12 bài tập ôn thi HSG KTPL 12 Bài 8: Quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh và nộp thuế có lời giải

a) Pháp luật quy định như thế nào về quyền bình đẳng trong kinh doanh?

- Là mọi cá nhân, tổ chức khi tham gia các quan hệ kinh tế từ việc lựa chọn ngành nghềm địa điểm kinh doanh, lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanh, đến việc thực hiện quyền và nghĩa vụ trong quá trình sản xuất, kinh doanh đều bình đẳng theo quy định của pháp luật.

* Nội dung:

- Bình đẳng về quyền trong kinh doanh:

+ Mọi công dân có quyền tự do lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanhtuỳ theo sở thích và khả năng của mình ( Có thể lập  doanh nghiệp tư nhân, công ty cổ phần, công ty TNHH,…)

+ Mọi doanh nghiệp có quyền tự chủ đăng kí kinh doanh trong ngành, nghề mà pháp luật không cấm.

+ Mọi doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác nhau đều bình đẳng trong việc khuyến khích phát triển lâu dài, hợp tác và cạnh tranh lành mạnh.

+ Mọi doanh nghiệp đều bình đẳng về quyền chủ động mở rộng quy mô, chủ động tìm kiếm thị trường, khách hàng.

- Bình đẳng về nghĩa vụ trong kinh doanh: Kinh doanh đúng ngành, nghề đã đăng kí; nộp thuế, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; bảo vệ cảnh quan, môi trường;bảo về quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động ….

b) Em nhận xét gì về hành vi của vợ chồng chị H trong tình huống trên? Nếu được tham gia hoạt động kinh doanh, em sẽ thực hiện như thế nào cho đúng quy định của pháp luật?

* Em nhận xét gì về hành vi của vợ chồng chị H trong tình huống trên?

- Hành vi của chị H trong tình huống trên vi phạm pháp luật, vi phạm quyền bình đẳng trong kinh doanh:

+ Vợ chồng chị H kinh doanh mở tiệm buôn bán mặt hàng điện tử. Do việc buôn bán khó khăn và lỗ vốn nên chị H đã cùng với chồng mình kê khai giấy tờ giả để trốn thuế.

+ Vợ chồng chị H đã vi phạm bình đẳng về nghĩa vụ trong kinh doanh: trốn thuế

- Hành vi của vợ chồng chị H là hành vi đáng lên án và phê phán, cần phải xử lý theo đúng quy định của pháp luật.

* Nếu được tham gia hoạt động kinh doanh, em sẽ thực hiện như thế nào cho đúng quy định của pháp luật?

Gợi ý: HS nếu được đúng 3 giải pháp 

- Đăng ký kinh doanh khi có đủ điều kiện và trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm

- Thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ trong kinh doanh: nộp thuế, bảo vệ môi trường, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng.

- Thực hiện cạnh tranh lành mạnh, tích cực đổi mới, sáng tạo,ứng dụng KHCN – KT trong kinh doanh

Hướng dẫn trả lời:

Phân tích hành vi vi phạm các quyền kinh doanh và nộp thuế trong tình huống

1. Quyền và nghĩa vụ kinh doanh của công dân

- Công dân có quyền tự do lựa chọn ngành nghề và hình thức tổ chức kinh doanh, tự chủ trong hoạt động kinh doanh, tự do tuyển dụng lao động. Tuy nhiên, bên cạnh quyền lợi, công dân còn có nghĩa vụ tuân thủ pháp luật, bảo đảm quyền lợi người lao động, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, kê khai và nộp thuế đầy đủ, bảo vệ môi trường.

- Ngoài ra, pháp luật quy định một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện và một số ngành nghề bị cấm. Người kinh doanh cũng không được thực hiện các hành vi vi phạm như gian lận thương mại, trốn thuế, cạnh tranh không lành mạnh.

- Một nguyên tắc quan trọng trong kinh doanh là bình đẳng trong kinh doanh, tức là mọi cá nhân, tổ chức có quyền tiếp cận các cơ hội kinh doanh và bị ràng buộc bởi các quy định pháp luật như nhau mà không có sự phân biệt đối xử.

2. Quyền và nghĩa vụ nộp thuế của công dân

- Người nộp thuế có quyền được cung cấp thông tin về thuế, được bảo mật thông tin cá nhân, và có thể hưởng ưu đãi thuế theo quy định. Đồng thời, họ có nghĩa vụ kê khai thuế chính xác, nộp thuế đúng hạn, chấp hành quyết định của cơ quan thuế.

- Nộp thuế là quyền vì công dân được hưởng các dịch vụ công và tham gia quản lý nhà nước. Đồng thời, đây cũng là nghĩa vụ nhằm đóng góp cho cộng đồng và đảm bảo trách nhiệm pháp lý.

3. Phân tích vi phạm trong tình huống: Dựa trên các quyền và nghĩa vụ trên, ta thấy trong tình huống có các hành vi vi phạm sau:

a. Vi phạm trong kinh doanh

- Anh K vi phạm nguyên tắc bình đẳng trong kinh doanh: Khi nghi ngờ anh V tố cáo, anh K đã cố tình trì hoãn đóng bảo hiểm xã hội của anh V. Điều này không chỉ vi phạm nghĩa vụ bảo đảm quyền lợi của người lao động mà còn thể hiện sự phân biệt đối xử, vi phạm nguyên tắc bình đẳng trong kinh doanh.

- Anh D vi phạm quyền sở hữu trí tuệ: Khi anh V chế tạo thành công máy chế biến thức ăn chăn nuôi thế hệ mới, anh D đã đăng ký quyền sở hữu kiểu dáng công nghiệp cho thiết kế đó và nhận mình là tác giả. Điều này vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của anh V, ảnh hưởng đến sự công bằng trong hoạt động sáng tạo và kinh doanh.

b. Vi phạm nghĩa vụ nộp thuế: Anh K vi phạm nghĩa vụ kê khai thuế: Anh K chỉ đạo chị P kê khai không đầy đủ số tiền thuế phải nộp, vi phạm nghĩa vụ kê khai thuế chính xác. Đây là hành vi trốn thuế và bị cơ quan chức năng xử phạt.

4. Hậu quả pháp lý của các hành vi vi phạm

- Hành vi kê khai thuế không đầy đủ của anh K: Có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo mức độ vi phạm.

- Hành vi trì hoãn đóng bảo hiểm xã hội của anh K: Vi phạm nghĩa vụ của người sử dụng lao động và nguyên tắc bình đẳng trong kinh doanh, có thể bị cơ quan chức năng xử phạt.

- Hành vi đăng ký sở hữu công nghiệp trái phép của anh D: Có thể bị xử lý vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và buộc phải trả lại quyền tác giả cho anh V.

=> Tóm lại, trong tình huống này, cả anh K và anh D đều có hành vi vi phạm pháp luật về kinh doanh và nộp thuế, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động và người nộp thuế. Việc tuân thủ pháp luật không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi cá nhân mà còn góp phần xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, công bằng.

Phân tích và trả lời câu hỏi

1. Nhận xét về việc làm của bà T trong tình huống trên

Việc làm của bà T thể hiện nhiều điểm tích cực trong hoạt động kinh doanh và trách nhiệm xã hội:

- Chấp hành đầy đủ quy định pháp luật về kinh doanh: Gia đình bà T thực hiện kinh doanh hợp pháp, đúng quy định, tạo uy tín với khách hàng. Điều này thể hiện trách nhiệm tuân thủ pháp luật của người kinh doanh.

- Hưởng ứng phong trào tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc lá: Bà T không chỉ kinh doanh mà còn có ý thức cộng đồng, chủ động tham gia tuyên truyền cùng trường cao đẳng B về tác hại của thuốc lá.

- Kiên quyết không kinh doanh mặt hàng thuốc lá: Dù có quyền tự do kinh doanh, bà T lựa chọn không kinh doanh thuốc lá nhằm bảo vệ sức khỏe khách hàng, phù hợp với chính sách của trường và xu hướng chung về bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

- Thể hiện đạo đức kinh doanh: Quyết định không bán thuốc lá giúp tạo ra môi trường kinh doanh lành mạnh, bảo vệ người tiêu dùng, đặc biệt là sinh viên – nhóm đối tượng dễ bị ảnh hưởng bởi tác động của thuốc lá.

Việc làm của bà T không chỉ thể hiện sự tuân thủ pháp luật mà còn góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh có trách nhiệm, bảo vệ lợi ích cộng đồng

2. Trình bày hiểu biết về quyền tự do kinh doanh của công dân

- Quyền tự do kinh doanh của công dân là một trong những quyền cơ bản được Hiến pháp và pháp luật bảo vệ, cho phép cá nhân và tổ chức tham gia vào các hoạt động kinh doanh trong khuôn khổ pháp luật.

- Nội dung quyền tự do kinh doanh:

+ Tự do lựa chọn ngành nghề kinh doanh: Công dân có quyền kinh doanh bất kỳ ngành nghề nào mà pháp luật không cấm. Tuy nhiên, một số ngành nghề có điều kiện thì phải đáp ứng các quy định cụ thể.

+ Tự do lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanh: Công dân có quyền thành lập hộ kinh doanh, doanh nghiệp tư nhân, công ty TNHH, công ty cổ phần,... tùy theo nhu cầu.

+ Tự chủ trong hoạt động kinh doanh: Bao gồm quyền lựa chọn địa điểm, đối tác, quy mô sản xuất, phương thức huy động vốn và các quyết định khác liên quan đến hoạt động kinh doanh.

+ Tự do tuyển dụng lao động: Doanh nghiệp có quyền tuyển dụng và sử dụng lao động theo nhu cầu, đảm bảo tuân thủ các quy định về lao động.

+ Bình đẳng trong kinh doanh: Tất cả công dân có quyền kinh doanh bình đẳng, không bị phân biệt đối xử, đảm bảo cạnh tranh công bằng.

- Hạn chế của quyền tự do kinh doanh:

+ Kinh doanh ngành nghề có điều kiện: Một số lĩnh vực yêu cầu điều kiện về vốn, giấy phép, trình độ chuyên môn như y tế, dược phẩm, tài chính,...

+ Kinh doanh ngành nghề bị cấm: Các ngành nghề như buôn bán ma túy, mại dâm, sản xuất hàng giả bị pháp luật cấm hoàn toàn.

+ Tuân thủ các quy định về thuế, bảo vệ môi trường và quyền lợi người tiêu dùng: Người kinh doanh phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế, đảm bảo chất lượng hàng hóa, dịch vụ và bảo vệ môi trường.

Kết luận: Việc làm của bà T thể hiện trách nhiệm xã hội và đạo đức kinh doanh, phù hợp với quy định pháp luật và xu hướng bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Quyền tự do kinh doanh của công dân được pháp luật bảo vệ, nhưng phải đi đôi với trách nhiệm tuân thủ quy định pháp luật và đảm bảo lợi ích chung của xã hội.

Phân tích và trả lời câu hỏi

1. Nhận xét về hành vi của vợ chồng chị H

Hành vi của vợ chồng chị H trong tình huống trên vi phạm các quy định pháp luật về kinh doanh và nộp thuế, cụ thể:

- Vi phạm nghĩa vụ nộp thuế của công dân:

+ Việc kê khai giấy tờ giả để trốn thuế là hành vi gian lận thuế, vi phạm nghĩa vụ kê khai đầy đủ và trung thực theo quy định của pháp luật.

+ Hành vi này không chỉ làm thất thu ngân sách nhà nước mà còn tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh trong kinh doanh.

+ Theo quy định của Luật Quản lý thuế, gian lận thuế có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu số tiền trốn thuế lớn.

- Vi phạm nguyên tắc kinh doanh hợp pháp:

+ Khi tham gia hoạt động kinh doanh, công dân phải tuân thủ các nguyên tắc về minh bạch, trung thực và trách nhiệm với nhà nước, khách hàng cũng như xã hội.

+ Việc gian lận thuế là vi phạm pháp luật, làm suy giảm niềm tin của xã hội vào môi trường kinh doanh.

- Ảnh hưởng đến gia đình và xã hội:

+ Chị H cho rằng chỉ cần cải thiện tài chính là có thể giải quyết mâu thuẫn gia đình, nhưng lại lựa chọn cách thức vi phạm pháp luật, điều này có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như bị xử phạt, doanh nghiệp bị đóng cửa, làm gia đình thêm bất ổn.

+ Nếu hành vi này bị phát hiện, ngoài việc bị xử lý pháp luật, gia đình chị H còn mất uy tín trong kinh doanh và xã hội.

=> Tóm lại, hành vi kê khai giấy tờ giả để trốn thuế của vợ chồng chị H là vi phạm pháp luật, gây hậu quả nghiêm trọng về kinh tế, xã hội và đạo đức kinh doanh.

2. Nếu được tham gia hoạt động kinh doanh, em sẽ thực hiện như thế nào để đúng quy định của pháp luật?

Để hoạt động kinh doanh hợp pháp, bền vững và tránh rủi ro pháp lý, em sẽ thực hiện các nguyên tắc sau:

- Chấp hành đầy đủ nghĩa vụ thuế:

+ Kê khai thuế trung thực, đầy đủ, đúng hạn theo quy định của pháp luật.

+ Lập hóa đơn, chứng từ hợp lệ khi mua bán hàng hóa, dịch vụ.

- Thực hiện kinh doanh hợp pháp:

+ Đăng ký kinh doanh đúng ngành nghề theo quy định.

+ Đảm bảo các giấy phép cần thiết đối với ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

+ Không thực hiện các hành vi gian lận thương mại như buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng.

- Quản lý tài chính minh bạch, hiệu quả:

+ Theo dõi sổ sách kế toán rõ ràng, không làm giả giấy tờ để trốn thuế.

+ Huy động vốn hợp pháp, tránh vay nặng lãi hoặc tham gia vào hoạt động phi pháp để tăng lợi nhuận.

- Tôn trọng đạo đức kinh doanh:

+ Cạnh tranh lành mạnh, không sử dụng thủ đoạn gian lận.

+ Bảo vệ quyền lợi của khách hàng, người lao động và đối tác.

+ Góp phần tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch, phát triển bền vững.

Kết luận: Hành vi kê khai giấy tờ giả để trốn thuế của vợ chồng chị H là vi phạm pháp luật, gây ảnh hưởng tiêu cực đến gia đình, kinh doanh và xã hội. Nếu tham gia kinh doanh, em sẽ tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật về thuế và kinh doanh, đảm bảo hoạt động minh bạch, hợp pháp và bền vững.

Phân tích việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh trong trường hợp của ông A

1. Quyền kinh doanh của công dân: Theo quy định của Hiến pháp và Luật Doanh nghiệp, công dân có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm. Cụ thể:

- Ông A đã thực hiện quyền kinh doanh hợp pháp khi đăng ký thành lập doanh nghiệp B và có trụ sở kinh doanh rõ ràng.

- Việc kinh doanh của ông A thể hiện quyền chủ động trong lựa chọn ngành nghề, địa điểm và phương thức kinh doanh phù hợp với điều kiện cá nhân.

- Tuy nhiên, quyền kinh doanh đi kèm với nghĩa vụ tuân thủ pháp luật, trong đó có việc thay đổi địa chỉ trụ sở và chấm dứt hoạt động doanh nghiệp theo đúng quy định.

2. Nghĩa vụ của công dân khi thực hiện hoạt động kinh doanh

- Trong tình huống này, ông A đã vi phạm một số quy định về hoạt động doanh nghiệp như sau:

(1) Vi phạm quy định về thay đổi trụ sở kinh doanh

- Theo Luật Doanh nghiệp, khi thay đổi địa chỉ trụ sở chính, doanh nghiệp phải thông báo và làm thủ tục đăng ký thay đổi với cơ quan đăng ký kinh doanh.

- Ông A đã tự ý chuyển trụ sở về nhà riêng nhưng không thông báo, dẫn đến vi phạm quy định pháp luật về đăng ký kinh doanh. Hành vi này có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh.

(2) Vi phạm quy định về tạm ngừng hoặc chấm dứt hoạt động doanh nghiệp

- Theo pháp luật, nếu doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động, chủ doanh nghiệp phải thông báo cho cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan thuế trong thời hạn quy định.

- Ông A đã dừng mọi hoạt động kinh doanh nhưng không làm thủ tục tạm ngừng hoặc giải thể doanh nghiệp. Điều này có thể dẫn đến các hệ lụy sau:

+ Vẫn bị ràng buộc về nghĩa vụ kê khai thuế dù không hoạt động.

+ Có thể bị cơ quan nhà nước xử phạt do không thực hiện nghĩa vụ kê khai theo quy định.

+ Doanh nghiệp vẫn bị coi là đang hoạt động trên hệ thống đăng ký kinh doanh, dẫn đến các vấn đề pháp lý trong tương lai.

3. Hệ quả pháp lý của hành vi vi phạm: Hành vi của ông A có thể dẫn đến các hậu quả sau:

- Xử phạt hành chính:

+ Do không đăng ký thay đổi địa chỉ trụ sở, doanh nghiệp có thể bị xử phạt theo quy định của pháp luật.

+ Do không khai báo tạm ngừng kinh doanh, doanh nghiệp vẫn phải nộp thuế và có thể bị truy thu các khoản thuế liên quan.

- Bị đưa vào diện doanh nghiệp vi phạm pháp luật:

+ Nếu không thực hiện đúng quy định, doanh nghiệp có thể bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.

+ Nếu muốn hoạt động lại sau này, ông A có thể gặp khó khăn trong việc khôi phục doanh nghiệp hoặc đăng ký thành lập doanh nghiệp mới.

4. Cách thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ kinh doanh theo pháp luật

Để đảm bảo hoạt động kinh doanh hợp pháp và tránh rủi ro pháp lý, ông A cần thực hiện:

- Làm thủ tục thay đổi địa chỉ trụ sở kinh doanh

+ Thông báo với cơ quan đăng ký kinh doanh về việc thay đổi trụ sở.

+ Cập nhật địa chỉ mới trên giấy phép kinh doanh và các tài liệu liên quan.

- Thực hiện thủ tục tạm ngừng hoặc giải thể doanh nghiệp theo đúng quy định

+ Nếu muốn tạm ngừng kinh doanh: Ông A cần gửi thông báo cho cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan thuế trước thời hạn quy định.

+ Nếu muốn giải thể doanh nghiệp: Cần thực hiện các bước gồm thanh lý tài sản, quyết toán thuế, nộp hồ sơ giải thể theo quy định.

- Tuân thủ nghĩa vụ thuế

+ Trong thời gian chưa hoàn tất thủ tục, doanh nghiệp vẫn phải thực hiện kê khai thuế theo quy định.

+ Nếu đã tạm ngừng hoặc giải thể, phải hoàn thành nghĩa vụ thuế để tránh bị xử phạt.

5. Kết luận

- Ông A có quyền tự do kinh doanh nhưng phải tuân thủ các quy định pháp luật về thay đổi trụ sở, tạm ngừng hoặc chấm dứt hoạt động doanh nghiệp.

- Việc ông A tự ý chuyển địa điểm mà không làm thủ tục là vi phạm quy định về đăng ký kinh doanh.

- Dừng hoạt động mà không thông báo cũng vi phạm quy định về tạm ngừng hoặc giải thể doanh nghiệp.

- Để tránh các rủi ro pháp lý, ông A cần thực hiện đầy đủ các thủ tục pháp lý liên quan đến việc thay đổi trụ sở hoặc chấm dứt hoạt động kinh doanh theo đúng quy định.