Văn bản ngữ liệu

DÁM NGHĨ LỚN

(Ph.D, David J. Schawartz)

Sức mạnh của niềm tin không có gì là ma thuật hay bí ẩn cả. Niềm tin, tức thái độ “tôi tin là tôi có thế”, luôn lan tỏa một sức mạnh, khơi dậy những khả năng tiềm ẩn và tiếp thêm nghị lực cho ta. Khi bạn tin rằng, “tôi có thể làm được” thì cách thức thực hiện sẽ xuất hiện.

Có không ít bạn trẻ bắt đầu một công việc mới mỗi ngày trên khắp thế giới. Mỗi người đều “mơ ước” một ngày nào đó, mình sẽ vươn đến đỉnh cao của sự nghiệp. Điều đáng tiếc là phần lớn những bạn trẻ này lại chưa tin hẳn vào bản thân mình. Chính nếp nghĩ “tôi không thể” đã hạn chế khả năng sáng tạo và khiến họ không tìm ra được con đường thích hợp để vươn lên. Đây là lề thói suy nghĩ thường thấy ở những người “bình thường”.

Tuy nhiên, vẫn có một số ít bạn trẻ dám tin rằng họ sẽ thành công. Họ bắt tay vào công việc bằng thái độ tích cực: “Tôi đang vươn đến đỉnh cao đây!”. Và với niềm tin lớn lao ấy, họ đã thành công. Bằng suy nghĩ “không gì là không thể”, những người trẻ này quan sát và học hỏi cách làm việc của thế hệ đi trước. Họ tìm hiểu cách tiếp cận vấn đề, cách ra quyết định cũng như thái độ làm việc của những người thành đạt. Thật vậy, bí quyết “cần phải thực hiện như thế nào” luôn đến với những ai tin rằng mình có thể làm được.

(Ph.D, David J. Schawartz, Dám nghĩ lớn, NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2021, tr. 9 – 10)

17.2. Câu hỏi đọc hiểu và viết

17.2.1. Câu hỏi đọc hiểu

Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: trình bày suy nghĩ của mình về mối quan hệ giữa niềm tin và hành động trong hành trình chinh phục mục tiêu.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Dẫn dắt:

+ Trong cuộc sống, con người luôn đặt ra cho mình những mục tiêu để phấn đấu.

+ Trên hành trình ấy, có người thành công, có người thất bại, và một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định kết quả là niềm tin và hành động.

- Giới thiệu vấn đề: Văn bản “Dám nghĩ lớn” khẳng định: khi tin rằng “mình có thể làm được” thì cách thức thực hiện sẽ xuất hiện. Niềm tin và hành động là hai yếu tố gắn bó chặt chẽ, bổ trợ cho nhau.

* Thân bài:

a. Giải thích vấn đề

- Niềm tin: Sự tin tưởng vào khả năng của bản thân, tin rằng mình có thể đạt được điều mong muốn, dù khó khăn.

- Hành động: Việc cụ thể hóa mục tiêu và niềm tin bằng những việc làm thiết thực, có kế hoạch.

- Mối quan hệ:

+ Niềm tin là động lực khởi đầu, định hướng tinh thần.

+ Hành động là con đường thực hiện để biến niềm tin thành hiện thực.

+ Hai yếu tố này cần song hành: có niềm tin mà không hành động → viển vông; chỉ hành động mà thiếu niềm tin → dễ bỏ cuộc.

b. Vai trò của niềm tin trong hành trình chinh phục mục tiêu

- Khơi dậy tiềm năng: Giúp con người vượt qua giới hạn tự đặt ra.

- Tạo động lực và sự kiên trì: Khi tin vào bản thân, con người sẽ không dễ dàng chùn bước.

- Định hướng suy nghĩ tích cực: Giúp tìm ra giải pháp khi gặp khó khăn.

- Dẫn chứng:

+ Thomas Edison kiên trì thử nghiệm hàng nghìn lần để tạo ra bóng đèn nhờ tin vào mục tiêu của mình.

+ Học sinh tự tin vào khả năng của mình thường dám thử sức ở các kỳ thi, cuộc thi lớn.

c. Vai trò của hành động

- Chuyển hóa niềm tin thành kết quả cụ thể: Niềm tin chỉ là ý tưởng, hành động mới biến ý tưởng thành hiện thực.

- Tích lũy kinh nghiệm và kỹ năng: Qua quá trình hành động, con người học hỏi, điều chỉnh chiến lược.

- Tạo ra thành tựu thực tế: Không có hành động thì niềm tin chỉ là mơ mộng.

- Dẫn chứng:

+ Elon Musk có tầm nhìn lớn (đưa con người lên sao Hỏa) nhưng phải trải qua hàng loạt thử nghiệm và thất bại với SpaceX trước khi thành công.

+ Một vận động viên tin mình sẽ vô địch nhưng vẫn cần tập luyện hàng ngày mới đạt kết quả.

d. Mối quan hệ gắn bó, tác động qua lại

- Niềm tin thúc đẩy hành động: Khi tin tưởng, con người mới dám bắt đầu và kiên trì.

- Hành động củng cố niềm tin: Khi có kết quả ban đầu, niềm tin càng mạnh mẽ.

- Cả hai kết hợp tạo nên sức mạnh bền bỉ giúp vượt qua thử thách.

đ. Phản đề

- Chỉ có niềm tin mà không hành động: dẫn đến ảo tưởng, thất vọng.

- Chỉ hành động mà không có niềm tin: dễ nản chí, bỏ cuộc giữa chừng.

e. Bài học và liên hệ bản thân

- Cần nuôi dưỡng niềm tin thông qua việc đặt mục tiêu rõ ràng, phù hợp với năng lực.

- Xây dựng kế hoạch cụ thể, từng bước hiện thực hóa mục tiêu.

- Tự liên hệ: Chia sẻ một trải nghiệm cá nhân (ví dụ: tin mình có thể đạt học bổng, từ đó lên kế hoạch học tập và đã thành công).

* Kết bài:

- Khẳng định lại: Niềm tin và hành động là đôi cánh giúp con người bay tới thành công.

- Thông điệp: Tin vào bản thân và kiên trì hành động sẽ biến những điều tưởng chừng không thể thành hiện thực.

Bài văn tham khảo

Trong hành trình chinh phục những ước mơ, mỗi con người giống như một người thủy thủ đưa con thuyền đời mình ra khơi. Giữa biển lớn mênh mông, có người thuận gió vươn buồm, cũng có người chao đảo giữa sóng dữ. Điều gì đã làm nên sự khác biệt ấy? Văn bản “Dám nghĩ lớn” của Ph.D, David J. Schwartz đã thì thầm câu trả lời: khi tin rằng “mình có thể làm được” thì con đường và cách thức thực hiện sẽ tự mở ra. Và trên con đường ấy, niềm tin và hành động là hai cánh buồm không thể thiếu.

Niềm tin là ánh đuốc soi đường trong đêm tối. Đó là sự tin tưởng vào khả năng của chính mình, là lời thì thầm “mình làm được” vang vọng giữa những nghi ngờ. Người có niềm tin như người thủy thủ dám hướng mũi tàu ra xa bờ, bởi họ biết rằng phía chân trời kia là miền đất hứa. Niềm tin khơi dậy tiềm năng còn ngủ yên, tiếp thêm sức mạnh để ta không chùn bước trước những con sóng lớn của cuộc đời. Hãy nhớ đến Thomas Edison – người đã thất bại hơn một nghìn lần trước khi thắp sáng thế giới bằng bóng đèn điện. Nếu ông không tin vào mục tiêu của mình, liệu nhân loại có được sống trong ánh sáng như hôm nay?

Thế nhưng, niềm tin thôi chưa đủ. Để con thuyền tiến về phía trước, bàn tay ta phải kéo dây buồm, chèo lái vững vàng – đó chính là hành động. Hành động là những việc làm cụ thể, kiên trì, biến ý tưởng thành hiện thực. Elon Musk từng nuôi giấc mơ đưa con người lên sao Hỏa, nhưng nếu ông chỉ ngồi mơ mộng, SpaceX đã không thể có những chuyến phóng thành công. Hay như một vận động viên điền kinh, dù tin mình sẽ vô địch, họ vẫn phải tập luyện mồ hôi ướt đẫm mỗi ngày để bước lên bục chiến thắng.

Niềm tin và hành động giống như đôi cánh của một con chim. Thiếu một cánh, chim không thể bay; thiếu một yếu tố, con người khó đạt đến thành công. Niềm tin mạnh mẽ sẽ thôi thúc ta bắt đầu, còn hành động không ngừng sẽ củng cố và nuôi dưỡng niềm tin ấy. Ngược lại, nếu chỉ tin mà không làm, ta dễ rơi vào ảo tưởng; chỉ làm mà không tin, ta dễ bỏ cuộc khi gặp thử thách.

Tôi từng có lần muốn tham gia một cuộc thi hùng biện cấp tỉnh. Ban đầu, ý nghĩ “mình không thể” như một tảng đá đè nặng. Nhưng rồi, tôi chọn tin rằng mình làm được. Từ niềm tin ấy, tôi lập kế hoạch luyện tập mỗi tối, tìm kiếm tài liệu, tập nói trước gương. Ngày bước lên sân khấu, tôi đã tự tin hơn bao giờ hết – và giải Nhì khi ấy là phần thưởng xứng đáng cho cả niềm tin lẫn công sức bỏ ra.

Trong cuộc sống, mục tiêu nào cũng cần đôi cánh của niềm tin và hành động. Niềm tin thắp sáng con đường, hành động biến ánh sáng ấy thành thực tại. Chỉ khi ta vừa tin vào bản thân, vừa bền bỉ hành động, những điều tưởng chừng không thể mới trở thành có thể. Và khi ấy, con thuyền đời ta sẽ vươn buồm ra khơi, vượt sóng lớn để chạm tới chân trời mơ ước.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Trình bày suy nghĩ của mình về quan điểm: “Niềm tin quan trọng hơn năng lực”.

- Hệ thống ý

+ Niềm tin và năng lực đều là những yếu tố quan trọng trên con đường đi tới thành công, nhưng nhiều khi niềm tin lại có vai trò quyết định hơn.

+ Năng lực là điều kiện cần, nhưng nếu thiếu niềm tin, con người dễ chùn bước trước khó khăn và bỏ lỡ cơ hội.

+ Niềm tin giống như ngọn lửa sưởi ấm ý chí, thúc đẩy ta kiên trì, dám thử và dám chấp nhận thất bại để tiến lên.

+ Năng lực có thể được rèn luyện, tích lũy theo thời gian, nhưng niềm tin là sức mạnh nội tâm giúp ta khai thác trọn vẹn năng lực ấy.

+ Mỗi người cần nuôi dưỡng niềm tin đúng đắn, biến nó thành động lực hành động và song song rèn luyện năng lực để biến những điều tưởng chừng không thể thành có thể.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ thực tế để minh chứng cho nhận định.

+ Phân tích ý nghĩa sâu sắc của quan điểm với cuộc sống con người.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về quan điểm.

Đoạn văn tham khảo

Niềm tin và năng lực đều là những yếu tố quan trọng trên con đường đi tới thành công, nhưng nhiều khi niềm tin lại có vai trò quyết định hơn. Năng lực là điều kiện cần, nhưng nếu thiếu niềm tin, con người dễ chùn bước trước khó khăn và bỏ lỡ cơ hội. Niềm tin giống như ngọn lửa sưởi ấm ý chí, thúc đẩy ta kiên trì, dám thử và dám chấp nhận thất bại để tiến lên. Lịch sử và đời sống hiện đại có nhiều tấm gương chứng minh điều đó: Nick Vujicic – người không tay, không chân – vẫn trở thành diễn giả truyền cảm hứng toàn cầu nhờ niềm tin mãnh liệt vào giá trị bản thân. Năng lực có thể được rèn luyện, tích lũy theo thời gian, nhưng niềm tin là sức mạnh nội tâm giúp ta khai thác trọn vẹn năng lực ấy. Vì vậy, mỗi người cần nuôi dưỡng niềm tin đúng đắn, biến nó thành động lực hành động và song song rèn luyện năng lực để biến những điều tưởng chừng không thể thành có thể.