Giải SGK Địa lý 9 KNTT Bài 17: Vùng Tây Nguyên có đáp án

- Thế mạnh và hạn chế về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên:

+ Thế mạnh: địa hình cao nguyên tương đối bằng phẳng, đất badan màu mỡ, các khối núi đất feralit; khí hậu có tính chất cận xích đạo, phân hóa mưa - khô rõ rệt, phân hóa theo độ cao; nhiều sông lớn chảy qua các bậc địa hình, các hồ tự nhiên và hồ nhân tạo, nguồn nước ngầm phong phú; khoáng sản bô-xít; tài nguyên rừng phong phú, trữ lượng lớn, đa dạng sinh học cao, cảnh quan thiên nhiên độc đáo, nhiều khu bảo tồn, vườn quốc gia.

+ Hạn chế: mùa khô kéo dài, đất bị suy thoái, suy giảm nước ngầm

- Ngành kinh tế thế mạnh: phát triển cây công nghiệp lâu năm và cây ăn quả; lâm nghiệp; công nghiệp sản xuất điện; du lịch.

- Tổng diện tích hơn 54 nghìn km2, chiếm 16,5% diện tích cả nước; bao gồm 5 tỉnh: Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng.

- Giáp với giáp vùng Đông Nam Bộ, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung; hai nước láng giềng là Lào và Cam-pu-chia.

- Vị trí chiến lược quan trọng về kinh tế, chính trị, quốc phòng an ninh. Nhiều thuận lợi trong giao thương với các vùng trong nước và đóng vai trò quan trọng trong kết nối với các nước Đông Nam Á lục địa.

- Thế mạnh:

+ Địa hình, đất: chủ yếu là các cao nguyên có độ cao khác nhau, địa hình bề mặt xếp tầng tương đối bằng phẳng, đất badan màu mỡ thuận lợi quy hoạch các vùng chuyên canh cây công nghiệp và cây ăn quả, phát triển lâm nghiệp. Các khối núi Kon Tum và cực Nam Trung Bộ có đất feralit thuận lợi trồng dược liệu.

+ Khí hậu có tính chất cận xích đạo, phân hóa mưa - khô rõ rệt, thuận lợi cho cây trồng nhiệt đới phát triển, mùa khô thuận lợi cho phơi, sấy nông sản. Khí hậu phân hóa theo độ cao, một số khu vực khí hậu mát mẻ, có thể trồng cây cận nhiệt như chè, cây dược liệu,… phát triển du lịch.

+ Nguồn nước: là nơi bắt nguồn của nhiều con sông, các sông lớn là Sê San, Srêpôk, Đồng Nai, sông Ba, chảy qua các bậc địa hình tạo tiềm năng thủy điện lớn, là khu vực có trữ năng thủy điện lớn thứ 2 cả nước. Các hồ tự nhiên và hồ nhân tạo như Ialy, hồ Lắk, có khả năng tích trữ nước, điều tiết dòng chảy, cung cấp nước vào mùa khô. Nguồn nước ngầm phong phú đóng vai trò quan trọng đối với sinh hoạt và sản xuất, nhất là trong mùa khô.

+ Khoáng sản bô-xít với trữ lượng lớn nhất cả nước (hơn 8,2 tỉ tấn), tập trung ở Đắk Nông, Lâm Đồng, Gia Lai.

+ Sinh vật: tài nguyên rừng phong phú, trữ lượng lớn, chiếm 45% trữ lượng gỗ cả nước, tính đa dạng sinh học cao. Rừng có nhiều loại gỗ quý (cẩm lai, gụ, mật, nghiến, trắc, pơ mu,…) và hệ động vật hoang dã với nhiều loài quý hiếm (voi, bò tót,…) có ý nghĩa lớn về mặt khoa học và kinh tế. Cảnh quan thiên nhiên độc đáo, hùng vĩ kết hợp với nhiều khu bảo tồn, vườn quốc gia đem lại thế mạnh phát triển du lịch sinh thái.

- Hạn chế:

+ Mùa khô kéo dài, dẫn tới nguy cơ thiếu nước sản xuất, sinh hoạt và cháy rừng.

+ Nước ngầm nằm sâu và có sự suy giảm về trữ lượng gây khó khăn cho khai thác.

+ Đất đang bị suy thoái, ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng cây trồng.

- Đặc điểm dân cư ở Tây Nguyên:

+ Năm 2021, số dân khoảng 6 triệu người, tỉ lệ tăng dân số tự nhiên là 1,25%, cao hơn mức trung bình cả nước (0,93%).

+ Là vùng thưa dân nhất nước ta, mật độ dân số toàn vùng là 111 người/km² (2021). Đắk Lắk là tỉnh có mật độ dân số cao nhất vùng (146 người/km²), Kon Tum có mật độ thấp nhất (59 người/km²). Dân cư chủ yếu sống ở nông thôn (hơn 71% dân số năm 2021).

+ Là địa bàn nhiều thành phần dân tộc nhất nước ta, gồm các dân tộc: Ê-đê, Ba na, Gia-rai, Cơ-ho, Kinh, HMông,…

- Đặc điểm văn hóa nổi bật của các dân tộc:

+ Văn hóa đa dạng, độc đáo, có nhiều di sản vật thể, phi vật thể, điển hình là Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên, các lễ hội truyền thống như: Đua Voi, Cơm Mới,…

+ Kiến trúc đặc trưng là nhà Rông, nhà Dài, là nơi sinh hoạt tín ngưỡng, diễn ra các lễ hội và lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp. Có nhiều loại nhạc cụ độc đáo như cồng, chiêng, đàn đá, đàn t’rưng, tù và,…

+ Đồng bào Tây Nguyên có kinh nghiệm sản xuất nông, lâm nghiệp; có truyền thống đoàn kết. Không ngừng củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, tạo cơ sở nền tảng để ổn định và phát triển bền vững.

+ Văn hóa ngày càng đa dạng do vừa tiếp thu các yếu tố văn hóa mới, vừa bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp.

- Sự phát triển và phân bố của ngành trồng cây công nghiệp lâu năm:

+ Là vùng chuyên canh cây công nghiệp lâu năm lớn của nước ta, năm 2021, diện tích chiếm hơn 40% diện tích cả nước.

+ Các cây chính là cà phê, hồ tiêu, điều, cao su, trong đó cà phê là cây chủ lực. Cà phê đứng đầu cả nước về diện tích, sản lượng (chiếm 90% diện tích và sản lượng cả nước), trồng nhiều ở Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai. Cao su và điều có diện tích đứng thứ 2 cả nước (chiếm hơn 25% diện tích cao su và điều cả nước), trong đó cao du được trồng nhiều nhất ở Gia Lai, điều trồng nhiều nhất ở Đắk Lắk.

- Sự phát triển và phân bố của ngành trồng cây ăn quả:

+ Là vùng trồng cây ăn quả lớn, các loại tiêu biểu là sầu riêng, bơ, chôm chôm, mít,… phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

- Bắt đầu ứng dụng công nghệ cao (công nghệ sinh học, tự động hóa,…) vào phát triển cây công nghiệp lâu năm và cây ăn quả, đẩy mạnh công nghiệp chế biến để tạo ra các sản phẩm có tính cạnh tranh cao trên thị trường trong và ngoài nước.