Bài tập Củng cố và mở rộng có đáp án

Trả lời:

Trả lời:

Trả lời:

- Những dấu hiệu có thể giúp ta nhận biết lời nhân vật trong tác phẩm truyện:

+ Lời gắn với một nhân vật cụ thể.

+ Lời biểu thị ý thức, suy nghĩ, tâm trạng, mang cách thể hiện của nhân vật cụ thể.

a) Tìm ý và lập dàn ý:

- Tìm ý: triển khai luận điểm rõ ràng, mạch lạc:

+ Thanh vốn mồ côi cha mẹ từ nhỏ, người thân yêu duy nhất của Thanh đó là bà, tuổi thơ của Thanh là một cuộc sống vất vả nhưng luôn tràn đầy hơi ấm, tình yêu, sự chở che của người bà. Vì vậy mà với Thanh, người bà vừa là người cha, người mẹ, cũng là người thân duy nhất của anh.

+ Thanh là nhân vật trung tâm của tác phẩm, anh có một tình yêu quê hương da diết, một thứ tình cảm gắn bó thiêng liêng với ngôi nhà, mà trên tất cả là với người bà mà anh rất mực yêu thương, kính trọng.

+ Theo bước chân Thanh, người đọc như được hòa nhập làm một với nhân vật, cùng trải qua bao trạng thái, cảm xúc, từ bồi hồi, mừng rỡ đến hạnh phúc ngập tràn khi gặp lại người bà của mình. Chỉ một câu nói của bà “Đi vào trong nhà không nắng cháu” cũng có thể khiến cho người đọc cảm thấy xúc động vô cùng, sự quan tâm của bà dù rất nhỏ bé nhưng nó chứa đựng tình cảm, tấm lòng bao la của người bà đối với Thanh.

+ Câu chuyện tình yêu nhẹ nhàng giữa Thanh và Nga cũng khiến cho người đọc cảm thấy xúc động bởi đó là một tình yêu trong sáng và cũng rất đáng yêu. Từ những lời đối thoại của Thanh và Nga, những lời yêu chưa từng được nói ra, tâm trạng bồi hồi khi đi cùng nhau, người đọc có thể cảm nhận được bao nhiêu tình ý chứa đựng trong đó.

Dàn ý chi tiết

1. Mở bài

     Giới thiệu tác giả, tác phẩm, chủ đề bài viết.

2. Thân bài

- Khái quát về tác phẩm.

- Giới thiệu nội dung của tác phẩm: Truyện ngắn Dưới bóng hoàng lan viết về nhân vật Thanh thông qua một lần trở về quê hương, thăm bà, gặp lại những người anh luôn yêu thương, tôn trọng.

- Phân tích nhân vật để làm rõ chủ đề:

+ Giới thiệu về hoàn cảnh nhân vật xuất hiện và giới thiệu về nhân vật: không gian, thời gian. ngoại hình, tính cách nhân vật.

+ Tâm trạng của nhân vật Thanh theo trình tự thời gian của tác phẩm: khi bước vào nhà, trong lúc nói chuyện với người bà, trong lúc nói chuyện với nhân vật Nga.

+ Tâm trạng của nhân vật Thanh có ảnh hưởng gì đến việc thể hiện chủ đề của tác phẩm.

- Ý nghĩa nhân vật, chủ đề đem lại: Truyện ngắn Dưới bóng hoàng lan là một câu chuyện nhẹ nhàng, giản dị nhưng đầy tinh tế, sâu sắc, bởi nó mang đến cho người đọc cảm giác thư thái, nhẹ nhàng thông qua câu chuyện của Thanh.

3. Kết luận

Mẫu 1

- Mở bài:

     Giữa bộn bề ngột ngạt của cuộc sống xô bồ, tìm về với những áng văn Thạch Lam viết về thiên nhiên thơ mộng trữ tình, ta thấy lòng nhẹ nhõm và bình yên đến lạ! Bức tranh quê trong đa số tác phẩm truyện ngắn Thạch Lam, luôn chứa đựng những gì tinh khôi và đẹp đẽ nhất, Thạch Lam là một cây bút được coi là hàng đầu của văn xuôi Việt Nam. Thạch Lam đã để lại rất nhiều tác phẩm có giá trị trong đó có tác phẩm Dưới bóng hoàng lan. tác phẩm là truyện ngắn không có cốt truyện. Nó không kể một câu chuyện mà nó gợi sâu suy nghĩ. Thời gian đọng lại không gian tĩnh lặng hé lộ kín đáo bi kịch đời người màn người đọc phải cảm nhận kĩ mới cảm nhận được. Đó chính là cái thú vị cái đặc sắc của tác phẩm.

- Đoạn văn thân bài:

     Chuyện kể về một chàng trai mồ côi cha mẹ, hai bà một cháu quấn quýt nhau. Thanh ra tỉnh làm rồi đi về hàng năm, các ngày nghỉ. Lần trở về này đã cách kỳ trước hai năm. Có phải đời sống thị thành đã nhiều lúc khiến Thanh quên bằng người bà tóc bạc phơ đang sống những ngày cuối cùng trong đời mỏi mắt trông chờ anh, đáp lại tiếng gọi bà ơi một cái bóng nhẹ từ bên trong vụt ra rơi xuống mặt bàn anh chàng định thần nhìn con mèo của nhà anh chàng. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo “Bà mày đâu”. Cũng như bao lần Thanh trở lại ngôi nhà cũ nhưng dường như ngôi nhà thân thuộc ấy phần nào lại khiến cho anh chàng cảm thấy hồi hộp bồi hồi đến kì lạ khiến chàng thấy cảm động quá. Chốn Thanh về mọi thứ đều già cỗi và không đổi. Thời gian như quay ngược lại, không gian đứng lặng. Phong cảnh vẫn y nguyên, gian nhà vẫn tịch mịch và bà chàng vẫn tóc bạc phơ và hiền từ. Trong cảnh bình yên và thong thả của chốn xưa, một hình ảnh tươi mát hiện lên. Khu vườn xưa hiện lên trước mắt anh chàng với con đường Bát Tràng rêu phủ với những vòm ánh sáng lọt qua vòm cây với bức tường hoa thấp chạy thẳng đến đầu nhà với cả một mùi lá tươi non phảng phất trong không khí. Tất cả hiện lên trước mắt chàng thanh niên vốn quen thuộc nhưng lại rất mát mẻ và dịu dàng đối với người anh đến lạ thường. Và hình ảnh những cô thiếu nữ xinh xắn trong tà áo trắng, mái tóc đen lánh buông trên cổ nhỏ, bên cạnh mái tóc bạc trắng của bà chàng cũng khiến chàng thanh niên trẻ xốn xang và hơi dao động phần nào. Chàng cảm thấy không gian náo nhiệt ồn ào ngoài kia như đang dừng lại trên bậc cửa.

Mẫu 2

- Mở bài:

Thạch Lam là một cây bút tiêu biểu của nhóm Tự lực văn đoàn, cũng là một nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam những năm 1930- 1945. Tuy sáng tác không nhiều nhưng những tác phẩm văn chương của Thạch Lam lại thấm đượm những giá trị nhân văn sâu sắc. “Dưới bóng hoàng lan” là một trong những truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách Thạch Lam. Xoay quanh câu chuyện về một lần về thăm quê của nhân vật Thanh, truyện ngắn đã khai thác diễn biến tâm trạng tinh tế của nhân vật, từ đó làm nổi bật chủ đề của truyện: những tình cảm giản dị, đơn sơ, thân thuộc, những khung cảnh bình dị, thân quen vẫn luôn đủ sức nâng đỡ tâm hồn của con người.

- Một đoạn trong thân bài: Một đoạn trong phần phân tích tâm trạng của Thanh khi vừa trở về nhà.

Đứng trước sự tĩnh lặng của gian nhà, trong lòng Thanh như trào dâng bao nỗi niềm, khiến anh “trở nên nghẹn họng”. Thanh nhận ra từ khi mình lên tỉnh làm việc thì ngôi nhà vốn neo người của bà cháu anh càng trở nên hoang vắng, quạnh quẽ hơn: “Yên tĩnh quá, không một tiếng động nhỏ trong căn vườn, tựa như bao nhiêu sự ồn ào ngoài kia đều ngừng lại trên bậc cửa”. Nhưng, ngôi nhà ấy vẫn mang lại cảm giác thân quen, bởi dù xa nhà một thời gian dài nhưng mỗi lần trở về thăm quê thì ngôi nhà ấy vẫn chẳng có sự đổi thay nào, tựa như tình yêu thương nơi người bà và những ký ức trong trẻo ngày xưa vẫn luôn nguyên vẹn: “ …cảnh tượng gian nhà cũ không có gì thay đổi, cũng y như ngày chàng đi khi xưa”. Chỉ qua những dòng đầu tiên của tác phẩm thôi nhưng chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy ở Thanh một sự gắn bó tha thiết với quê hương và với người bà mà anh rất mực yêu thương, kính trọng. Vì vậy mà mỗi lần về thăm quê, Thanh không tránh khỏi cảm giác bồi hồi, mừng rỡ, đó là thứ tình cảm của một người con xa quê khi được trở về nơi mái nhà thân yêu, nơi mình được sinh ra, được lớn lên “…Khi Thanh từ giã cái bức nóng của phố xã, bước chân vào ngôi nhà mát rượi của bà, gặp lại những gì thương mến sau hai năm xa cách. Sự chăm sóc ân cần của bà, hương ngọc lan dịu ngọt phảng phất đâu đây đem đến chàng sự nhẹ nhõm….” Đó là sự nhẹ nhõm của tâm hồn con người luôn yêu quê, hướng về quê hương.

Mẫu 3

Đoạn văn mở bài: Dưới bóng hoàng lan là một tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Thạch Lam. Thanh - nhân vật chính trong truyện ngắn là một con người hết sức nhạy cảm. Anh có những cảm nhận tinh tế về thiên nhiên và có những tình cảm chân thành, nhẹ nhàng, giản dị với những người quanh mình. Tâm trạng nhân vật Thanh là một vấn đề thú vị khiến tôi phải quan tâm.

 - Một đoạn văn thuộc phần thân bài: Khi phải lên tỉnh, Thanh có tâm trạng vừa buồn vừa vui. Buồn là vì lại phải chia xa chốn thôn quê, xa nơi lưu giữ biết bao nhiêu kí ức. Ở nơi đó có bà anh, có người con gái mà anh thương mến và vẫn đang chờ đợi anh. Anh lên tỉnh nghĩa là lại phải xa họ. Nhưng Thanh cũng cảm thấy vui vì biết mình có một nơi để về sau những ngày làm việc ở tỉnh. Đó là nơi luôn sẵn sàng thương yêu và chăm sóc anh. Đặc biệt, anh vui vì biết rằng Nga vẫn luôn chờ anh. Tâm trạng vừa buồn vừa vui của Thanh là một tâm trạng rất người, rất thật đã cho thấy sự tinh tế trong việc thể hiện tâm lí nhân vật của Thạch Lam.

Mẫu 4

Thạch Lam là một cây bút được coi là hàng đầu của văn xuôi Việt Nam. Thạch Lam đã để lại rất nhiều tác phẩm có giá trị trong đó có tác phẩm “dưới bóng hoàng lan”. tác phẩm là truyện ngắn không có cốt truyện. Nó không kể một câu chuyện mà nó gợi sâu suy nghĩ. Thời gian đọng lại không gian tĩnh lặng hé lộ kín đáo bi kịch đời người màn người đọc phải cảm nhận kĩ mới cảm nhận được. Đó chính là cái thú vị cái đặc sắc của tác phẩm

Chuyện kể về một chàng trai mồ côi cha mẹ … một bà một cháu quấn quýt nhau. Thanh ra tỉnh làm rồi đi về hàng năm, các ngày nghỉ. Lần trở về này đã cách kỳ trước hai năm. Có phải đời sống thị thành đã nhiều lúc khiến Thanh quên bằng người bà tóc bạc phơ đang sống những ngày cuối cùng trong đời mỏi mắt trông chờ anh?đáp lại tiếng gọi bà ơi một cái bóng nhẹ từ bên trong vụt ra rơi xuống mặt bàn anh chàng định thần nhìn con mèo của nhà anh chàng. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo “Bà mày đâu”.

Cũng như bao lần Thanh trở lại ngôi nhà cũ nhưng dường như ngôi nhà thân thuộc ấy phần nào lại khiến cho anh chàng cảm thấy hồi hộp bồi hồi đến kì lạ khiến chàng thấy cảm động quá. Chốn Thanh về mọi thứ đều già cỗi và không đổi. Thời gian như quay ngược lại, không gian đứng lặng. Phong cảnh vẫn y nguyên, gian nhà vẫn tịch mịch và bà chàng vẫn tóc bạc phơ và hiền từ. Trong cảnh bình yên và thong thả của chốn xưa, một hình ảnh tươi mát hiện lên. Khu vườn xưa hiện lên trước mắt anh chàng với con đường Bát Tràng rêu phủ với những vòm ánh sáng lọt qua vòm cây với bức tường hoa thấp chạy thẳng đến đầu nhà với cả một mùi lá tươi non phảng phất trong không khí. Tất cả hiện lên trước mắt chàng thanh niên vốn quen thuộc nhưng lại rất mát mẻ và dịu dàng đối với người anh đến lạ thường. Và hình ảnh những cô thiếu nữ xinh xắn trong tà áo trắng, mái tóc đen lánh buông trên cổ nhỏ, bên cạnh mái tóc bạc trắng của bà chàng cũng khiến chàng thanh niên trẻ xốn xang và hơi dao động phần nào. Chàng cảm thấy không gian náo nhiệt ồn áo ngoài kia như đang dừng lại trên bậc cửa. Về quê sao ta có một cảm giác thanh bình yên ổn đến thế ta dường như không còn vướng bận bất cứ điều gì của cuộc sống nhộn nhịp ngoài kia mà chỉ còn biết thả hồn vào thiên nhiên và cảnh vật Có lẽ chính bởi.

“Quê hương mỗi người chỉ một

Như là chỉ một mẹ thôi”

Mẫu 5

Cuộc đời là dòng chảy trôi bất tận bởi vậy nó như một dòng sông chỗ nông chỗ sâu, chỗ hẹp chỗ rộng, có chỗ nước chảy xiết có khúc lại hiền hòa. Đời vì thế cũng có nhiều loại người, nhiều loại suy nghĩ và nhiều cách quan niệm về cuộc đời. Cái quan niệm cuộc đời ấy chi phối cách suy nghĩ hành xử của con người, đặc biệt đối với các nhà thơ nhà văn chân chính, cái nhìn về cuộc đời đi vào trong cách sáng tác của họ một cách rất đặc biệt trở thành những tư tưởng, quan niệm nghệ thuật mang đậm tinh thần nhân đạo, yêu thương con người và vì con người. Thầy Nguyễn Đăng Mạnh đã viết trong cuốn “Con đường đi vào thế giới nghệ thuật của nhà văn”: tư tưởng nghệ thuật của một nhà văn trước hết là thứ tư tưởng “có tính tổng hợp cao rút ra từ toàn bộ tác phẩm của nhà văn. Nói cách khác đó là tư tưởng bao trùm cả sự nghiệp sáng tác của nhà văn, chi phối về căn bản toàn bộ thế giới nghệ thuật của ông ta. Nó tạo ra cho sự nghiệp ấy, cho thế giới nghệ thuật ấy tính thống nhất, tính hệ thống hay đúng hơn là tính chỉnh thể”.... và Thạch Lam là một trong số không nhiều những nhà văn Việt Nam có một quan niệm sáng tác định hình ngay từ tác phẩm đầu tay. Thạch Lam đã thể hiện quan điểm của mình trong cuốn tiểu luận “Theo dòng”: “Đối với tôi, văn chương không phải là một cách đem đến cho người đọc sự thoát li hay sự quên; trái lại, văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một cái thế giới giả dối và tàn ác, vừa làm cho lòng người được thanh sạch và phong phú hơn”. Với Thạch lam, văn chương không phải là thứ thuốc ngủ u mê để ru người và tự ru mình quên đi nỗi đau hiện tại, trái lại, viết văn với ông là một cách nhìn và đối diện với thế giới nhận ra những thứ giá trị và nhận ra cả những thứ rác rưởi của cuộc đời. Thạch Lam vẫn “tố cáo” và mong muốn “ thay đổi một cái thế giới giả dối và tàn ác” song rất đặc biệt, cách làm của ông không phải là chỉ ra những con đường tối tăm bẩn thỉu nhất của cuộc đời, không đưa ra một loại nhân vật điển hình tàn bạo như Nghị Hách của Vũ Trọng Phụng, như Nghị Quế của Nam Cao, cũng không có nhân vật nào giống với Chí Phèo-Thị Nở..... những nhân vật chính trong truyện Thạch Lam thường rất đẹp, đẹp từ ngoại hình đến tính cách, đẹp như Thúy Kiều bước ra từ cõi thơ, đẹp như cô Tấm bước ra từ vỏ thị trong những câu chuyện của “ngày xửa ngày xưa....”. Bên cạnh một thế giới của “những phố huyện nghèo nàn, xơ xác, buồn vắng hoặc những vùng ngoại ô tối tăm của Hà Nội, với những linh hồn nhỏ bé tội nghiệp, lặng lẽ sống với những ý nghĩ, những ước mơ, những cảm giác hiền lành, nếu không phải là lo lắng, ngơ ngác nhìn về một tương lai mù mịt”.... truyện ngắn Thạch Lam còn có một thế giới huyền ảo và cổ tích, xa xăm và mong manh cho chúng ta nhìn vào những góc khác nhau của cuộc đời để “lòng người được thanh sạch và phong phú hơn”. 2.Vâng, đến với Thạch lam là ta chạm vào “thế giới của hồi ức, của kỉ niệm, từ một dĩ vãng chưa mấy xa xôi- một dĩ vãng đẹp, trong trẻo, ngọt ngào mà ai cũng có-một dĩ vãng không nằm hoàn toàn trong quá khứ , nó có cả một phần của hiện tại”. Điều này đặc biệt thể hiện trong truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan” của ông, một truyện ngắn dường như đi chệnh quỹ đạo của tập “Sợi tóc” với những đoản thiên mang màu sắc hiện thực như “Đói”, “Tối ba mươi”, “Sợi tóc” và “Tình xưa” . “Dưới bóng hoàng lan” là câu chuyện duy nhất trong tập truyện ngắn này bộc lộ một kết thúc tươi sáng hơn dù rất mơ hồ. Câu chuyện về chàng thanh niên tên Thanh trở về với căn nhà xưa, với người bà hiền như trong truyện cổ, cảnh vật dường như vẫn vậy và dường như Thanh cũng chưa bao giờ đổi khác. Anh thấy lòng mình thanh thản và nhẹ nhõm. Gặp lại cô hàng xóm ngày xưa, cô bé vẫn đến nhặt hoàng lan trong vườn nhà anh để cài lên tóc và luôn có cảm xúc “những ngày em đến đây hái hoa, em nhớ anh quá”… Thanh thấy một cái gì rung lên rất khẽ, một chút gì mơ hồ tồn tại, không rõ là gì nhưng anh có cảm giác “có cái gì dịu ngọt chăng tơ ở đâu đây, khiến chàng vương phải” có lẽ đó là chút tình mới chớm mong manh chăng? Một thứ tình thanh cao, chân thực và thơm tho như mùi hoa hoàng lan thoang thoảng …. “Dưới bóng hoàng lan” không phải một mối tình lãng mạn tha thiết, nhưng là một chuyện tình ngây thơ, trong trắng, chất phác, hồn nhiên nhẹ nhàng và trong vắt trong cảnh thanh cao, thơm ngát của thôn quê khiến ta mơ màng như lạc vào cõi thần tiên để sáng hôm sau Thanh trở lại tỉnh mang theo một chút trong veo của tình người và mơ hồ một ý nghĩ hạnh phúc về tương lai....... Truyện của Thạch Lam thường viết về những việc nhỏ nhặt, tầm thường tưởng như không có gì để kể. Đó không phải là những tình huống cô đặc, chói sáng để tạo ra những bùng nổ giàu kịch tính mà chỉ đơn giản là những nhát cắt, những khoảnh khắc của tâm trạng và cảm xúc, với Thạch Lam đó là những thời khắc lóe sáng , ẩn chứa những tiềm năng tâm lí to lớn, bất thường. Nó như một giao điểm hội tụ, lắng đọng hoặc đánh thức những cảm xúc, những suy nghiệm còn đọng chìm trong cõi lòng sâu thẳm và làm dấy lên những rung động tinh tế, nhẹ nhàng, Thạch Lam đã “ngắt câu bằng màu, chấm câu bằng nốt nhạc, chuyển đoạn bằng hình ảnh” ….chừng ấy đủ để khẳng định “Dưới bóng hoàng lan” là những trang văn thanh tao và trang nhã nhất trong văn học Việt Nam! Nhưng dường như “Dưới bóng hoàng lan” không chỉ là câu chuyện về tình yêu mong manh chớm nở mà hình như Thạch Lam còn gửi gắm một cái gì sâu sắc hơn, một cái gì đó khiến cho soi vào người ta thấy lòng mình thanh sạch và phong phú hơn…. Thanh trở về như một hành trình trở về tuổi thơ, trở về những gì trong trẻo nhất mà hai năm qua anh để quên nơi phố thị ồn ào.Thạch Lam để cho chúng ta đi cùng Thanh vào thế giới của ngày xưa với ngôi nhà vẫn y nguyên như ngày anh đi, với con đường lát gạch Bát Tràng phủ rêu xanh mát, vẫn “những vòng ánh sáng lọt qua vòm cây xuống nhảy múa theo chiều gió”, căn nhà mát mẻ và im ắng mà khi bước chân vào anh có cảm giác “tựa như bao nhiêu sự ồn ào ở ngoài kia đều ngừng lại trên bậc cửa”. Căn nhà là một thế giới khác của Thanh, một thế giới yên bình, thanh khiết tựa hồ như chốn bồng lai khác hẳn với bao nhiêu ồn ào hỗn loạn của cuộc đời ngoài kia. Thanh bước vào nhà “một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn; Thanh định rõ nhìn: con mèo của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình khẽ phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh dương ngước lên nhìn người”…. một đoạn văn đậm phong cách Thạch Lam, chỉ có trong văn Thạch Lam mới thấy xuất hiện một con mèo hiền lành của tuổi thơ, luôn chờ đợi cố nhân trở về và cất tiếng gọi để nó lẹ làng vụt ra như chờ đợi khoảnh khắc ấy từ lâu lắm rồi. Trong bóng tối mơ màng, Thanh nhận ra “hai mắt ngọc thạch xanh dương” của con mèo đang nhìn lên mình. Cái thứ màu xanh man mát, nhẹ nhàng, dịu dàng phảng phất màu quá khứ. Bức tranh làng quê càng giống hơn với những câu chuyện cổ khi bà Thanh xuất hiện, người bà với mái tóc bạc trắng thời gian, cây gậy trúc và đôi mắt hiền như như những bà tiên trong truyện cổ. Tự nhiên Thanh thấy mình bé lại, như ngày xưa mãi mãi là đứa trẻ con cần được che chở vỗ về, trong khoảnh khắc ấy dường như Thanh tạm quên đi cuộc sống bận rộn thường nhật của chàng, quên đi những bon chen nơi phố thị ồn ào; chàng trở về lối cũ, dưới gốc hoàng lan, hưởng lại những mùi xưa, mùi tuổi thơ, mùi quê hương đã tàn phai trong trí nhớ truân chuyên phủ nhiều bụi bặm chua chát của trưởng thành. Và bóng hoàng lan còn là cái bóng của miền cổ tích ngày xưa trở lại…. Thanh trở về mang theo cả “những mảnh trời xanh tan tác” ở trong tâm hồn mình, nhưng những vết thương cuộc đời thường được người ta chữa lành bằng kỉ niệm. Thanh trở về với ngôi nhà xưa, với bà, với mảnh vườn cổ tích và với cả cô hàng xóm có đôi môi thắm, đôi má hồng, một nụ cười và đôi mắt trong sáng lên như nàng tiên thánh thiện hiện về từ cổ tích. Nhân vật nữ trong truyện của Thạch Lam thường rất đẹp, một vẻ đẹp mong manh, nhẹ nhàng, cái đẹp của hồn xưa cổ tích in dấu trong những cô tiên xinh đẹp, cô Tấm thảo hiền. Tình cảm mong manh, mơ hồ đến với Thanh như nhắc nhở của một quá khứ chưa xa, vẫn còn gần rất gần đây thôi mà chàng quên mất, nó khiến Thanh “chẳng biết nói gì; chàng vít một cành lan xuống giữ ở trong tay để Nga tìm hoa, rồi nhẹ nhàng buông ra cho cành lại cong lên. Nắng soi vào vai hai người, nhưng dưới chân đất vẫn mát như xưa”… Có nhà nghiên cứu đã nhận xét rất tinh tế rằng “Thạch Lam ở vị trí của một người trưởng thành nhìn lại dĩ vãng bằng cái nhìn thâm trầm, lặng lẽ”. “Dưới bóng hoàng lan” quả đúng là sự trở về quá khứ, với người bà mái tóc bạc phơ như trong truyện cổ tích, tiếng cười trong veo của cô hàng xóm, của đất mát lạnh dưới chân và hương thơm quen thuộc của một loài hoa…. Để rồi lúc ra đi, chàng thanh niên ân nghĩa ấy có trong hành trang của mình một chút thơm dịu ngọt lành của chốn quê xưa, thấy mình: “vẫn bé quá và lại đi xa.”… Văn Thạch Lam luôn tỏa ra thứ ánh sáng nhẹ nhàng dìu dịu của viên đá xanh lấp lánh, luôn mơ mộng về một miền cổ tích hồn hậu và tươi đẹp. Viên đá xanh ấy có sức mạnh khiến người ta có thể tạm gác lại chút bộn bề của hiện tại để ngoảnh lại về quá khứ, đắm mình trong những không gian thanh lành, trong sáng để thanh lọc và tẩy rửa chính mình, nhắc nhở mình trước những ố tạp của bụi đời. Với nhà văn họ Nguyễn, nhân đạo đâu phải chỉ là thông cảm với cảnh nghèo khổ đói khát của con người? nhà văn muốn đạt đến cảnh giới cao nhất của lòng nhân đạo đó là hướng con người về cái thiện! Văn hào Pautopxki đã viết: “niềm vui của nhà văn chân chính là niềm vui của người dẫn đường đến xứ sở cái đẹp” …. và với Thạch Lam “Dưới bóng hoàng lan” là hành trình cảm giác, là sự trở về trọn vẹn với những kí ức đẹp đẽ và yên bình nhất, là con đường về với cái chân thiện mĩ của con người.

Mẫu 6

Thạch Lam là nhà văn nổi tiếng từ trước Cách mạng tháng Tám, trong nhóm Tự Lực Văn Đoàn. Ông viết nhiều thể loại nhưng chỉ thành công ở truyện ngắn. Dưới bóng hoàng lan là truyện ngắn mà tôi thích hơn cả.  Bởi ở đó, Thạch Lam đã tạo ra những cảm xúc e ấp và êm đềm cho tác phẩm.

Thanh, chàng trai nhân vật chính mồ côi cha mẹ, sống quấn quýt với người bà từ nhỏ trong căn nhà. Lớn lên Thanh ra tỉnh làm, rồi đi đi, về về với bà trong những dịp nghỉ. Lần trở lại nhà này cách kỳ trước hai năm. Thanh cũng giống bao người trai trẻ ở quê  lớn lên đi học rồi ra thành phố làm việc. Cuộc sống thị thành náo nhiệt vui vẻ đã khiến Thanh quên người bà  đang sống ở quê mãi chờ mong anh. Lần này về Thanh lách cánh cửa gỗ để khép nhẹ nhàng  bước qua cổng vào sân. Một cảm xúc êm đềm đến với Thanh. Chàng thấy mát hẳn cả người  trên con đường lát gạch bát tràng rêu phủ, những vòng ánh sáng lọt qua vòm cây xuống nhẩy múa theo chiều gió. Một mùi lá tươi non phảng phất trong không khí. Thanh rút khăn lau mồ hôi trên trán , bên ngoài trời nắng gắt , rồi thong thả đi bên bức tường hoa thấp chạy thẳng đến đầu nhà. Yên tĩnh quá, không một tiếng động nhỏ trong căn vườn, tựa như bao nhiêu sự ồn ào ở ngoài kia đều ngừng lại trên bậc cửa.

Dưới bóng hoàng lan là truyện ngắn không có cốt truyện. Nó không kể một câu chuyện. Nó sâu xa gợi nghĩ. Thời gian đọng lại, không gian tĩnh, nhưng hé lộ kín đáo bi kịch đời người mà độc giả phải đọc kỹ mới cảm được.

“Thanh lách cách cửa gỗ để khép, nhẹ nhàng bước vào”, câu ấy, mở đầu DBHL đã đáng kể là một trong những câu mở truyện ngắn bậc thầy. Ngắn và gọn, đơn giản, thật thế, mà kỳ thực khó lòng viết ra nổi. Một câu như không, song chắc chắn nhà văn đã phải rất kỳ công. Bởi khó hàng đầu của một truyện ngắn là câu mở đầu. Người đọc có đọc sang câu thứ hai và đọc đến câu chót của truyện hay không là do câu đầu truyện quyết định.

Với dạng truyện không cốt truyện thì câu mở truyện lại càng trọng hơn, càng đòi hỏi công phu và thực tài của nhà văn hơn. Trong câu mở của DBHL, từng từ một được lựa không chỉ theo nghĩa mà còn bằng vào âm để thành nên cả nhịp điệu cả tiếng động cho câu. Câu mở như thế đưa người đọc vào ngay cái thần của truyện là nỗi nao nao mơ hồ, bâng khuâng và âm thầm.

Truyện ngắn kiệm lời, chỉ gợi ý, khiến người đọc phải tự ngẫm ra.

Thanh nghẹn họng; mãi chàng mới cất được tiếng gọi khẽ: Bà ơi. Một nỗi đau buồn thoáng nhanh trong câu ấy, tác giả không lộ rõ ra, Thanh là chàng trai mồ côi cha mẹ … một bà một cháu quấn quýt nhau. Thanh ra tỉnh làm rồi đi về hàng năm, các ngày nghỉ. Lần trở về này đã cách kỳ trước hai năm. Có phải đời sống thị thành đã nhiều lúc khiến Thanh quên bẳng người bà tóc bạc phơ đang sống những ngày cuối cùng trong đời mỏi mắt trông chờ anh? Đáp lại tiếng gọi Bà ơi, một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh định thần nhìn: con mèo của bà chàng… Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo: “Bà mày đâu?”

Trả lời:

* Đề cương bài nói:

- MB:

+ Lời chào hỏi.

+ Giới thiệu tác giả Thạch Lam, truyện “Dưới bóng hoàng lan”, nhân vật Thanh, chủ đề của truyện

- TB:

+ Ý 1: Hoàn cảnh của nhân vật Thanh

+ Ý 2: Tâm trạng của nhân vật Thanh khi vừa trở về nhà

+ Ý 3: Tâm trạng của nhân vật Thanh đối với người bà

+ Ý 4: Tâm trạng của nhân vật Thanh đối với Nga

+ Ý 5: Tâm trạng của nhân vật Thanh trong buổi sáng lên tỉnh

→ Khái quát chủ đề của truyện.

- KB: Khẳng định ý nghĩa của nhân vật đối với việc làm nổi bật chủ đề.