Chuẩn bị: Thước nhựa cứng, mỏng; dây cao su.

Thực hiện:

+ Một tay giữ chặt một đầu của thước, tay kia bật nhẹ vào đầu còn lại (hình 2).

+ Kéo căng dây cao su giữa hai ngón tay. Gảy mạnh dây cao su (hình 3).

Thảo luận:

+ Em có nghe thấy âm thanh từ cây thước và dây cao su không?

+ Thước và dây cao su có rung động không? Em có thể kết luận gì về mối liên hệ giữa sự phát ra âm thanh và sự rung động của vật?

+ Tạo âm thanh bằng cách gõ thì vào thành của khay bằng kim loại có chứa một số mẩu giấy nhỏ vo tròn (hình 4). Những mẩu giấy này di chuyển chứng tỏ điều gì?

+ Khi ta nói, âm thanh được phát ra từ hai dây thanh trong thanh quản ở cổ (hình 5). Hai dây thanh trong thanh quản này có rung động khi ta nói không? Làm cách nào để biết điều này?

+ Nếu gọi vật phát ra âm thanh là nguồn âm thì trong hai ví dụ trên, nguồn âm là vật nào?

“Điệu nhạc trong các cốc thủy tinh”

Chuẩn bị: Sáu cốc thủy tinh giống nhau, một chai nước, một thìa kim loại.

Thực hiện:

+ Rót các lượng nước khác nhau lần lượt vào năm cốc, cốc còn lại để như hình 6.

+ Lấy thìa gõ vào từng cốc để tạo điệu nhạc mà em thích.

Thảo luận: Khi gõ thìa vào mỗi cốc, âm thanh ở mỗi cốc phát ra có giống nhau không?

Thí nghiệm:

Chuẩn bị: Một chậu nước, hai chiếc thìa kim loại, một bàn gỗ.

a. Thí nghiệm 1:

Thực hiện: Áp tai xuống mặt bàn, một tay bịt tai còn lại, một tay đặt trên mặt bàn. Một bạn gõ tay lên mặt bàn (hình 7).

Thảo luận:

+ Em có nghe tiếng gõ của tay không? Lúc đó, mặt bàn có rung động không?

+ Từ thí nghiệm trên, em kết luận được gì về sự lan truyền của âm thanh qua gỗ?

b. Thí nghiệm 2:

Thực hiện: Gõ hai chiếc thìa kim loại vào nhau trong nước (hình 8).

Thảo luận:

+ Em có nghe tiếng hai chiếc thìa trong nước chạm nhau hay không?

+ Điều đó chứng tỏ âm thanh truyền được trong những môi trường nào?

Trong các trường hợp sau, âm thanh có thể truyền được trong môi trường nào?

+ Nghe tiếng thầy cô giảng bài trong lớp.

+ Nghe được tiếng nói của nhau qua điện thoại tự làm bằng dây và hộp (hình 9).

+ Khi bạn Hùng nói chuyện, bạn An hay bạn Hoa nghe rõ hơn (hình 10)? Vì sao?

+ Em kết luận được gì về độ to của âm thanh khi người nghe ở gần nguồn âm hơn?

Cùng sáng tạo: “Tự làm ống nghe y tế”

Dụng cụ: Một ống dài, hai phễu, băng dính, kéo.

Thực hiện:

+ Đưa đầu hai phễu vào hai đầu ống dây (hình 11a).

+ Dùng băng dính dán kín chỗ nối của mỗi phễu với mỗi đầu ống dây.

+ Áp sát một đầu phễu vào ngực trái của bạn, đầu phễu còn lại áp vào tai em (hình 11b).

Thảo luận:

+ Em có nghe được âm thanh gì không? Vì sao?

+ Em có thể đếm nhịp đập của tim nhờ ống nghe không?