I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)

Đọc văn bản:

CÂU CÁ MÙA THU

(Thu Điếu)

Ao thu lạnh lẽo nước trong veo,

Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo.

Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,

Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo.

Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt.

Ngõ trúc quanh co khách vắng teo.

Tựa gối, ôm cần (1) lâu chẳng được,

Cá đâu đớp động dưới chân bèo.

                                                                      Nguyễn Khuyến                                         

                                        (Thơ văn Nguyễn Khuyến, NXB Văn học, Hà Nội, 1971)

Chú thích:

* Tác giả Nguyễn Khuyến.

- Nguyễn Khuyến (1835-1909),  sinh ra tại Nam Định nhưng lớn lên và sống chủ yếu ở Yên Đổ, huyện Lục Bình, tỉnh Hà Nam , xuất thân trong một gia đình nhà nho nghèo.

- Ông là người tài năng( từng đỗ đầu ba kì thi nên được gọi là Tam nguyên Yên Đổ), cốt cách thanh cao, có tấm lòng yêu nước thương dân.

- Sau một thời gian làm quan cho nhà Nguyễn , chán ghét thời cuộc nên ông cáo quan về ở ẩn.

- Ông được mệnh danh là nhà thơ của làng quê Việt Nam bởi phần lớn những sáng tác của ông đều viết về vẻ đẹp của nông thôn Việt Nam với tình yêu quê hương , đất nước sâu sắc.

* Tác phẩm Câu cá mùa thu (Thu điếu)

- Nằm trong chùm thơ thu ba bài “nức danh nhất” về thơ Nôm của Nguyễn Khuyến, được Nguyễn Khuyến viết vào thời gian sau khi ông đã từ quan về sống ở quê nhà.

*(1)Cần : Cần câu

Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.

Các từ ngữ chỉ màu sắc: trong veo, sóng biếc, lá vàng, xanh ngắt.

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh nêu được các từ ngữ như trên : 0,5 điểm.

- Học sinh nêu được 1-2 từ ngữ/ 0,25 điểm. .

Nội dung của văn bản: Vẻ đẹp của bức tranh cảnh sắc mùa thu ,đồng thời qua đó cho thấy tình yêu thiên nhiên , yêu quê hương , đất nước tha thiết cũng như tâm trạng thời thế của Nguyễn Khuyến.

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh nêu được các ý như trên (hoặc có cách diễn đạt tương đương): 0,75 điểm.

- Học sinh nêu được 1 ý/ 0,25 điểm. .

- Vần “eo” : veo, teo, vèo, teo, bèo .

-Tác dụng: Góp phần diễn tả không gian vắng lặng, thu nhỏ dần và khép kín, phù hợp với tâm trạng của nhân vật trữ tình. Đồng thời thể hiện sự độc đáo, tạo tính nhạc tăng sức gợi hình, gợi cảm, nâng cao hiệu quả biểu đạt của các từ ngữ, hình ảnh .

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh nêu được các ý như trên : 0,75 điểm.

- Học sinh nêu được 1 ý/ 0,25 điểm. .

Bức tranh mùa thu được tác giả miêu tả: Một bức tranh mùa thu đẹp dân dã, bình dị; tĩnh lặng , thanh sơ ,trong trẻo và đượm buồn.

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh nêu được các ý như trên (hoặc có cách diễn đạt tương đương): 1,0 điểm.

- Học sinh nêu được 1 ý : 0,25 điểm.

- Học sinh nêu được 2 ý: 0, 75 điểm.

Cảm nhận về vẻ đẹp tâm hồn của nhà thơ : Một tâm hồn tinh tế, hòa mình với thiên nhiên, gắn bó thiết tha với quê hương và yêu nước thầm kín mà sâu sắc

.Hướng dẫn chấm:

- Học sinh nêu được các ý như trên (hoặc có cách diễn đạt tương đương): 1,0 điểm.

- Học sinh nêu được 1 ý : 0,25 điểm.

- Học sinh nêu được 2 ý: 0, 75 điểm.

– Hình thức: một đoạn văn

– Nội dung cần có những ý sau:

+ Lợi ích của môi trường thiên nhiên:Môi trường thiên nhiên là toàn bộ điều kiện tự nhiên xung quanh như đất, nước, không khí, hệ sinh thái.... đem lại nguồn khí thở vô tận cho con người, bảo vệ không khí trong sạch,  phục vụ sinh hoạt cho con người hằng ngày, giúp cân bằng hệ sinh thái, điều hòa khí hậu…

+ Hậu quả của việc hủy hoại môi trường thiên nhiên: làm biến đổi khí hậu; đất đai ,nguồn nước bị ô nhiễm ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng con người.

+ Trách nhiệm: Bảo vệ môi trường không chỉ là nhiệm vụ của mỗi cá nhân, mỗi dân tộc mà còn là nhiệm vụ chung của toàn nhân loại. Vì vậy chúng ta phải hành động :Trồng cây, gây rừng; thu gom và xử lí rác thải đúng quy định ;hạn chế sử dụng túi ni lông,phân hóa học, thuốc trừ sâu; tuyên truyền lợi ích của môi trường đến tất cả mọi người…..

 Hướng dẫn chấm:

- Học sinh nêu được các ý như trên (hoặc có cách diễn đạt tương đương): 1.0 điểm.

- Học sinh nêu được ý 1: 0,25 điểm.

- Học sinh nêu được ý 2: 0,25 điểm.

- Học sinh nêu được ý 3: 0,5 điểm..