Văn bản ngữ liệu

BẮT ĐẦU TỪ VIỆC NHỎ

(Đỗ Thành Long)

(1) Một trong những câu chuyện truyền cảm hứng nhất thế giới hiện nay là về Elon Musk, với những giấc mơ và khả năng biến thành hiện thực của ông về tương lai nhân loại, từ cuộc sống đa hành tinh tới liên kết thần kinh người - máy. Nhưng những ai đọc cuốn sách nổi tiếng viết về ông của Isaac Walterson đều biết, bên cạnh khả năng sáng tạo đáng kinh ngạc, Elon Musk còn có sự tập trung đến mức ám ảnh vào các chi tiết và khả năng giải quyết vấn đề ở cấp kỹ thuật trong từng sản phẩm mà ông tạo ra. Và chính những chi tiết đó khiến cho Elon Musk trở nên khác biệt với phần còn lại của thế giới, cũng giống như cách chiếc iPhone khác biệt với phần còn lại của thế giới điện thoại, dù có hình dáng và tính năng cơ bản giống nhau. Những nhà lãnh đạo thành công nhất Việt Nam mà tôi biết, dù thường xuất hiện trên truyền thông với những hoài bão và ước mơ lớn lao, đều là những người tập trung cao độ vào từng chi tiết trong tổ chức của mình.

(2) Vì vậy, để có thể biến những giấc mơ lớn thành hiện thực, chúng ta cần phải bắt đầu từ việc xác định và học cách làm những việc nhỏ một cách đúng đắn từ đầu.

(3) Vì mỗi cá nhân là một tế bào của xã hội, một cơ thể khỏe mạnh cần mỗi bộ phận khỏe mạnh. Không phải ai trong chúng ta cũng có thể trở thành người hùng, nhưng chắc chắn mỗi người đều có thể đóng góp cho xã hội bằng việc tự đặt mình trong khuôn khổ chung, chỉn chu trong từng việc nhỏ và trở thành phiên bản tốt hơn chính mình của ngày hôm qua.

(Trích: Bắt đầu từ việc nhỏ, Đỗ Thành Long, https://vnexpress.net/bat-dau-tu-viec-nho-4825260.html 9/12/2024)

13.2. Câu hỏi đọc hiểu và viết

13.2.1. Câu hỏi đọc hiểu

Xác định mục đích nghị luận của văn bản.

 - Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: phân tích giá trị triết lí sống của văn bản trong thời đại hiện nay.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu ngắn gọn văn bản “Bắt đầu từ việc nhỏ” của Đỗ Thành Long – một văn bản truyền cảm hứng, khẳng định vai trò của sự chỉn chu trong từng hành động nhỏ đối với sự thành công và phát triển cá nhân.

- Dẫn dắt đến vấn đề nghị luận: Giá trị triết lí sống mà văn bản mang lại có ý nghĩa sâu sắc và thiết thực trong thời đại hiện nay.

* Thân bài:

a. Giải thích triết lí sống của văn bản

- Triết lí sống cốt lõi:

+ Hành trình hiện thực hóa ước mơ lớn bắt đầu từ việc làm tốt những điều nhỏ.

+ Sự trưởng thành và đóng góp cho xã hội không nhất thiết phải đến từ những hành động vĩ đại, mà từ sự chỉn chu, trách nhiệm trong từng việc nhỏ hằng ngày.

- Thông điệp chính:

+ Chỉ khi từng cá nhân sống có trách nhiệm, làm tốt phần việc của mình, xã hội mới có thể vận hành tốt.

+ “Trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình hôm qua” là một quá trình kiên trì và thực tế nhất để phát triển bản thân.

b. Phân tích giá trị triết lí sống trong bối cảnh hiện nay

- Trong bối cảnh xã hội nhiều biến động, phát triển nhanh chóng:

+ Con người dễ chạy theo thành công nhanh, bỏ qua nền tảng từ việc nhỏ.

+ Triết lí sống này nhắc nhở cần xây chắc gốc rễ để phát triển bền vững.

- Đối với người trẻ – thế hệ tương lai:

+ Người trẻ thường ôm mộng lớn, nhưng thiếu kiên nhẫn với hiện tại.

+ Việc rèn luyện sự tỉ mỉ, kỷ luật từ những việc nhỏ sẽ giúp họ trưởng thành vững vàng hơn.

- Trong môi trường học đường và công sở: Từng hành động nhỏ như đúng giờ, giữ lời hứa, làm bài tử tế, viết email cẩn thận… tạo nên sự tin cậy, nền nếp và hiệu quả lâu dài.

- Góp phần xây dựng xã hội văn minh, lành mạnh:

+ Khi mỗi người biết “tự đặt mình trong khuôn khổ chung”, xã hội sẽ ít vi phạm, ít đổ vỡ hơn.

+ Sự tử tế, trung thực trong việc nhỏ làm nên phẩm chất lớn.

c. Dẫn chứng cụ thể

- Trong văn bản: Elon Musk – người không chỉ có ước mơ lớn mà còn ám ảnh với từng chi tiết nhỏ; những nhà lãnh đạo Việt Nam thành công vì tập trung cao độ vào từng khâu tổ chức.

- Trong thực tế:

+ Người kỹ sư sửa một con ốc, người thợ cắm hoa đúng kỹ thuật, hay học sinh làm bài chỉn chu – đều đang tạo ra giá trị.

+ Ví dụ: Steve Jobs cũng nổi tiếng vì sự cầu toàn đến từng góc bo của thiết bị Apple – tạo nên khác biệt.

d. Phản đề (mở rộng vấn đề)

- Không nên hiểu việc “chỉn chu trong từng việc nhỏ” là cứng nhắc, cầu toàn quá mức – dễ gây áp lực, trì trệ.

- Cần kết hợp giữa kỷ luật và linh hoạt, giữa chăm chút tiểu tiết và tầm nhìn dài hạn.

* Kết bài:

- Khẳng định lại: Văn bản “Bắt đầu từ việc nhỏ” đã mang đến một triết lí sống có giá trị bền vững, đặc biệt trong thời đại biến đổi không ngừng như hiện nay.

- Mỗi người, nhất là người trẻ, cần ghi nhớ: muốn thay đổi thế giới, trước hết phải thay đổi chính mình – từ những điều nhỏ nhất.

Bài văn tham khảo

Trong nhịp sống hiện đại đầy vội vã và cạnh tranh, con người ngày càng có xu hướng hướng về những điều lớn lao: một giấc mơ rực rỡ, một thành công vang dội, một vị trí nổi bật giữa cộng đồng. Nhưng giữa dòng chảy hối hả ấy, bài viết “Bắt đầu từ việc nhỏ” của Đỗ Thành Long như một lời nhắn nhủ bình dị mà sâu xa: Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ. Triết lí sống tưởng như đơn giản ấy lại là một định hướng sâu sắc cho mỗi con người trên hành trình trưởng thành và kiến tạo giá trị trong thời đại ngày nay.

Văn bản khẳng định một chân lí: Không có ước mơ lớn nào trở thành hiện thực nếu thiếu đi nền móng từ những việc nhỏ được làm một cách chỉn chu. Thành công không đến từ phép màu, mà là kết quả của hàng trăm, hàng ngàn lựa chọn, hành động kiên trì mỗi ngày. Tác giả lấy ví dụ từ Elon Musk – một thiên tài không chỉ bởi tầm nhìn về cuộc sống đa hành tinh, mà còn bởi khả năng tập trung đến từng chi tiết nhỏ trong sản phẩm. Cũng như chiếc iPhone khác biệt không phải vì vẻ ngoài, mà vì sự hoàn hảo trong từng con chip, từng nét thiết kế. Sự vĩ đại, đôi khi, được chưng cất từ những điều tưởng như vụn vặt.

Trong bối cảnh xã hội hôm nay, triết lí sống này càng trở nên thiết thực và cần thiết. Thế giới đang chuyển mình nhanh đến chóng mặt, và người trẻ đứng trước muôn vàn lựa chọn, cám dỗ cũng như áp lực thành công. Giữa những hoài bão bùng cháy, nhiều người dễ lạc lối vì bỏ qua những điều cơ bản: đúng giờ, giữ lời hứa, hoàn thành một công việc nhỏ với thái độ nghiêm túc. Nhưng chính những điều nhỏ ấy lại là thước đo bản lĩnh, là bước đệm vững chắc để từng bước tiến xa. Một học sinh chăm ghi bài, một người lao công quét sạch từng con phố, một nhân viên không sai hẹn – tất cả đều đang âm thầm đặt những viên gạch xây nên ngôi nhà vững chãi của xã hội.

Không chỉ dừng lại ở sự trưởng thành cá nhân, việc sống chỉn chu còn là cách để mỗi người góp phần xây dựng một cộng đồng văn minh, có kỷ cương. Khi mỗi cá nhân ý thức giữ trọn vai trò của mình trong khuôn khổ chung, xã hội sẽ ít hỗn loạn hơn, nhiều tử tế hơn. Trưởng thành không phải là một cột mốc tuổi tác, mà là quá trình dài học cách sống có trách nhiệm, có chiều sâu và có ích. Và con đường ấy, không bắt đầu từ những tuyên ngôn rực rỡ, mà từ từng bước chân thầm lặng, từng hành động kiên trì mỗi ngày.

Tất nhiên, cũng cần tỉnh táo để phân biệt giữa sự chỉn chu và sự cầu toàn cực đoan. Làm tốt việc nhỏ không đồng nghĩa với tự bó buộc trong sự chi li, vụn vặt; mà là biết cân bằng giữa tầm nhìn lớn và hành động cụ thể, giữa mơ ước bay cao và đôi chân vững vàng trên mặt đất.

Triết lí “bắt đầu từ việc nhỏ” mà văn bản gợi mở, vì thế, không chỉ là một lời khuyên sống, mà là một kim chỉ nam cho hành trình làm người. Giữa một thế giới đầy biến động, nơi mọi giá trị luôn bị thử thách, sống tử tế, chỉn chu từ điều nhỏ nhất chính là cách mỗi người giữ vững bản lĩnh, nuôi lớn ước mơ, và trở thành phiên bản tốt đẹp hơn của chính mình – mỗi ngày.

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Trình bày suy nghĩ về thông điệp: “Chỉn chu trong từng việc nhỏ là cách tốt nhất để trưởng thành”.

- Hệ thống ý

+ Là một thông điệp sâu sắc về hành trình rèn luyện và hoàn thiện bản thân.

+ Người sống chỉn chu sẽ biết trân trọng công việc, tôn trọng người khác và có khả năng thích nghi với môi trường sống.

+ Thói quen xuề xòa, qua loa sẽ kéo theo sự thiếu tin cậy, dễ thất bại trong các mối quan hệ và công việc.

+ Mỗi chúng ta, nhất là người trẻ, hãy bắt đầu bằng việc sống chỉn chu từng ngày để từng bước trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ thực tế để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ về thông điệp về sự tỉ mỉ, cẩn thận, chỉn chu trong công việc được thể hiện trong văn bản ngữ liệu.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về quan điểm.

Đoạn văn tham khảo

“Chỉn chu trong từng việc nhỏ là cách tốt nhất để trưởng thành” – một thông điệp sâu sắc về hành trình rèn luyện và hoàn thiện bản thân. Trong cuộc sống, không phải ai cũng có điều kiện để bắt đầu bằng những việc lớn, nhưng ai cũng có thể làm tốt những việc nhỏ: đúng giờ, giữ lời hứa, giữ gìn vệ sinh, hoàn thành bài học,... Chính những hành động nhỏ ấy, khi được thực hiện đều đặn, nghiêm túc sẽ tạo nên thói quen tốt, hình thành trách nhiệm cá nhân và ý thức kỷ luật – nền tảng cốt lõi của sự trưởng thành. Người sống chỉn chu sẽ biết trân trọng công việc, tôn trọng người khác và có khả năng thích nghi với môi trường sống. Ngược lại, thói quen xuề xòa, qua loa sẽ kéo theo sự thiếu tin cậy, dễ thất bại trong các mối quan hệ và công việc. Trưởng thành không phải là một mốc thời gian, mà là quá trình tích lũy từ chính những điều nhỏ nhặt nhất. Vì vậy, mỗi chúng ta, nhất là người trẻ, hãy bắt đầu bằng việc sống chỉn chu từng ngày để từng bước trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình.