Bài 16: Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội (1921 - 1941)

- Bức tranh ghi lại hình ảnh kiệt quệ của nước Nga sau chiến tranh: đói rét, bệnh tật, nhà máy, công xưởng bị tàn phá, bạo loạn ở nhiều nơi...

- Nội dung:

+ Bãi bỏ chế độ trưng thu lương thực, thay bằng thuế lương thực.

+ Tự do buôn bán, mở lại các chợ.

+ Cho phép tư nhân mở các xí nghiệp nhỏ.

+ Khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư kinh doanh ở Nga.

- Tác động:

+ Phục hồi, phát triển kinh tế, cải thiện đời sống nhân dân.

+ Tạo cơ sở kinh tế, chính trị cho Liên Xô bước vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Sau khi hoàn thành nhiệm vụ khôi phục kinh tế, Liên Xô vẫn là một nước nông nghiệp lạc hậu so với các nước tư bản phương Tây: sản phẩm nông nghiệp chiếm đến 2/3 tổng sản phẩm Quốc dân, Liên Xô phải nhập máy móc của nước ngoài... Chính vì vậy, muốn xây dựng chế độ xã hội mới phải mở đầu bằng việc thực hiện công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa theo đường lối ưu tiên phát triển công nghiệp nặng.

- Về văn hóa - giáo dục, Liên Xô đã thanh toán nạn mù chữ, thực hiện phổ cập giáo dục tiểu học cho tất cả mọi người và phổ cập giáo dục trung học cơ sở ở các thành phố. Các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, văn học nghệ thuật cũng đạt được nhiều thành tựu rực rỡ,...

- Về xã hội, các giai cấp bóc lột đã bị xóa bỏ, chỉ còn lại hai giai cấp lao động là công nhân, nông dân và tầng lớp trí thức mới xã hội chủ nghĩa.

- Từ năm 1937, Liên Xô tiếp tục thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ ba. Tháng 6 - 1941, phát xít Đức tấn công Liên Xô, nhân dân Liên Xô buộc phải ngừng công cuộc xây dựng đất nước để tiến hành cuộc chiến tranh giữ nước vĩ đại.

+ Bãi bỏ chế độ trưng thu lương thực, thay bằng thuế lương thực.

+ Tự do buôn bán, mở lại các chợ.

+ Cho phép tư nhân mở các xí nghiệp nhỏ.

+ Khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư kinh doanh ở Nga.