Dựa vào các gợi ý, em hãy điền từ phù hợp vào chỗ trống để hoàn thành nội dung sau:

Gợi ý: gắn bó, bản thân, phân biệt, đời sống, nghĩa vụ, hành vi, bổn phận, tế bào

- Gia đình là tập hợp những người ………….. với nhau do hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng, làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ giữa họ với nhau theo quy định của pháp luật.

- Gia đình là ............. của xã hội, cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn, nhân cách của mỗi người; mang lại các giá trị hạnh phúc, sự hài hoà trong ……… của mỗi thành viên, là điểm tựa vững chắc để chúng ta phấn đấu vươn lên trong cuộc sống.

- Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, ông bà:

+ Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ nuôi dạy con thành những công dân tốt, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con, tôn trọng ý kiến của con; không được …………. đối xử giữa các con, không được ngược đãi, xúc phạm con, bắt buộc con làm những điều trái luật, trái đạo đức.

+ Ông bà nội, ngoại có quyền và ………… trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng cháu chưa thành niên hoặc cháu thành niên bị tàn tật nếu không có người

- Quyền và nghĩa vụ của con, cháu: Con cháu có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn cha mẹ, ông bà; có quyền và nghĩa vụ chăm sóc nuôi dưỡng cha mẹ, ông bà, đặc biệt khi ông bà, cha mẹ ốm đau, già yếu. Nghiêm cấm con cháu có ………… ngược đãi, xúc phạm ông bà, cha mẹ.

- Anh chị em có ……………. thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ và nuôi dưỡng nhau nếu không còn cha mẹ.

- Mỗi học sinh cần thực hiện tốt nghĩa vụ của ………… đối với ông bà, cha mẹ và anh chị em trong gia đình bằng những việc làm cụ thể.

Em đồng ý hoặc không đồng ý với những ý kiến nào sau đây? Vì sao?

a. Gia đình được gắn bó với nhau bởi những quan hệ hôn nhân, huyết thống và nuôi dưỡng.

b. Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con, tôn trọng ý kiến của con là quyền và nghĩa vụ của cha mẹ.

c. Anh chị em trong gia đình, giúp đỡ lẫn nhau trong những trường hợp cần thiết.

d. Con cháu chỉ có bổn phận chăm sóc ông bà, cha mẹ khi ốm đau, già yếu.

e. Học sinh nên tập trung vào việc học còn thực hiện nghĩa vụ đối với gia đình để khi trưởng thành.

g. Pháp luật nghiêm cấm con cháu có hành vi ngược đãi ông bà, cha mẹ.

h. Cha mẹ có quyền phân biệt đối xử giữa các con trong gia đình.

Em hãy kể những việc làm thể hiện sự quan tâm đến các thành viên gia đình trong cuộc sống hằng ngày.

Gợi ý: Chia sẻ, chăm sóc, giúp đỡ lẫn nhau trong công việc,...

Em hãy đọc các hành động sau và đánh dấu X vào cột tương ứng.

Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

Trường hợp 1: H là học sinh lớp 7. Một lần, H nhận lời đi sinh nhật với một nhóm bạn cùng lớp. Bố mẹ H biết chuyện và không cho H đi với lí do đường xa, trời lại tối. H vùng vằng, giận dỗi và cho rằng bố mẹ đã xâm phạm quyền tự do của H?

Theo em, ai đúng, ai sai trong trường hợp trên? Vì sao?

Trường hợp 2: Bạn D 15 tuổi. Một lần, D đi xe đạp điện vào đường ngược chiều, đâm phải chị A bị thương và hỏng xe đạp. D bị cơ quan công an tạm giữ. Khi cơ quan công an mời bố mẹ D đến để giải quyết vụ việc thì bố mẹ D không chịu. Họ cho rằng, mình không làm việc đó nên không chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại do con mình gây ra.

Theo em, bố mẹ D xử sự như vậy có đúng không? Vì sao?

Trường hợp 3: Ông, bà nội đã ngoài 80 tuổi nên bố mẹ P đón về nhà ở cùng để tiện chăm sóc. Tuy nhiên, P thấy không thoải mái vì cho rằng ông bà thường can thiệp vào chuyện cá nhân của mình. Ngoài ra, ông bà còn làm đổ, vỡ, hỏng đồ dùng trong nhà do chân tay yếu. Mỗi khi ông bà cần nhờ giúp lấy nước pha trà, P nhiều lần trốn tránh không làm.

Em có nhận xét gì về thái độ, hành vi của P?

Em hãy đọc thông tin sau và thực hiện yêu cầu.

TẤM GƯƠNG HIẾU THẢO

Ở xã Thái Mỹ, huyện Củ Chi, chị Trần Thị Hồng Linh được biết đến là một tấm gương sáng của lòng hiếu thảo, sự hi sinh, chịu đựng. Chị rất xứng đáng là tấm gương điển hình “Người con hiếu thảo” của huyện nhiều năm liền. Linh sống với bà ngoại đã già, người bác trai bị bệnh tâm thần, người mẹ bị bệnh suy thận mãn tính và em gái đang đi học. Bao nhiêu khó khăn trong gia đình đều dồn hết lên đôi vai cô gái bé nhỏ thích được làm cô giáo. Ngoài thời gian đi học, gánh vác việc gia đình, Linh còn tranh thủ đi bán vé số để trang trải học phí, đỡ đần cho mẹ và lo cho em gái. Vậy mà Linh vẫn tích cực tham gia các phong trào Đoàn - Hội tại địa phương. Không phụ sự kì vọng của gia đình, giờ đây chị Linh đã là cô giáo trẻ đang công tác tại trường gần nhà, tiện cho việc giảng dạy và chăm sóc gia đình.

Câu hỏi:

- Hãy nêu 3 điều em cần rèn luyện, thay đổi sau khi đọc thông tin trên.

Em hãy đọc các tình huống sau và đưa ra cách xử lí phù hợp.

Em hãy đọc trường hợp sau và cho biết vai trò của gia đình.

Vợ chồng anh H và chị K cùng với hai con sống chung với bố mẹ. Hằng ngày, anh chị đi làm, ông bà ở nhà trông nom hai cháu. Anh H và chị K hiếu thuận với bố mẹ. Ngoài công việc ở cơ quan, anh chị còn làm thêm ngoài giờ. Dù công việc bận rộn nhưng anh chị luôn dành thời gian cho bố mẹ và các con.

Có ý kiến cho rằng: “Xây dựng gia đình thực sự là tổ ấm của mỗi người, là tế bào lành mạnh của xã hội”. Em có đồng ý với ý kiến này hay không? Vì sao?

Sưu tầm những câu tục ngữ, ca dao nói lên mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình.

Em hãy lập và thực hiện bảng kế hoạch điều chỉnh những việc làm đúng với nghĩa vụ công dân trong gia đình. Từ đó, rút ra bài học để chia sẻ cùng bạn.

Em hãy tìm hiểu một số gia đình trong cộng đồng dân tộc ở Việt Nam và viết bài giới thiệu về thực hiện quyền, nghĩa vụ giữa các thành viên trong gia đình.