Bài 4: Tôn trọng sự thật

Em cùng các bạn chơi trò chơi “truyền tin”

Cách chơi: Mỗi đội gồm 5 -7 người, quản trò sẽ nói nhỏ một câu nói dễ nhầm lẫn cho người đầu hàng. Nhiệm vụ của người nghe là phải truyền tai nhau câu nói đó. Người cuối cùng sẽ nói to câu đó, đội nói đúng sẽ thắng cuộc.

1. Để trở thành người thắng cuộc các thành viên tham gia trò chơi cần tuân thủ điều gì?

2. Em rút ra bài học gì từ trò chơi đó?

Tôn trọng sự thật và biểu hiện của tôn trọng sự thật

* Thế nào là tôn trọng sự thật?

Em hãy đọc câu chuyện sau à trả lời câu hỏi

            Ga-li-lê ( Galiei, 1564 – 1642) là nhà toán học, vật lí học, thiên văn học, triết học người I-ta-li-a người mở đầu cho cuộc cách mạng khoa học hiện đại. Thời ấy, mọi người quan niệm Trái Đất đứng yên và là trung tâm của vũ trụ; Mặt Trời, Mặt Trăng và các vì sao quay xung quah Trái đất. Trái lại nhà bác học Cô- péc-nich (Copemicus) đã phát hiện ra và khẳng định rằng, Mặt trời mới là trung tâm của vũ trụ, Trái Đất và các hành tinh đều quay quanh Mặt Trời. Với việc cải tiến kính viễn vọng để quan sát bầu trười, Ga-li-lê đã chứng minh và bảo vệ cho quan điểm của Cô- péc-nich. Tuy nhiên, do phát ngôn trái với những quan điểm phổ biến thời bấy giờ, Ga-li-lê đã buộc phải quỳ trước Tòa án La Mã, thề từ bỏ quan điểm của mình và tuyên bố Trái Đất không quay. Nhưng sau đó, ông vẫn tuyên bố: “ Dù sao Trái Đất vẫn quay!” 

Nhà bác học Ga-li-lê đã tôn trọng sự thật như thế nào?

* Biểu hiện của tôn trọng sự thật

- Em hãy tìm biểu hiện của tôn trọng sự thật trong các bức hình dưới đây?

- Em hãy kể thêm các biểu hiện của tôn trọng sự thật?

Đọc đoạn hội thoại dưới đây để trả lời câu hỏi

Bố của Toàn là một tấm gương về lòng trung thực. Ông thường dạy Toàn phải tôn trọng sự thật. Một lần, Toàn hỏi bố:

- Bố ơi, câu nói “ Thẳng thắn, thật thà thường thua thiệt” có đúng không ạ?

Bố Toàn ôn tồn trả lời:

- Không đúng đâu con. Người thẳng thắn, thật thà, biết tôn trọng sự thật sẽ nhận được nhiều điều tốt đẹp bởi tôn trọng sự thật, làm chứng cho sự thật là bảo vệ cho những điều đúng đắn, tránh oan sai, nhầm lẫn, giúp cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn. Đôi khi, người thẳng thắn, thật thà, phải chịu thiệt thòi, thậm chí còn bị người xấu hãm hại. Nhưng khi con sống thật, con sẽ được mọi người quí mến, tin tưởng. Nếu con giả dối, mọi người sẽ ghét bỏ xa lánh con. Sự dối trá là nguyên nhân của những xung đột, đõ vỡ. Các nhà khoa học có chứng minh được rằng: Nói thật, sống trung thực giúp tâm hồn thanh thản, bình an và sức khỏe tốt hơn!

- Vâng ạ, con cảm ơn bố!

a) Nêu suy nghĩ của em về nội dung đoạn hội thoại?

b) Theo em, việc tôn trọng sự thật có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống?

Em hãy đọc các thông tin dưới đây để:

- Nhận xét về cách ứng xử của mỗi nhân vật trong các thông tin?

- Thảo luận về cách tôn trọng sự thật?

1. Thấy tên trộm đang móc túi của hành khách trên xe buýt, Vũ đén bên chú phụ xe, thì thầm: “ Chú ơi, cháu nhìn thấy người áo đen kia đang móc túi ạ!”

2. Giờ ra chơi, Nam ném đá làm vỡ kính lớp học. Thầy giáo biết sự việc xảy ra nên hỏi cả lớp: “Ai đã làm vỡ kính lớp học?”. Cả lớp im lặng, căng thẳng. Dũng nhắc khẽ: “Nam cậu nhận lỗi đi!”. Nam tỉnh bơ: “Thầy không biết, chẳng tội gì phải nhận”. Thầy giáo hỏi “ Nam, em có biết ai không?”. Nam vội trả lời: “Thưa thầy, em thấy có một bạn ném đá vào của kính lớp học rồi chạy đi ạ!”. Thầy hỏi Dũng: “Lớp trưởng, đúng là như vậy chứ?” Dũng đứng dậy: “ Thưa thầy, em đã biết người làm điều đó. Sau giờ học, bạn ấy sẽ gặp riêng thầy để nhận lỗi ạ!”

3. Dung cùng mẹ đến nhà bác Mai chơi. Bác bóc bánh giò mời hai mẹ con. Dung lắc đầu, từ chối: “ Cháu cảm ơn bác, nhưng cháu không thích ăn món này. Ăn bánh giò béo, ngấy  lắm ạ!”. Mẹ Dung từ tốn: “Bác cho em xin miếng nhỏ, mẹ con em vừa mới ăn sáng ở nhà”

Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi:

1. Hoa là một lớp trưởng thẳng thắn. Khi thấy bạn nào trong lớp mắc khuyết điểm, Hoa đều ghi vào sổ tay và báo với cô chủ nhiệm. Một số bạn trong lớp không đồng tình với Hoa và đề nghị thay lớp trưởng.

Em hãy nhận xét về việc làm của Hoa và các bạn trong lớp?

2. Mai là người thông minh, chân thành, cởi mở nên được bạn bè yêu quý, tin cậy. Nếu bạn có lỗi, Mai nhẹ nhàng góp ý để bạn nhận lỗi và sửa lỗi. Nhiều bạn tâm sự những nỗi niềm thầm kín, riêng tư; Mai lắng nghe, chia sẻ và không bao giờ nói lại chuyện đó với người khác.

Theo em vì sao Mai được bạn bè yêu quý?

Xử lí tình huống

1. Hà tâm sự với Hùng về những mâu thuẫn, khó khăn trong gia đình và muốn Hùng không nói với ai. Gần đây, Hà học hành sa sút, bị cô giáo nhắc nhở. Hùng rất muốn nói về sự thật hoàn cảnh của Hà cho cô giáo biết để thông cảm và giúp đỡ. Nhưng Hùng đang băn khoăn không biết co nên nói không

2. Lan thấy có một người đàn ông mới chuyển đến khu tập thể. Ông ta lân la làm quen với các bé gái, cho bánh kẹo, đồ chơi và rủ về nhà chơi. Lan băn khoăn không biết có nên nói với người lớn không.

Tình huống 1.

a) Theo em Hùng có nên nói với cô giáo về hoàn cảnh của Hà không? Vì sao?

b) Nếu là Hùng thì em sẽ làm gì?

Tình huống 2. Theo em, Lan nên làm gì trong tình huống trên?

Em hãy viết về việc làm thể hiện tôn trọng sự thật hoặc chưa tôn trọng sự thật của bản thân và chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ của em sau mỗi việc làm đó.

Em hãy viết cảm nhận của em về câu ca dao dưới đây:

Những người tính nết thật thà

Đi đâu cũng được người ta tin dùng.