lời giải
* Hình thức:
Đoạn văn phân tích tác phẩm văn học, đảm bảo đủ dung lượng, đủ bố cục 3 phần, trình bày rõ ràng, mạch lạc; không mắc lỗi chính tả, diễn đạt, ngữ pháp, …
* Nội dung:
1. Mở đoạn
- Trong đoạn trích “Mùa giáp hạt” của Phan Đức Lộc, nhân vật người bà hiện lên như một biểu tượng sống động của tình yêu thương, sự hy sinh và lòng kiên cường trong cảnh nghèo đói.
2. Thân đoạn
a. Hoàn cảnh:
Hoàn cảnh của bà đầy bần hàn, cơ cực khi cả gia đình phải đối mặt với cái đói giữa mùa giáp hạt, nhưng chính trong nghịch cảnh đó, hình ảnh người bà lại trở nên cao đẹp và đáng trân trọng.
b. Đặc điểm nhân vật:
- Một trong những phẩm chất nổi bật của bà là tình yêu thương bao la dành cho các cháu. Bà nghẹn ngào, chia sẻ từng miếng ăn ít ỏi, sẵn sàng nhường cơm trắng cho các cháu trong khi mình ăn củ chuối luộc, nói dối để các cháu an lòng: “Bà thích ăn củ chuối hơn cơm.” Hành động ấy thể hiện rõ sự hy sinh thầm lặng của bà, khiến người đọc xúc động trước tình yêu thương vô bờ bến.
- Bên cạnh đó, bà còn thể hiện sự kiên cường và tần tảo trong việc lo toan cho gia đình. Khi gạo hết, bà tất tả vay gạo, bán cả con nghé – tài sản lớn nhất – để trang trải nợ nần và mua thêm lương thực. Hình ảnh bà thao thức không ngủ, dáng người gầy sọp và đôi mắt hốc hác chính là minh chứng sống động cho nỗi lo toan, hy sinh không ngừng nghỉ vì con cháu.
c. Nghệ thuật:
Tác giả Phan Đức Lộc đã sử dụng nghệ thuật miêu tả tâm lý tinh tế và chân thực, khắc họa nội tâm nhân vật qua từng lời nói, hành động. Những chi tiết như tiếng thở dài, đôi mắt rơm rớm nước, hay hình ảnh bà nhường phần ăn cho cháu được lồng ghép khéo léo, giàu cảm xúc, giúp người đọc thấu hiểu nỗi khổ tâm và tình yêu thương của bà. Bên cạnh đó, nghệ thuật tương phản giữa hoàn cảnh nghèo đói và phẩm chất cao đẹp của bà càng làm nổi bật giá trị nhân văn của câu chuyện.
3. Kết bài
Qua nhân vật người bà, tác giả không chỉ khắc họa rõ nét một hình ảnh giàu tình thương mà còn truyền tải thông điệp sâu sắc về tình cảm gia đình, sự hy sinh và nghị lực sống, khơi gợi trong người đọc lòng trân quý những giá trị giản dị nhưng đầy thiêng liêng trong cuộc đời.Lời giải
a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài: nghị luận xã hội.
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: "Là học sinh, em nghĩ làm thế nào để xác định đúng mục tiêu trong học tập và cuộc sống?”
c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết:
- Xác định được các ý cính của bài viết.
- Sắp xếp được các ý hợp lí theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận:
* Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát quan điểm của cá nhân về vấn đề.
* Triển khai vấn đề nghị luận:
I. Mở bài
- Tuổi học trò là giai đoạn đẹp nhất của đời người, cũng là lúc chúng ta bắt đầu đặt những viên gạch đầu tiên cho tòa lâu đài tương lai. Việc xác định đúng mục tiêu trong học tập và cuộc sống không chỉ là kim chỉ nam định hướng hành trình, mà còn là động lực giúp ta vượt qua mọi khó khăn, thử thách.
- Vậy, làm thế nào để mỗi học sinh chúng ta có thể tìm ra mục tiêu của riêng mình và vững bước trên con đường đã chọn?
II. Thân bài
1. Giải thích vấn đề:
Xác định mục tiêu trong học tập và cuộc sống là quá trình nhận thức và lựa chọn những gì mình muốn đạt được trong tương lai. Đối với học sinh, mục tiêu học tập hoặc đơn giản là hiểu sâu kiến thức. Mục tiêu cuộc sống rộng hơn, bao gồm cả sự nghiệp, gia đình, các mối quan hệ xã hội, và cả những giá trị tinh thần mà mỗi người hướng đến.
2. Phân tích vấn đề:
*Thực trạng:
Hiện nay, nhiều học sinh vẫn còn mơ hồ về mục tiêu của mình. Các em học tập và sống theo quán tính, không có định hướng rõ ràng, dẫn đến việc lãng phí thời gian, công sức, và tiềm năng. Một số em lại đặt ra những mục tiêu quá cao hoặc không phù hợp với khả năng, dẫn đến thất vọng và chán nản.
*Nguyên nhân:
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên. Một phần là do áp lực từ gia đình và xã hội, khiến học sinh không có đủ thời gian và không gian để suy nghĩ về những gì mình thực sự muốn. Một phần khác là do thiếu thông tin và định hướng từ nhà trường và người lớn. Ngoài ra, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và mạng xã hội cũng khiến học sinh dễ bị phân tâm và mất tập trung vào những mục tiêu dài hạn.
* Vì sao cần giải quyết vấn đề? (Hậu quả xảy ra nếu vấn đề không được giải quyết):
Việc không xác định được mục tiêu đúng đắn có thể dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực. Học sinh có thể trở nên mất phương hướng, thiếu động lực học tập, và dễ bị lôi kéo vào những hoạt động không lành mạnh. Về lâu dài, việc này có thể ảnh hưởng đến sự nghiệp, hạnh phúc, và chất lượng cuộc sống của các em.
* Đưa ra ý kiến trái chiều và phản biện lại:
Một số người cho rằng việc đặt mục tiêu quá sớm có thể hạn chế sự phát triển tự nhiên của học sinh. Tuy nhiên, việc xác định mục tiêu không có nghĩa là gò ép bản thân vào một khuôn khổ cứng nhắc. Mục tiêu có thể thay đổi và điều chỉnh theo thời gian, miễn là nó phù hợp với sở thích, khả năng, và giá trị của mỗi người.
* Giải pháp giải quyết vấn đề:
- Tự nhìn nhận bản thân, khám phá thế mạnh và đam mê:
+ Thường xuyên dành thời gian suy ngẫm về bản thân, những điều mình yêu thích, giỏi giang và mong muốn đạt được.
+ Tham gia các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ để trải nghiệm và khám phá bản thân qua các bài trắc nghiệm tính cách, hướng nghiệp.
-> Hiểu rõ bản thân là bước đầu tiên để xác định mục tiêu phù hợp. Nhiều tấm gương thành công đã chia sẻ rằng, họ đạt được những thành tựu lớn lao là nhờ dám theo đuổi đam mê và phát huy thế mạnh của bản thân. Steve Jobs, Bill Gates, Mark Zuckerberg,... đều là những minh chứng rõ nét.
- Học hỏi từ những người xung quanh, từ những tấm gương thành công:
+ Tìm đọc sách, báo, xem phim tài liệu về những người thành công trong lĩnh vực mình quan tâm.
+ Gặp gỡ, trò chuyện với những người có kinh nghiệm, thành tựu để học hỏi.
-> Những tấm gương thành công là nguồn cảm hứng lớn lao, giúp ta mở rộng tầm nhìn, hiểu biết và học hỏi từ những kinh nghiệm quý báu của họ.
- Đặt mục tiêu cụ thể, rõ ràng, có tính khả thi:
- Lên kế hoạch hành động và kiên trì thực hiện:
* Liên hệ bản thân:
- Bản thân tôi cũng từng trải qua những khó khăn trong việc xác định mục tiêu. Tuy nhiên, nhờ sự động viên của gia đình và thầy cô, tôi đã dần tìm ra được đam mê của mình và đặt ra những mục tiêu phù hợp. Tôi tin rằng mỗi học sinh đều có tiềm năng riêng, và việc xác định mục tiêu đúng đắn sẽ giúp bản thân ta phát huy tối đa tiềm năng đó.
III. Kết bài
- Xác định mục tiêu trong học tập và cuộc sống là một quá trình quan trọng và không thể thiếu đối với mỗi học sinh. Nó không chỉ giúp ta có định hướng rõ ràng, mà còn tạo động lực và niềm tin để vượt qua khó khăn, thử thách. Tôi hy vọng rằng qua bài viết này, mỗi người sẽ hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc xác định mục tiêu và có thể áp dụng những giải pháp trên để tìm ra con đường riêng của mình. Hãy nhớ rằng, mục tiêu không phải là đích đến cuối cùng, mà là ngọn hải đăng soi đường cho chúng ta trên hành trình dài phía trước.d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau:
- Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan diểm của cá nhân.
- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.
- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục; lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng.đ. Diễn đạt:
Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản.e. Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.
Lời giải
Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.
Lời giải
Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.
Lời giải
Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.
Lời giải
Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.
Nhắn tin Zalo