Bài 12: Di truyền liên kết với giới tính và di truyền ngoài nhân

Kết quả lai thuận nghịch của Menđen giống nhau và tỉ lệ phân li tính trạng đều ở hai giới. Còn ở thí nghiệm trên kết quả phép lai thuận khác kết quả phép lai nghịch, tỉ lệ phân li tính trạng không đều ở hai giới.

Từ thí nghiệm trên ta nhận thấy tính trạng màu lá di truyền theo dòng mẹ. Ở cả phép lai thuận và nghịch, thế hệ con đều mang kiểu hình của mẹ.

→ Nhận xét: Các tính trạng do gen nằm ngoài nhân quy định sẽ di ruyền theo dòng mẹ, có nghĩa là đời con có kiểu hình giống mẹ.

Các đặc điểm di truyền của tính trạng do gen nằm trên nhiễm sắc thể X quy định gồm có:

    - Kết quả của phép lai thuận và nghịch là khác nhau, tức là tỉ lệ phân li kiểu hình ở hai giới khác nhau.

    - Có hiện tượng di truyền chéo (từ ông ngoại qua mẹ xuống cháu trai).

     - Quy ước gen: M: quy định bình thường

         m: quy định bệnh mù màu

      - Em trai mắc bệnh mù màu có KG: XmY nhận 1 giao tử Xm từ mẹ và Y từ bố.

      Vậy, mẹ có KG: XMXm và bố có KG: XMY

      - Sơ đồ lai:

      P: XMXm × XMY

      F1: XMXM, XMXm, XMY, XmY

      - Hai vợ chồng bình thường sinh con trai mắc bệnh thì người vợ phải có kiểu gen dị hợp XMXm với xác suất là 1/2.

      Xác suất xuất hiện con trai của họ mắc bệnh mù màu là:

            1/2 × 1/2 = 1/4

Có thể theo dõi phả hệ để biết được bệnh di truyền do gen lặn nằm trên nhiễm sắc thể thường hay trên nhiễm sắc thể X quy định nhờ đặc điểm của sự di truyền liên kết với giới tính.