(Ngữ liệu ngoài sgk) Gánh mùa thu vào phố

Gánh mùa thu vào phố

(Sương Nguyệt Minh)

[1] Nắng mới xôn xao một màu vàng mơ trải trên tán cây xanh, phủ lên mái ngói phố cổ thâm u. Lá vàng lác đác rơi. Đi trên phố Phan Đình Phùng, ngước mắt nhìn vòm cây có cảm giác như đang đi vào miền cổ tích lá. Lá khẽ khàng đáp nhẹ lên bờ  vai trần thiếu nữ. Lá dịu dàng rơi vào giỏ xe đạp. Lá nằm hờ hững trên nón cô gái bán hàng rong. Đôi khi một cơn gió thổi nhẹ cũng đủ để lá vàng xao xác rơi rơi. Mới buổi sáng lác đác lá rụng, đến chiều về lá phủ một màu vàng trên vỉa hè. Có chỗ, gió vun lá cồn lại thành luống lá, đống lá nhỏ. Bỏ giầy dép, xục bàn chân trần vào lá mát rượi. Có cảm giác như các răng cưa lá, phiến lá, gân lá cũng chạm vào từng mạch máu, rồi cái dịu mát của lá vàng lan toa khắp da thịt. Bao nhiêu muộn phiền trong đầu tan biến. Bao nhiêu bức xúc tiêu tan. [...]

[2] Gánh hàng hoa của cô thôn nữ như một chấm than di động to dần và hiện rõ. Em gánh mùa thu từ đâu đến? Từ “mắt người Sơn Tây” khao khát nhìn, từ miền đất chiêm trũng Hà Nam lên, từ vườn cây trái Hưng Yên đi qua cầu Long Biên vượt qua sông Hồng sang, hay từ Phúc Yên xuôi cầu Thăng Long về? Mùa thu đong đầy gánh hoa tươi. Mùa thu đọng trên đôi vai gầy lam lũ. Mắt tròn lấp lánh. Mi rợp đen. Má ửng hồng với hai quang gánh hoa tươi còn đọng nước trên các cánh mỏng. Hoa hồng vàng, hoa hồng bạch, lá chét khía răng, hương thơm phảng phất. Hoa dơn phơn phớt hồng. Hoa huệ trang ngoi thanh khiết. Hoa thạch thảo thanh tú tím trắng nữ tính gợi cái buồn man mác mỗi dịp thu về... Bỗng chốc trong đầu vang lên từ kí ức xa xăm: “Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo. Em nhớ cho mùa thu đã chết rồi.” Không! Mùa thu không chết. Mùa thu vàng đang hiện diện trong gánh hàng hoa của cô thôn nữ và Hà Nội quanh đây mùa rụng lá.

Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se

Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về.

(Hữu Thỉnh)

[3] Thu đã về thật rồi! Hỡi người thương hương ở nơi góc bể chân trời. Thu đã về Hà Nội thật rồi đấy. Đàn cò trắng đã bay về đậu trên tán cây sao phố Lò Đúc. Sâm Cầm lại quậy nước Hồ Tây. Liễu đang buông cành rủ lá bên hồ Trúc Bạch. Cái hơi thu chùng chình se sẽ lạnh đã phả vào gáy ta, nhưng em thì không còn ngồi sau xe đạp nữa. Giỏ xe đạp chở bó hoa sen hồng và gói cốm màu xanh ngọc hương thơm vấn vít, nhưng mùi em thì chỉ còn trong hơi lạnh...”

(Sương Nguyệt Minh, Gánh mùa thu vào phố, Báo văn nghệ, 2024)