Bài tập Cơ cấu, vai trò và đặc điểm công nghiệp, các nhân tố ảnh hưởng tới phát triển và phân bố công nghiệp có đáp án

- Ngành công nghiệp có đặc điểm và những vai trò riêng biệt đối với sự phát triển kinh tế, xã hội.

- Cơ cấu ngành công nghiệp có nhiều cách phân loại khác nhau (công nghiệp nặng, nhẹ; công nghiệp chế biến, khai thác,…).

- Các nhân tố ảnh hưởng: vị trí địa lí, kinh tế - xã hội, điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên.

Có những cách khác nhau để phân loại cơ cấu ngành công nghiệp.

- Theo tính chất tác động đến đối tượng lao động

+ Công nghiệp khai thác.

+ Công nghiệp chế biến.

- Theo công dụng kinh tế của sản phẩm

+ Công nghiệp sản xuất tư liệu sản xuất.

+ Công nghiệp sản xuất vật phẩm tiêu dùng.

- Ở nước ta hiện nay, dựa vào tính chất tác động đến đối tượng lao động

+ Công nghiệp khai khoáng.

+ Công nghiệp chế biến, chế tạo.

+ Công nghiệp sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước và điều hoà không khí.

Vai trò của ngành công nghiệp trong đời sống và phát triển kinh tế

- Công nghiệp có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế. Ở nhiều quốc gia, công nghiệp chiếm tỉ trọng cao trong cơ cấu GDP.

- Việc đẩy mạnh công nghiệp hóa ở mỗi quốc gia thúc đẩy sự phát triển kinh tế và sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

- Sản phẩm công nghiệp cung cấp tư liệu sản xuất và nguồn nguyên liệu cho các ngành kinh tế khác và là những mặt hàng xuất khẩu.

- Tác động đến xã hội: giải quyết việc làm cho người lao động; tăng thu nhập; cải thiện đời sống văn hóa, văn minh cho người dân,…

- Góp phần củng cố an ninh quốc phòng cho đất nước.

Ngành công nghiệp có các đặc điểm sau:

- Sản xuất công nghiệp gắn với máy móc, gồm nhiều công đoạn phức tạp.

- Các cuộc cách mạng công nghiệp làm thay đổi mạnh mẽ cơ cấu ngành công nghiệp và hình thức tổ chức sản xuất công nghiệp.

- Sản xuất công nghiệp có sự tập trung hóa, chuyên môn hóa và hợp tác hóa.

- Ngành công nghiệp ngày càng tham gia mạnh mẽ vào chuỗi giá trị toàn cầu.

- Sản xuất công nghiệp ngày càng chú trọng đến bảo vệ môi trường.

Sự phát triển và phân bố của ngành công nghiệp chịu ảnh hưởng của các nhóm nhân tố:

- Vị trí địa lí: nhóm nhân tố này thường ảnh hưởng đến sự lựa chọn và phân bố cơ sở sản xuất công nghiệp.

- Điều kiện kinh tế - xã hội: đây là nhóm nhân tố giữ vai trò quyết định.

+ Dân cư và nguồn lao động vừa cung cấp nhân lực trong sản xuất, vừa là thị trường tiêu thụ nên ảnh hưởng đến quy mô phát triển và phân bố ngành công nghiệp.

+ Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất - kĩ thuật là nền tảng thúc đẩy sự hợp tác trong sản xuất.

+ Tiến bộ khoa học - công nghệ làm xuất hiện các ngành mới, sự thay đổi trong phân bố ngành công nghiệp.

+ Nguồn vốn và thị trường ảnh hưởng đến cơ cấu, quy mô của ngành công nghiệp.

+ Chính sách tác động đến xu hướng phát triển, các hình thức tổ chức lãnh thổ, phân bố,... của ngành công nghiệp.

- Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

+ Nguồn tài nguyên ảnh hưởng đến cơ cấu, quy mô phát triển và phân bố ngành công nghiệp.

+ Nguồn nước và quỹ đất tác động đến sự phân bố ngành công nghiệp;...