(Ngữ liệu ngoài sgk) Qua đèo ngang

Phương pháp giải

Dựa vào đặc trưng thể loại

Lời giải chi tiết

Thể thơ: thất ngôn bát cú

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về từ tượng hình

Lời giải chi tiết

Từ tượng hình: lom khom, lác đác

Phương pháp giải

Từ nội dung rút ra tâm trạng của nhân vật trữ tình

Lời giải chi tiết

Tâm trạng: cô đơn, buồn vì nhớ nước, thương nhà

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức đã học về biện pháp chơi chữ

Lời giải chi tiết

BPTT chơi chữ đồng âm – đồng nghĩa

- Tiếng kêu của hai loài chim được liên tưởng đồng âm với hai danh từ “quốc” và “gia” nên thành loài chim “quốc quốc” và “gia gia”

- “quốc” có nghĩa là “nước” và “gia” có nghĩa là “nhà” vậy nên có sự tương ứng giữa nỗi buồn đau được nhân hóa của mỗi loài vật với tên gọi và tiếng kêu của chúng: con quốc đau lòng nhớ nước, con gia gia mỏi miệng thương nhà.

=> Nhà thơ đã sử dụng tiếng kêu "quốc quốc" và "gia gia" để thể hiện sự nhớ thương đối với đất nước và quê hương của mình, qua đó thể hiện tâm trạng đậm đà của Bà Huyện Thanh Quan.

Phương pháp giải

- Nghệ thuật sử dụng từ ngữ để miêu tả thời gian, không gian.

- Sử dụng từ tượng hình kết hợp với biện pháp đảo ngữ miêu tả cảnh vật; chơi chữ để nói lên nỗi lòng của nhà thơ.

Lời giải chi tiết

Bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan không chỉ gợi tả cảnh sắc thiên nhiên mà còn đặc sắc ở hình thức nghệ thuật tinh tế. Ngay từ câu mở đầu, hình ảnh “bóng xế tà” đã xác định thời gian chiều muộn, gợi không gian nhuốm màu buồn vắng. Nghệ thuật đảo ngữ kết hợp với từ tượng hình trong “Cỏ cây chen đá, lá chen hoa” hay “Lom khom dưới núi, tiều vài chú / Lác đác bên sông, chợ mấy nhà” khiến cảnh vật hiện lên sinh động nhưng thưa thớt, hiu hắt. Đặc biệt, tác giả khéo chơi chữ qua tiếng chim “quốc quốc”, “gia gia” vừa tả âm thanh vừa gợi nhớ nước thương nhà. Câu kết “Một mảnh tình riêng, ta với ta” cùng kết cấu đối ngẫu trang nhã đã khắc họa sâu sắc nỗi cô đơn. Chính nghệ thuật từ ngữ tinh luyện và thủ pháp miêu tả giàu gợi cảm đã làm nên sức sống lâu bền cho bài thơ.