(Ngữ liệu ngoài sgk) Tự tình (1)

TỰ TÌNH (bài 1)

Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom1,

Oán hận trông ra khắp mọi chòm.

Mõ2 thảm không khua mà cũng cốc,

Chuông3 sầu chẳng đánh cớ sao om?

Trước nghe những tiếng thêm rền rĩ,

Sau giận vì duyên để mõm mòm.

Tài tử văn nhân4 ai đó tá?

Thân này đâu đã chịu già tom5!

                                                          Hồ Xuân Hương

                                            (Thơ Hồ Xuân Hương, NXB Văn học, Hà Nội, 1987)

Chú thích:

(1) Bom: phần phía sau con thuyền, nơi người dân chài thường nuôi nhốt gà.

(2), (3) Mõ, Chuông: Mõ và chuông dùng trong nhà chùa có tác dụng làm nguôi dịu lòng người. Ở đây, nhà thơ vận dụng khác. Mõ thảm, chuông sầu: tiếng lòng sầu thảm trong đêm khuya vắng lặng không khua, không đánh mà vẫn vang lên dữ dội những âm thanh khô khốc, ầm ĩ, cốc như mõ và om như chuông.

(4) Tài từ: người có tài và sống phóng khoáng. Văn nhân: người có học và có tài văn chương.

(5) Già tom: như già nhom, chỉ già nua, gầy nhom.