(Ngữ liệu ngoài sgk) Chuyện cũ tuổi thơ

- Thể thơ: tự do.

- Lỗi lầm mà nhân vật trữ tình nhớ lại là hành động nôn nóng, tò mò của tuổi thơ: khi nghe thấy tiếng “chíp chíp” phát ra từ ổ trứng, nhân vật đã lấy tay bóc vỏ trứng để “giải thoát” đàn gà con còn chưa đủ ngày nở. Hành động vô tình này đã khiến những chú gà mới chào đời non yếu không thể sống, “ngã lăn ra đất”, “chân nhũn mềm, hai mắt nhắm nghiền”, để lại trong nhân vật một ký ức đau xót và day dứt.

- Điều khiến nhân vật trữ tình nhớ lại lỗi lầm ấy là âm thanh quen thuộc – “tiếng gà”. Âm thanh tưởng chừng nhỏ bé, giản dị ấy lại khơi dậy trong tâm trí nhân vật một miền ký ức tuổi thơ đầy ngây thơ, trong trẻo nhưng cũng gắn liền với một nỗi ân hận sâu sắc. Tiếng gà như một “chiếc cầu nối” giữa hiện tại và quá khứ, giữa sự trưởng thành và những bài học đầu đời về tình thương và sự kiên nhẫn.

a. Biện pháp tu từ so sánh:

- “Chiều đầu thu nắng mềm như lụa trải”

→ So sánh ánh nắng đầu thu với lụa mềm trải dài.

=> Tác dụng: Gợi lên khung cảnh dịu dàng, êm ái của buổi chiều thu, tạo nên bối cảnh ấm áp, yên bình cho câu chuyện tuổi thơ được hồi tưởng lại.

b. Biện pháp tu từ nhân hóa:

- “Chị gà ấp suốt hơn nửa tháng”, “mắt tròn xoe đứng nhìn chăm chú”

→ Gà được gọi là “chị”, có hành động như con người, biết nhìn chăm chú, đứng tròn xoe mắt.

=> Tác dụng: Nhân hóa làm cho hình ảnh con gà trở nên gần gũi, gợi sự gắn bó thân thương giữa con người và vật nuôi; đồng thời làm nổi bật sự kiên nhẫn, chăm lo của “chị gà” đối với đàn con – tương phản với sự nôn nóng của nhân vật trữ tình.

- “Tiếng gà gọi mẹ”, “Tưởng những chú gà thiết tha gọi cửa”

→ Tiếng gà, những chú gà được nhân cách hóa như đang thể hiện tình cảm, ý thức tự do.

=> Tác dụng: Gợi không khí sống động, thể hiện sự sống trỗi dậy trong gian nhà, đồng thời làm nổi bật cảm xúc hồn nhiên, khát khao của trẻ thơ.

Từ những tình cảm và cảm xúc chân thành, day dứt của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ cuối bài “Chuyện cũ tuổi thơ”, em rút ra nhiều suy nghĩ sâu sắc về ý thức tuổi thơ đối với mỗi con người:

Tuổi thơ là quãng đời hồn nhiên, trong sáng nhưng cũng dễ mắc sai lầm do nhận thức chưa đầy đủ. Nhân vật trữ tình đã từng vô tình làm chết đàn gà con chỉ vì tò mò, vì nghĩ rằng mình đang “giải thoát” cho chúng. Sau nhiều năm tháng, ký ức ấy vẫn sống động trong tâm trí, như một bài học không thể quên. Điều đó cho thấy tuổi thơ không chỉ là miền ký ức đẹp mà còn là nền móng hình thành nhân cách, ý thức đạo đức cho mỗi con người.

Khi đã trưởng thành, nhân vật trữ tình không quên lỗi lầm xưa mà còn day dứt, ân hận và hoài niệm. Điều đó thể hiện một tâm hồn giàu cảm xúc, biết nhìn lại quá khứ để rút ra bài học trưởng thành.

Vì vậy, mỗi chúng ta cần biết trân trọng, gìn giữ ký ức tuổi thơ, dù vui hay buồn, vì đó là nơi lưu giữ những bài học đầu đời – nền tảng giúp chúng ta lớn lên, sống có trách nhiệm và yêu thương hơn.