I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

CÁ CHUỐI CON

“Càng chờ càng bằn bặt. Đàn chuối con không biết làm thế nào, cứ bơi ngược bơi xuôi. Đang lúc chúng bàn nhau định cử một chị chuối lên bờ tìm mẹ, thì nghe ùm một tiếng. Mẹ đã về. Không có một chú kiến nào nổi lên mặt nước, nhưng đàn chuối con cũng không để ý đến điều đó. Chúng xúm lại quanh mẹ và hỏi:

- Mẹ ơi, sao mẹ đi lâu thế?

- Kìa, mẹ làm sao kìa!

- Sao mẹ lại có máu ở cổ?

Chúng hỏi dồn dập, vừa hỏi vừa khóc. Chuối mẹ âu yếm bơi quanh đàn con và kể cho con nghe chuyện vừa xảy ra với mụ mèo.

- … Mẹ vật lộn với nó mãi. Đã tưởng không còn về đây với các con được.

- Chuối mẹ nói rồi ứa nước mắt, không kể tiếp được nữa.

- Chỉ tại thằng út.

- Chỉ tại thằng út…

Bọn chuối con nhao nhao kết tội chuối út. Chuối út biết mình có lỗi nhưng vẫn gân cổ lên cãi:

- Tại em ư? Lần này thì đúng là tại em. Nhưng các lần khác mẹ vẫn phải đi kiếm mồi cho chúng ta kia mà! Lỡ những lần ấy mẹ gặp mụ mèo thì có phải tại cả các anh các chị nữa không?

Thấy chuối út nói cũng có lí, bọn chuối con im lặng một lát rồi kéo nhau ra bàn bạc. Chuối út xin nói trước:

- Bây giờ chúng ta cũng đã hơi lớn rồi, chúng ta đừng làm khổ mẹ nữa. Chúng ta sẽ cùng nhau bơi quanh ao tự kiếm mồi. Các anh chị thấy thế nào?

- Đồng ý!

- Đồng ý đấy!

- Các con đang bàn gì mà vui vẻ vậy? - Chuối mẹ bơi lại hỏi.

- Chúng con đang bàn nhau tự đi kiếm ăn. – Chuối út thưa. – Chúng con không làm phiền mẹ nữa. Bây giờ mẹ đau, mẹ về hang nghỉ đi.

- Trời ơi, các con tôi ngoan quá! Nhưng mà này các con, nếu con nào chưa tự kiếm ăn được, hoặc lúc nào khó kiếm ăn, các con cứ về với mẹ nhá!”

 (Trích: truyện Cá chuối con. In trong Những truyện hay viết cho thiếu nhi.

Xuân Quỳnh, NXB Kim Đồng, 2019)

Xác định ngôi kể được sử dụng trong văn bản trên.

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

* Mở đoạn: Giới thiệu câu chuyện “Cá chuối con” và chủ đề: tình cảm giữa cá chuối mẹ và đàn con.

* Thân đoạn:

- Tình cảm của cá chuối mẹ: yêu thương, quan tâm, dũng cảm đối mặt mụ mèo để trở về với con.

- Tình cảm của cá chuối con: lo lắng, hỏi han, khóc khi thấy mẹ bị thương; dần trưởng thành, học cách tự lập, hợp tác, biết quan tâm mẹ.

- Hành động cá út: biết nhận lỗi, đề xuất tự kiếm mồi, thể hiện trách nhiệm và tinh thần hợp tác.

* Kết đoạn:

- Cảm nhận: tình mẹ con ấm áp, cảm động, giúp các con trưởng thành.

- Bài học: biết trân trọng tình yêu thương của cha mẹ, học cách tự lập và sẻ chia trong gia đình.

Có sự sáng tạo trong cách viết

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn tự sự

- Học sinh biết tạo lập một bài văn tự sự đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định được câu chuyện được kể

Kể lại một trải nghiệm đáng nhớ.

c. Triển khai câu chuyện

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

* Mở bài:

- Giới thiệu khái quát về trải nghiệm đáng nhớ của em (ví dụ: một chuyến đi, một hoạt động, một sự việc…).

- Nêu cảm xúc chung: đó là kỉ niệm em không bao giờ quên.

* Thân bài:

- Hoàn cảnh diễn ra trải nghiệm:

+ Thời gian, địa điểm (khi nào, ở đâu).

+ Lý do hoặc mục đích của trải nghiệm.

- Diễn biến chính của trải nghiệm:

+ Kể lại trình tự sự việc (theo thời gian hoặc cảm xúc).

+ Nêu rõ những việc em và mọi người đã làm, những chi tiết gây ấn tượng mạnh.

+ Miêu tả cảm xúc, suy nghĩ của em trong từng giai đoạn (ban đầu – trong quá trình – khi kết thúc).

- Kết quả, ý nghĩa:

+ Sự việc kết thúc như thế nào.

+ Em học được điều gì sau trải nghiệm đó (tình yêu thương, tinh thần đoàn kết, nghị lực, lòng biết ơn...).

* Kết bài:

- Khẳng định lại ý nghĩa, cảm xúc sâu sắc của trải nghiệm đối với bản thân.

- Có thể nêu mong muốn được trải nghiệm hoặc lặp lại điều đó một lần nữa.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.