Chuyên đề Hóa 11 Cánh diều Bài 4: Tách tinh dầu từ các nguồn thảo mộc tự nhiên đáp án

Một số loại tinh dầu và ứng dụng:

- Tinh dầu bạc hà có hàm lượng menthol cao, menthol có tác dụng kích thích dây thần kinh gây cảm giác lạnh, giảm đau tại chỗ.

- Tinh dầu họ cam làm thuốc kích thích tiêu hoá, làm nên các chế phẩm thuốc.

- Tinh dầu tỏi có tác dụng giảm cholesterol tự do và toàn phần, trị ho có đờm, ngăn ngừa ung thư.

Để chiết xuất được các loại tinh dầu này từ thảo mộc tự nhiên có thể sử dụng các phương pháp như:

- Phương pháp ép lạnh.

- Phương pháp chiết.

- Phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước.

Tinh dầu được chiết xuất từ các bộ phận khác nhau của thảo mộc:

a) Lá (Tinh dầu được chiết xuất từ nhiều loại lá thảo mộc khác nhau như: bạc hà, bạch đàn, diếp cá, húng quế, hương nhu, khúc tần, kinh giới, quế, ổi, sả, thông, tía tô, tràm,..)

b) Hoa (Người ta có thể chiết xuất tinh dầu từ các loài hoa khác nhau như: bưởi, cam, hoàng lan, nhài, oải hương, hoa hồng,..)

c) Vỏ cây và thân cây (Ví dụ: vỏ cây quế, thân cây sả,..)

d) Hạt (Rất nhiều loại hạt có tinh dầu như: hạt quả hồi, hạt thì là, hạt tiêu đen, hạt quả gai,..)

e) Gỗ (Rất nhiều loại gỗ có tinh dầu như: gỗ cây đàn hương, long não, trầm,..)

g) Củ (Trong một số loại củ cũng có chứa tinh dầu, như củ gừng, củ riềng, củ nghệ...)

- Ưu điểm: Tinh dầu giữ được chất lượng cao mà không bị biến đổi. Các thao tác dễ dàng thực hiện. Giá thành sản xuất rẻ.

- Nhược điểm:

+ Không thu được tối đa lượng tinh dầu có trong thực vật và chỉ giới hạn ở những loại thực vật có nhiều tinh dầu như vỏ cam, bưởi; không thể thực hiện với các loại tinh dầu trong gỗ, hoa.

+ Tinh dầu thu được lẫn màu và mùi của nguyên liệu, không thích hợp cho các nguồn nguyên liệu không đảm bảo an toàn vì các chất hóa học tan trong dầu cũng sẽ lấy vào.

- Ưu điểm:

+ Tinh dầu thu được là tinh dầu tuyệt đối, mùi rất thơm, được dùng để điều chế nước hoa và mỹ phẩm cao cấp.

+ Phương pháp này thích hợp cho các loại tinh dầu dễ thay đổi chất lượng khi gặp nhiệt độ cao.

- Nhược điểm: Có giá thành cao, công đoạn sản xuất phức tạp.

Vì có mùi thơm và không độc hại nên tinh dầu được sử dụng trong sản xuất nước hoa, mỹ phẩm, sữa tắm, xà phòng hoặc tạo hương vị cho đồ uống và thực phẩm. Tinh dầu còn được thêm vào các sản phẩm tẩy rửa, nước xả, nước lau nhà hay các sản phẩm vệ sinh gia dụng khác để tạo mùi hương.

Ngoài ra, tinh dầu cũng được sử dụng trong lĩnh vực y học như làm đẹp da, chữa cảm cúm, nhức đầu, nhiễm lạnh, chữa các bệnh ngoài da, giúp thư giãn, giảm stress…