Viết bài về một tập thơ, một tập truyện ngắn hoặc một tiểu thuyết

Mục đích khi viết về tác phẩm đã học là để bày tỏ những cảm xúc, rung động và trải nghiệm của cá nhân người viết về một số phương diện, giá trị nổi bật của tác phẩm văn học.

Trong tập truyện “Gió đầu mùa” Thạch Lam viết về những chuyện giản dị, những cái xảy ra hằng ngày với sự thành thực đến mức trở nên can đảm; sự rung động của ngòi bút Thạch Lam và khả năng tác động mạnh mẽ đến người đọc; sự tinh tế của bút pháp thiên về cảm giác của Thạch Lam.

Mở đầu:

- Giới thiệu quan niệm về truyện ngắn của Thạch Lam – tác giả tập truyện Gió đầu mùa.

- Đặc điểm xuyên suốt tập truyện (viết về những chuyện giản dị, những cái xảy ra hằng ngày, không cần đến những tình tiết ngoắt ngoéo).

Triển khai:

- Sự thành thực đến mức trở nên can đảm trong văn Thạch Lam (nêu và phân tích truyện Ngày mới, Một cơn giận để chứng minh).

- Những rung động của ngòi bút Thạch Lam và khả năng tác động của nó đến người đọc (làm rõ bằng các truyện Gió lạnh đầu mùa, Trở về, Những ngày mới).

- Thiên về cảm giác – một đặc điểm nổi bật trong bút pháp truyện ngắn Thạch Lam (phân tích sự tinh tế của việc miêu tả cảm giác nhân vật trong truyện Nhà mẹ Lê và Trở về).

Kết bài:

Nhận định về sự kết nối giữa con người thực ngoài đời của Thạch Lam và những nhân vật trong sáng tác của ông.

Bài tựa của Khái Hưng đã đưa chúng ta đến với những điểm nổi bật tạo nên phong cách riêng của Thạch Lam trong văn học Việt Nam lúc bấy giờ. Những bài giới thiệu này có ý nghĩa như một hoạt động “khởi động”, tạo tâm thế, hứng thú cho người đọc, thông tin cho người đọc biết rằng có rất nhiều điều hấp dẫn đang chờ đợi mình khi đọc cuốn sách.

Tác giả đã khẳng định những điều làm nên giá trị của cuốn sách, nhưng không nói trực tiếp vào nội dung cuốn sách mà bằng sự ghi nhận của độc giả về sức sống lâu bền mà cuốn sách đem lại. Tất cả tạo nên một mạch văn thiên về cảm nhận, suy ngẫm. Mở đầu, tác giả đã khẳng định giá trị của cuốn sách trong tình yêu tha thiết của bạn đọc; tiếp đến, tác giả bộc lộ những suy ngẫm của mình về những cách tồn tại của một nhà văn trong sự nghiệp văn chương của mình, qua đó cho thấy Hồ Dzếnh là một nhà văn thuộc kiểu “lơ đãng” nhưng lại sống mãi trong lòng người yêu văn chương, và chỉ qua một tập truyện ngắn Chân trời cũ cũng làm nên tên tuổi của Hồ Dzếnh và sự thanh thản trong nụ cười của ông. Tất cả những suy ngẫm sâu và rộng ấy được viết bằng sự trải nghiệm, đồng điệu của Vương Trí Nhàn với Hồ Dzếnh – tác giả tập truyện Chân trời cũ.