(Ngữ liệu ngoài sgk) Trang hoa

TRANG HOA

(Nguyễn Tuân)

“Tôi đã rình cây quỳnh ở một chậu cảnh nhà một bà góa và tôi đã thấy hoa quỳnh giữa lúc nó đòi nở. Tôi xem và tôi chờ hoa quỳnh nở cho hết. Đời hoa quỳnh chỉ nở đó và tàn ngay đó. Dưới chao đèn điện, dưới cái đồng hồ quả lắc, thời giờ tôi bỏ ra cho một kiếp hoa quỳnh mãn kiếp, kể ra cũng không có bao nhiêu. Bằng số thời khắc tàu bay dân dụng ta rời sân bay Gia Lâm bên kia sông Hà Nội để đỗ xuống sân Mường Thanh Điện Biên. Bà chủ nhà ngồi chờ quỳnh, đọc truyện dịch Phôn Gôn Rinh. Tôi không đọc gì, tôi đọc hoa. Tôi nhìn rõ từng cái gân cánh hoa như người xem tưởng tuy theo dõi lòng bàn tay một người tự cho mình là xấu số!

Hoa quỳnh nở bung ra xong, là cái lúc ta nên tránh đi, không nên xem. Phút long trọng nhất của hoa quỳnh là lúc nó đang như bà mẹ rặn đẻ, nó cố phá màng hoa mà buột được cánh ra. Cánh nó lẩy bẩy như những tiếng thơ còn ngập ngừng trên bản thảo, phân vân chưa biết mình hiện hình ra như thế thì đã vừa lòng nhà thơ chưa. Hoa quỳnh nở thật là mệt nhọc, tưởng đến long hết rễ trong chậu cây. Quỳnh run run loạng choạng trong đêm điện. Hình như cho như thế là đủ rồi, hoa quỳnh rút lui vào trong thân cây, và trên xác hoa chỉ còn những cánh là dần nhu dần. Quỳnh xuống rất chóng.

Bà chủ nhà gấp tập Phân Gôn Kinh lại, hỏi tôi thấy hoa quỳnh của bà thế nào. Tôi không muốn nói dối, tôi bảo tôi không thích hoa quỳnh lắm. Vì nó không nở ở đầu cành, mà lại đâm ra từ nách một cái lá loằng ngoằng. Thêm nữa mùi thơm của nó không thuần hương. Mùi nó hắc như một thứ hương đại ngàn xa. Và vào độ chót của hoa nở, thấy phảng phất cái mùi chết của loài hữu cơ biến chất.

Nách cây quỳnh của bà thích truyện trinh thám, cho đến nay, vẫn thỉnh thoảng ra một hai hoa. Nhưng bà chủ chậu hoa không lần nào nhắn tôi đến thưởng hoa nữa. Tôi cũng không trách chủ hoa. Chỉ trách mình là chưa biết nịnh một thứ hoa.”

(Trích Trang hoa - Nguyễn Tuân, theo Nguyễn Tuân toàn tập, tập IV, NXB Văn học, 2000)