Giải SBT Văn 7 Bài 4. Giai điệu đất nước (Phần 1: Đọc hiểu và thực hành Tiếng Việt) có đáp án

Nêu hoàn cảnh sáng tác của bài thơ. Hoàn cảnh đó góp phần giúp người đọc hiểu hơn bài thơ như thế nào?

Trong khổ thơ đầu, nhà thơ đã cảm nhận bức tranh mùa xuân bằng những giác quan nào?

Trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ có những hình ảnh mùa xuân nào? Từ việc chỉ ra những hình ảnh đó, em hãy cho biết bố cục của bài thơ được triển khai ra sao.

Em hãy liệt kê những hình ảnh nhà thơ sử dụng để bộc lộ khát vọng được hoà nhập, được cống hiến cho đời.

Chỉ ra các biện pháp tu từ trong hai dòng thơ sau và nêu tác dụng của chúng:

                                Đất nước như vì sao

                                Cứ đi lên phía trước.

Theo em, từ xôn xao trong dòng thơ: Tất cả như xôn xao có thể thay thế bằng từ lao xao được không? Vì sao?

Nêu cảm nhận của em về ước nguyện của nhà thơ được thể hiện trong khổ thơ sau:

                                Ta làm con chim hót

                                Ta làm một cành hoa

                                Ta nhập vào hoà ca

                                Một nốt trầm xao xuyến.

Chỉ ra biện pháp tu từ điệp ngữ trong khổ thơ trên và nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó.

Nhận xét về cách gieo vần và ngắt nhịp trong khổ thơ cuối của bài thơ.

Bài thơ kết thúc bằng việc nhắc đến những điệu ca Huế. Cách kết thúc ấy gợi cho em cảm nhận gì về vẻ đẹp tâm hồn của nhà thơ?

Từ nội dung của đoạn thơ trên, hãy trình bày ngắn gọn suy nghĩ của em về lẽ sống dâng cho đời của tuổi trẻ trong thời đại ngày nay.

Chỉ ra các từ láy được tác giả sử dụng trong đoạn thơ và giải nghĩa các từ láy đó.

Tìm những hình ảnh miêu tả ánh sáng, âm thanh và không gian miền quê Gò Me trong khổ thơ đầu.

Chỉ ra các tiếng cùng vần với nhau trong đoạn thơ sau:

                                [...] Tôi nằm trên võng mẹ đưa

                                Có chim cu gáy giữa trưa hanh nồng

                                Tiếng ai vút đầu bông lúa chín

                                Gió dìu vương xao xuyến bờ tre.

Hai dòng thơ Những chị, những em má núng đồng tiền /Nọc cấy, tay tròn, nghiêng nón làm duyên gợi cho em cảm nhận gì về những người phụ nữ Gò Me?

Em hiểu như thế nào về hai dòng thơ: Hò... ơ... Trai Biên Hoà luỵ gái Gò Me ⁄

Không vì sắc lịch, mà chỉ vì mê giọng hò...?

Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong những dòng thơ sau và nêu tác dụng:

                                Tiếng ai vút đầu bông lúa chín

                                Gió dìu vương xao xuyến bờ tre.

Giải thích nghĩa của từ tắm trong dòng thơ: Ao làng trăng tắm, máy bơi. Chỉ ra sự khác biệt về nghĩa của từ tắm trong ngữ cảnh này với từ tắm trong câu: "Mẹ đang tắm cho bé.

Dòng thơ Chiều biên giới em ơi được lặp lại ở đầu mỗi khổ thơ gợi cho em cảm nhận gì về tình cảm của tác giả ẩn chứa trong đó?

Hãy liệt kê những đại từ xưng hô được dùng trong bài thơ. Cách xưng hô đó thể hiện điều gì?

Hãy nêu cảm nhận của em về không gian, thời gian và vẻ đẹp riêng của vùng đất biên cương được tác giả miêu tả trong bài thơ.

Theo em, vì sao tác giả lại viết: Tình yêu là vũ khí / Giữ đất trời quê hương?

Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ được nhà thơ sử dụng trong hai dòng thơ: Hồn ta như ngọn gió / Thổi giữa trời quê hương.

Đọc đoạn thơ sau trong bài thơ Nhớ mưa quê hương của Lê Anh Xuân và trả lời các câu hỏi:

                        Quê nội ơi

                        Mấy năm trời xa cách

                        Đêm nay, ta nằm nghe mưa rơi

                        Nghe tiếng trời gầm xa lắc...

                        Cớ sao lòng thấy nhớ thương.

                        Ôi cơn mưa quê hương

                        Đã ru hát hồn ta thuở bé,

                        Đã thấm nặng lòng ta những tình yêu chớm hé:

                        Nghe tiếng mưa rơi trên tàu chuối bẹ dừa,

                        Thấy mặt trời lên khi tạnh những cơn mưa

                        Ta yêu quá như lần đầu mới biết

                        Ta yêu mưa như yêu gì thân thiết

                        Như tre, dừa, như làng xóm quê hương

                        Như những con người - biết mấy yêu thương.

(Lê Anh Xuân, Nhớ mưa quê hương, in trong Thơ Việt Nam 1945 - 1975,

NXB Tác phẩm mới, Hà Nội, 1976, tr. 379)

Trình bày cảm nhận của em về những dòng thơ: Ôi cơn mưa quê hương / Đã ru hát hồn ta thuở bé, / Đã thấm nặng lòng ta những tình yêu chớm hé.

Đoạn thơ đã khơi gợi trong em tình cảm với quê hương, đất nước như thế nào?

Chỉ ra các biện pháp tu từ trong đoạn thơ sau và nêu tác dụng của các biện pháp tu từ đó:

                        Ta yêu quá như lần đầu mới biết

                        Ta yêu mưa như yêu gì thân thiết

                        Như tre, dừa, như làng xóm quê hương

                        Như những con người - biết mấy yêu thương.

Trong đoạn thơ, tác giả đã sử dụng rất nhiều từ ngữ chỉ mức độ cao của đặc điểm, trạng thái nhằm nhấn mạnh tình cảm sâu nặng, da diết với quê hương. Em hãy liệt kê những từ ngữ đó.

Đọc đoạn thơ sau trong bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ của Nguyễn Khoa Điểm và trả lời các câu hỏi:

                        Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi

                        Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ

                        Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội

                        Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng

                        Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi

                        Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối

                        Lưng đưa nôi và tim hát thành lời:

                        - Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi

                        Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội

                        Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần

                        Mai sau con lớn vung chày lún sân...

(Nguyễn Khoa Điểm, Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ,

Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2014, tr. 152 - 153)

Tình yêu thương của người mẹ đối với con được thể hiện qua những hình ảnh nào?

Em hiểu như thế nào về ý nghĩa của hai dòng thơ: Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần / Mai sau con lớn vung chày lún sân?

Qua đoạn thơ, em cảm nhận được phẩm chất gì của người mẹ Tà-ôi?

Trong hai dòng thơ Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi / Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội, nhà thơ sử dụng biện pháp tu từ gì? Chỉ ra tác dụng của biện pháp tu từ đó.

Hãy chọn và phân tích một vài trường hợp để làm rõ cách sử dụng từ ngữ đặc sắc trong đoạn thơ: Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng / Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi / Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối / Lưng đưa nôi và tim hát thành lời.

Đọc đoạn thơ sau trong bài thơ Tổ quốc nhìn từ biển của Nguyễn Việt Chiến và trả lời các câu hỏi:

                                Nếu Tổ quốc đang bão giông từ biển

                                Có một phần máu thịt ở Hoàng Sa

                                Ngàn năm trước con theo cha xuống biển

                                Mẹ lên rừng thương nhớ mãi Trường Sa

                                Đất Tổ quốc khi chập chờn bóng giặc

                                Các con nằm thao thức phía Trường Sơn

                                Biển Tổ quốc chưa một ngày yên ả

                                Biển cần lao như áo mẹ bạc sờn

                                Nếu Tổ quốc hôm nay nhìn từ biển

                                Mẹ Âu Cơ hẳn không thể yên lòng

                                Sóng lớp lớp đè lên thêm lục địa

                                Trong hồn người có ngọn sóng nào không

                                Nếu Tổ quốc nhìn từ bao quần đảo

                                Lạc Long cha nay chưa thấy trở về

                                Lời cha dặn phải giữ từng thước đất

                                Máu xương này con cháu vẫn nhớ ghi

(Nguyễn Việt Chiến, Tổ quốc nhìn từ biển,

NXB Phụ nữ, Hà Nội, 2015, tr. 5 - 6)

Hai dòng thơ Ngàn năm trước con theo cha xuống biển / Mẹ lên rừng thương nhớ mãi Trường Sa đã gợi nhớ đến truyền thuyết dân gian nào? Theo em, việc nhà thơ gợi lại truyền thuyết đó nhằm mục đích gì?

Biển đảo Việt Nam được nhà thơ miêu tả qua những hình ảnh nào? Qua những hình ảnh đó, em cảm nhận được gì về lịch sử của dân tộc?

Tình cảm của tác giả với quê hương, đất nước được thể hiện như thế nào trong đoạn thơ?

Chỉ ra tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong hai dòng thơ: Biển Tổ quốc chưa một ngày yên ả / Biển cần lao như áo mẹ bạc sờn.

Giải thích nghĩa của cụm từ ngọn sóng trong dòng thơ: Trong hồn người có ngọn sóng nào không. Chỉ ra sự khác biệt về nghĩa của cụm từ ngọn sóng trong ngữ cảnh này với cụm từ ngọn sóng trong câu: “Nhìn ngọn sóng ngoài khơi xa, lòng em lại trào dâng bao nỗi niềm khó tả.”