Bước 1: Xác định đề tài, mục đích, thời gian và không gian nói
• Đề tài của bài trình bày là một sự việc có tính thời sự - những sự việc quan trọng, xảy ra trong thời gian gần nhất, thu hút sự quan tâm của em và mọi người. Có thể tìm đề tài dựa trên chương trình Thời sự của các đài truyền hình, mục thời sự, tin tức trên các tờ báo lớn. Chẳng hạn:
- Sự việc về môi trường.
- Sự việc về các hiện tượng diễn ra trong học đường.
- Sự việc về văn hóa, xã hội.
- Sự việc về lối sống, cách ứng xử.
- Các xu hướng của giới trẻ.
• Mục đích của bài trình bày là gì? Em sẽ trình bày ở đâu, trong thời gian bao lâu? Đối tượng người nghe là ai? Họ mong chờ nhận được điều gì từ bài trình bày của em? Từ đó, em cân nhắc lựa chọn cách nói phù hợp.
Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý
• Tìm ý cho bài nói bằng cách trả lời các câu hỏi:
- Sự việc có tính thời sự mà em sẽ trình bày là gì?
- Quan điểm, ý kiến của em thế nào: đồng tình hay phản đối?
- Em có thể rút ra bài học, giải pháp nào từ sự việc?
• Chọn lọc và sắp xếp các ý tìm được thành dàn ý dựa vào sơ đồ sau:
• Chuẩn bị phương tiện phi ngôn ngữ hỗ trợ bài trình bày; chuẩn bị phần mở đầu và kết thúc hấp dẫn, thuyết phục; dự kiến trước phần phản biện của người nghe và chuẩn bị câu trả lời.
Bước 3: Luyện tập, trình bày
• Chào hỏi người nghe, tự giới thiệu về bản thân.
• Trình bày dựa vào dàn ý đã chuẩn bị, giới thiệu ý chính của bài nói để người nghe dễ theo dõi.
• Lựa chọn ngôn ngữ phù hợp với văn nói.
• Tương tác tích cực với người nghe.
