(Ngữ liệu ngoài sgk) Quê ngoại

Quê ngoại

(Nguyễn Thị Xuân Phượng)

Ngày 27/3/1975

Sau gần ba mươi năm, tôi trở về quê Nham Biểu. Những rặng tre vẫn rì rào toả bóng, một chiếc cầu gỗ đã được bắc qua sông thay cho những con đò của bến Chợ Mai năm 1946.

Trên đường vào làng, những ngôi nhà ngói nhỏ vẫn trầm lặng, kín đáo ẩn sau những bức bình phong quét vôi xanh trắng, chạm hình rồng phượng nhằm che tránh tầm nhìn từ ngoài vào.

Tưởng chừng như chiến tranh không hề qua đây.

Thấp thoáng từ xa, chiếc cổng lợp ngói âm dương, hai bên cột chạm hai câu đối của ông ngoại tôi và rặng hàng rào bằng chè tàu xanh mướt dần hiện ra. Mấy lớp gạch nâu xám lát trước bậc thềm đây rồi! Tôi vội bước lên, bỗng không sao nhấc nổi bàn chân. Thoang thoảng vẳng lại hương của hoa thanh trà, hoa bưởi, hoa nhãn, mùi ối chín cây, một tiếng chim hót... Tôi run lẩy bẩy. Mình đã về vườn bà thật rồi sao? Việt và Phùng phải đỡ tôi, lò dò từng bước. Một cánh cửa vụt mở. Dì Chín tôi tay vội cài mấy cái nút áo dài chạy ra ôm chầm tôi: “Con ơi con!”. Bà ngoại tôi lưng còng, tay chống gậy, lập cập từng bước đến gần. Bà đưa tay run run sờ mặt tôi, đôi mắt mờ đục: “Cháu bà đây rồi, cháu bà đây rồi...”

Dì Trợ tôi đang ở trong bếp, một tay đang nhồi bột lọc chuẩn bị làm bánh đãi cháu, một tay lau nước mắt chảy rưng rưng: “Cảm ơn Trời Phật, cháu tôi đã về...

Tối hôm ấy, tôi biết thêm được tin tức gia đình. Ba má tôi hiện đang sống ở Sài Gòn cùng với người em gái thứ tư của tôi, em Xuân Nhạn. [...]

Sau một đêm ở với bà ngoại và mấy dì, hai tay quay phim và tôi rời vườn bà, trở lại thành phố Huế. Bà ngoại tôi lấy cái tràng hạt bằng hổ phách đỏ sẫm đang treo ở góc bàn thờ Phật quàng vào cổ tôi: “Con đeo làm bùa hộ mệnh”. Tôi mang theo đến tận bây giờ.

Trên đường về, Việt bảo tôi: “Chị đã ở chiến trường, đã chịu đựng bom đạn, sống trong địa đạo, đối mặt với cái chết nhiều lần. Chúng em vẫn rất quý chị luôn can đảm và nhiều nghị lực. Sáng nay, thấy chị bước lên bậc thềm không nổi, em càng ngấm thêm độ sâu bền của hai chữ: QUÊ NHÀ.

(Trích Quê ngoại, Nguyễn Thị Xuân Phượng, in trong Gánh gánh... gồng gồng..., NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2024)