Giải SBT Văn 7 Bài 2: Bài học cuộc sống (Phần 2: Tiếng việt) có đáp án

TT

Công dụng

Ví dụ minh hoạ

1

Biểu đạt ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết.

Khi tiếng trống hiệu vừa dứt, bốn thanh niên của bốn đội thoăn thoắt leo lên thân cây chuối rất trơn vì đã bôi mỡ. Có người leo lên, tụt xuống, lại leo lên,...

2

Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng.

- Bởi vì... bởi vì... (San cúi mặt và bỏ tiếng Nam, dùng tiếng Pháp) người ta lừa dối anh.

3

Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm.

Thầy Lí cũng xoè năm ngón tay trái úp lên trên năm ngón tay mặt nói: - Tao biết mày phải... nhưng nó lại phải... bằng hai mày.

4

Biểu thị lời trích dẫn bị lược bớt.

Nước từ núi Tiên giội như thác, trắng xoá, qua suối Cộc xóm Đông tràn sang suối xóm Tây rồi dồn về suối xóm Trại chúng tôi. [...] Trẻ con chúng tôi la ó, té nhau, reo hò.

5

Mô phỏng âm thanh kéo dài, ngắt quãng.

Ò... ó... o...

Ò...ó... ...

Tiếng gà

Tiếng gà.

TT

Các công dụng

Công dụng

1

Biểu đạt ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết.

2

Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng.

3

Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm.

4

Biểu thị lời trích dẫn bị lược bớt

5

Mô phỏng âm thanh kéo dài, ngắt quãng.

Trong văn bản Thỏ và rùa

Trong đề bài

Thế là trường đua được vạch ra. Con cáo làm trọng tài. Nó hú ba tiếng là cuộc thi bắt đầu.

Trường đua lập tức được vạch ra. Con cáo làm trọng tài. Nó vươn cô hú lên ba

 tiếng:

- Hú…u…uét! Hú…u…uét! Hú…u…uét!

Thế là cuộc thi bắt đầu.

TT

Công dụng

Ví dụ minh hoạ

a

Mô phỏng âm thanh kéo dài, ngắt quãng

Thế rồi nó dạng chân, duỗi tay, nhắm

mắt ngủ ngon lành. Tiếng ngáy mỗi lúc

một to: khò...ò...khò...ò! Một lúc sau,

con rùa ì ạch bò tới.

b

Biểu đạt ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết.

Sau đó, ông truyền cho mỗi đứa đến bẻ

 bó đũa ra làm đôi. Một đứa, hai đứa,...

rồi ba đứa,... cố sức bẻ. Nhưng không

đứa nào bẻ nổi.

c

Biểu đạt ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết.

Cáo nhảy lên rớt xuống, rồi lại nhảy lên

 rớt xuống,... có đến cả chục lần mà vẫn

không bắt được một chùm thấp nhất.

d

Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng.

- Ai mà thèm những trái nho xanh lè đó.

Chua lắm! Không chừng... lại có cả sâu

trong đó nữa.

TT

Từ ngữ trong văn bản

Từ ngữ thay thế

Nhận xét

1

nhâng nháo (Ếch ngồi đáy giếng)

trâng tráo

Từ “nhâng nháo” (ngông nghênh, vô lễ, không coi ai ra gì) phù hợp hơn từ “trâng tráo” (ngang ngược,

xấc láo, tỏ ra trơ lì trước sự

chê cười, khinh bỉ của người

khác).

2

sờ (Thấy bói xem voi)

quan sát/ tìm hiểu

Các từ “quan sát” hay “tìm hiểu” đều không thay thế được từ “sờ; vì không thể hiện được cách “xem voi”

phiến diện, chủ quan dẫn đến tranh cãi xô xát của năm ông thầy bói.

3

cười mũi (Thỏ và rùa)

cười cợt/ chê cười

Từ “cười mũi” rất hay: tự nhiên, thú vị; khó thay thế.

4

dằn lòng (Thỏ và rùa)

cố nhịn tức/ nén

Từ “dằn lòng” rất hay: tự giận nhiên, dân dã; khó thay thế.

5

truyền (Chuyện bó đũa)

cho gọi/ triệu tập

Từ “truyền” thể hiện được tính chất hệ trọng, thiêng liêng của lời sắp nói, điều

sắp xảy ra; khó thay thế.

6

Lẻn (Con cáo và quả nho)

chui/ mò

Từ “lẻn” (lẻn vào vườn nho) thể hiện một hành vi/ việc làm mờ ám; khó thay thế.